Đề xuất bảo tồn tại chỗ thuyền cổ độc nhất vô nhị tại Việt Nam

Chiếc thuyền cổ được phát hiện gồm 2 thuyền có kích thước tương đồng, dài hơn 16m, rộng khoảng 2m, lòng sâu nhất 2,15m, nằm trên lòng sông Dâu (đến nay trải qua thời gian dòng sông này đã không còn nữa). Hai khối kết cấu này có quy mô tương tự, nằm cách nhau 2,3m và được đấu nối với nhau bằng tấm gỗ ở phần đầu nhằm cố định với nhau. Đặc biệt, đáy thuyền có kết cấu độc mộc, đường kính rộng nhất là 0,95m. Thân thuyền được nối từ đáy lên đến mép trên của mạn thuyền bằng các tấm ván. Về tổng thể, toàn bộ 2 thân thuyền được chế tác cùng kỹ thuật đục thân cây độc mộc, ghép các dải ván bằng mộng, sau đó các mộng được chốt lại bằng đinh gỗ. Kỹ thuật phức tạp nhất thể hiện ở phần đầu và đuôi thuyền, đó là vị trí nối giữa phần đáy độc mộc và ván bửng được khóa chặt với nhau, cố định bằng 4 trụ gỗ có kích thước tương tự nhau 5cm x 5cm. Đây là kỹ thuật lần đầu tiên thấy được trong kỹ thuật đóng tàu thuyền cổ ở Việt Nam và thế giới.

Từ kết quả khai quật khẩn cấp trên hiện trường, ý kiến các chuyên gia, nhà khoa học cho thấy đây là loại hình thuyền hai thân, dấu tích phát lộ trên hiện trường chính là hai phần thân còn lại chìm hoàn toàn dưới nước, có chức năng như là hai phao đỡ toàn bộ kết cấu bên trên. Kết cấu bên trên đã bị mất hoàn toàn, có thể là do bị tháo dời.

Căn cứ trên các nguồn tài liệu về thuyền cổ Việt Nam và trên thế giới, các nhà khoa học đánh giá đây là di tích thuyền có quy mô, cấu trúc và kỹ thuật phức tạp nhất, duy nhất phát hiện được cho đến nay không chỉ ở Việt Nam mà còn trên thế giới…

Trên cơ sở thực trạng xuất lộ di tích, hiện trường khai quật, kiến nghị của Viện Khảo cổ học, Sở VH-TT&DL Bắc Ninh kiến nghị UBND tỉnh cho phép thực hiện phương án giữ nguyên trạng tại chỗ di tích thuyền cổ tại hiện trường. Đây là giải pháp tối ưu nhất để bảo vệ và phát huy giá trị của di tích bởi di dời nguyên trạng di tích là bất khả kháng trong điều kiện quy mô của di tích rất lớn (khoảng 100m2)…

Tỉnh Bắc Ninh sẽ ứng dụng công nghệ tiên tiến: Sử dụng các phương pháp bảo quản hiện đại để chống lại sự phân hủy của vật liệu gỗ, như xử lý hóa chất bảo quản, kiểm soát độ ẩm, nhiệt độ; đồng thời sẽ thiết kế tour du lịch văn hóa kết hợp tham quan thuyền cổ với các di tích lịch sử, văn hóa khác trong khu vực thành cổ Luy Lâu, thị xã Thuận Thành, tỉnh Bắc Ninh.

T.T- B.T