Để trở thành nước thu nhập cao, 14.000-15.000 USD/người, cần phải 'nhờ cậy' vào KHCN, ĐMST và CĐS
Thứ trưởng Bộ KH và CN Hoàng Minh cho rằng để trở thành nước thu nhập cao, 14.000-15.000 USD/người, cần phải 'nhờ cậy' vào khoa học công nghệ (KHCN), đổi mới sáng tạo (ĐMST) và chuyển đổi số CĐS.
Ngày 29/8, trong khuôn khổ Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc” tại Trung tâm Triển lãm Quốc gia (Đông Anh, Hà Nội), Bộ Khoa học và Công nghệ chủ trì tổ chức Diễn đàn “Tương lai Khoa học Công nghệ, Đổi mới sáng tạo và Chuyển đổi số (KHCN, ĐMST, CĐS) Quốc gia” (KHCN, ĐMST, CĐS).
Đây là một trong những sự kiện nổi bật Kỷ niệm 80 năm Quốc khánh 2/9 tại Triển lãm thành tựu đất nước “80 năm hành trình Độc lập - Tự do - Hạnh phúc”.
Đổi mới sáng tạo quốc gia phải gắn chặt với nhu cầu của doanh nghiệp, xã hội
Phát biểu tại diễn đàn, Bộ trưởng Khoa học và Công nghệ Nguyễn Mạnh Hùng khẳng định chuyển đổi số là môi trường, là mảnh đất mới để phát triển nhanh khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo.
Bộ trưởng Nguyễn Mạnh Hùng cho rằng không làm chủ công nghệ thời nay thì đồng nghĩa với không có chủ quyền quốc gia.
Trong Cách mạng công nghiệp lần thứ tư, công nghệ số là trung tâm, với 50% công nghệ 4.0 là công nghệ số, 50% còn lại dựa trên công nghệ số để phát triển. ĐMST ngày nay, với hơn 80% kỳ lân là doanh nghiệp công nghệ số, đòi hỏi sự vận dụng sáng tạo công nghệ vào thực tiễn, điều vốn rất phù hợp với người Việt Nam và tiềm năng Việt Nam.
Bộ trưởng nêu rõ quan điểm Việt Nam có thể đi nhanh hơn các nước khác về công nghệ số. Phải đẩy nhanh CĐS, đưa mọi hoạt động lên môi trường số nhanh nhất có thể, để tạo môi trường phát triển KHCN và ngược lại, KHCN, ĐMST lúc này cũng tập trung để đẩy nhanh CĐS, tạo ra sự phát triển cho đất nước. Như vậy, CĐS vừa là môi trường phát triển, vừa là mục tiêu của KHCN, ĐMST.
Diễn đàn có sự tham gia của đại diện lãnh đạo các Bộ, Ban, ngành trung ương, địa phương; các đại sứ quán, tổ chức quốc tế tại Việt Nam và các chuyên gia, doanh nghiệp.
Bộ trưởng nhấn mạnh yêu cầu làm chủ các công nghệ chiến lược, vì không làm chủ công nghệ thời nay thì đồng nghĩa với không có chủ quyền quốc gia.
Việc xây dựng một hệ thống ĐMST quốc gia phải gắn với nhu cầu của doanh nghiệp và xã hội. "Xây dựng quốc gia khởi nghiệp sáng tạo, khởi nghiệp dựa trên CNS, dựa trên đổi mới sáng tạo. Tạo thể chế và các công cụ số để doanh nghiệp Việt Nam có thể chỉ có 1 người", Bộ trưởng nói.
Đồng thời, cần đẩy nhanh CĐS toàn dân và toàn diện. Toàn dân là mọi người dân đều tham gia và thụ hưởng, không ai bị bỏ lại phía sau. Và đặc biệt, biến KHCN, ĐMST và CĐS thành sức mạnh để Việt Nam vươn lên, góp phần hiện thực hóa khát vọng phát triển đất nước phồn vinh, hạnh phúc.
Tương lai làm chủ các công nghệ chiến lược
Trình bày báo cáo trung tâm của diễn đàn, Thứ trưởng Bộ KH và CN Hoàng Minh nêu rõ tương lai của Việt Nam là chuyển từ một quốc gia sử dụng công nghệ lõi sang làm chủ các công nghệ chiến lược.
Đây là lần đầu tiên, Việt Nam xác lập định hướng rõ ràng về việc chuyển từ một quốc gia chủ yếu sử dụng công nghệ lõi sang làm chủ các công nghệ chiến lược có tác động lớn đến tăng trưởng kinh tế và an ninh quốc gia.
Thứ trưởng Hoàng Minh ví đổi mới sáng tạo như một "cây gậy thần", có thể đưa công nghệ của toàn cầu chạm được nhiều hơn vào thực tiễn Việt Nam.
Ngân sách nhà nước đầu tư có trọng tâm, trọng điểm, ưu tiên phân bổ khoảng 40-50% để thực hiện các nhiệm vụ làm chủ công nghệ chiến lược. Việc triển khai các nhiệm vụ này được giao cho các doanh nghiệp, tổ chức nghiên cứu có năng lực và uy tín thực hiện.
Nhà nước có chính sách đầu tư xây dựng phòng thí nghiệm trọng điểm, phòng thí nghiệm dùng chung, hạ tầng kỹ thuật hiện đại nhằm phục vụ phát triển công nghệ chiến lược.
40 năm đổi mới, Việt Nam từ một nước nghèo đã thành nước thu nhập trung bình cao, mức GDP đầu người tăng 50 lần, từ dưới 100 USD năm 1986 lên 5.000 USD vào năm nay. Và từ năm 2025 là giai đoạn phát triển nhanh, bền vững dựa trên KHCN, ĐMST và CĐS để trở thành nước phát triển thu nhập cao.
Nông nghiệp đã giúp Việt Nam thoát nghèo, từ 100 USD/người vượt qua 1.000 USD, công nghiệp (gia công, lắp ráp) đã đưa Việt Nam lên thu nhập trung bình cao 5.000 USD/người.
"Nhưng để trở thành nước thu nhập cao, 14.000-15.000 USD/người, cần phải "nhờ cậy" vào KHCN, ĐMST và CĐS. Tương lai, KHCN, ĐMST và CĐS sẽ trở thành động lực đột phá cho phát triển đất nước. Thời khắc lịch sử đã đến với KHCN, ĐMST và CĐS", Thứ trưởng Hoàng Minh nói.
Báo cáo tại diễn đàn, Thứ trưởng Hoàng Minh nêu rõ nếu trước đây, ngân sách nhà nước tài trợ cho nghiên cứu phát triển của doanh nghiệp chỉ được dưới 10% thì thời gian tới sẽ là 70-80%.
Nhà nước cho phép doanh nghiệp được hạch toán các khoản chi cho hoạt động nghiên cứu và phát triển của doanh nghiệp như chi phí sản xuất kinh doanh, không còn giới hạn mức tối đa, như trước đây là khoảng 1% doanh thu và chỉ áp dụng với doanh nghiệp có lãi.
Các khoản chi này còn được tính khấu trừ thuế với hệ số ưu đãi là 150% và có thể lên đến 200% nếu đầu tư vào công nghệ chiến lược. Doanh nghiệp có lãi được trích lợi nhuận trước thuế để lập quỹ đầu tư cho KHCN và khởi nghiệp sáng tạo.
Việc này nhằm khuyến khích các doanh nghiệp, nhất là doanh nghiệp lớn, hỗ trợ các khởi nghiệp sáng tạo nghiên cứu phát triển các công nghệ mới, mô hình kinh doanh mới mang tính đột phá.
