Đề xuất bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh, xã

Viên Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM cho rằng nhiều năm qua, quy hoạch sử dụng đất đến 90% không thực hiện được. Ảnh: Việt Linh.

Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM vừa gửi văn bản đến Thường trực Ban Bí thư và Thủ tướng, cho rằng nhiều năm qua, quy hoạch sử dụng đất đến 90% không thực hiện được, hoặc phải điều chỉnh để thực hiện, tạo ra rào cản rất lớn trong đầu tư xây dựng.

Cơ quan này lấy dẫn chứng việc phủ kín quy hoạch 1/500 hay 1/2000 ở đô thị cũng không giải quyết được vấn nạn vi phạm xây dựng, vì nhu cầu của người dân lớn hơn nhiều với quy hoạch sử dụng đất, hay khi phân chia đất lại vướng quy hoạch xây dựng mới không thể chia, từ đó bế tắc trong thực thi quy hoạch.

Viện cũng cho rằng các hạng mục quy hoạch như lộ giới đường, công viên cây xanh, bến bãi, trường học hay công trình công ích hầu hết không thể thực hiện đúng kế hoạch.

Do đó, việc bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp xã là cuộc cải cách hành chính lớn và sâu rộng nhưng không làm mất vai trò quản lý Nhà nước về xây dựng và đầu tư vì đã có kế hoạch sử dụng đất từ Trung ương đến địa phương, đặc biệt thuận tiện hơn cho chính quyền địa phương 2 cấp khi bỏ quy hoạch sử dụng đất.

Ông Phạm Viết Thuận, Viện trưởng, nhận định tại các đô thị lớn như TP HCM, quá trình phát triển dựa trên kế hoạch sử dụng đất và quy chế quản lý kiến trúc đô thị, chứ không phụ thuộc vào quy hoạch sử dụng đất.

"Việc loại bỏ không ảnh hưởng đến quản lý hay định hướng phát triển đô thị, mà ngược lại còn tạo thuận lợi hơn cho chính quyền hai cấp", ông nói.

Hiện quy hoạch sử dụng đất đang được thực hiện ở hai cấp tỉnh và Trung ương. Luật Đất đai quy định quy hoạch sử dụng đất cấp xã gồm: Định hướng sử dụng đất, tầm nhìn đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế xã hội; bảo đảm quốc phòng, an ninh; bảo vệ môi trường, thích ứng với biến đổi khí hậu; các chỉ tiêu sử dụng đất theo loại đất gồm chỉ tiêu sử dụng đất do cấp tỉnh phân bổ và diện tích các loại đất còn lại.

Từ việc bỏ quy hoạch sử dụng đất cấp tỉnh và cấp xã nêu trên và nhằm duy trì nguồn thu từ quản lý đất đai, Viện Kinh tế tài nguyên và môi trường TP.HCM kiến nghị xây dựng lại nguồn thu từ thuế thổ trạch hiện nay thành phí đất ở và phí công trình kiến trúc đô thị (phí nhà).

Theo kiến nghị của cơ quan này, người dân nộp phí đất ở (như hiện nay) và phí nhà trên cơ sở kế hoạch sử dụng đất và kế hoạch quản lý kiến trúc đô thị, và tự đăng ký xây dựng thông qua UBND phường, xã.

Ví dụ, chủ đầu tư xây 3 tầng thu khác xây 5 tầng và được phân loại cấp nhà như hiện nay để thu (nhà cấp 1 đến cấp 4), riêng nhà cấp 4 thì miễn phí.

"Có thể thu phí đất ở bằng 0,01% giá đất ở trong bảng giá đất do UBND tỉnh ban hành, còn phí nhà thu 0,5% giá trị nhà khi hoàn công và để đảm bảo bảng giá đất hàng năm không tăng quá lớn, chỉ với biên độ tăng/giảm 3 - 5% là phù hợp.

Hai nguồn thu này bổ sung nguồn thu ngân sách ổn định và bền vững hơn so với tăng bảng giá đất như Luật Đất đai 2024 làm ảnh hưởng rất lớn đến nhà đầu tư vì thuê đất giá cao, trong khi thuế chuyển mục đích đất ở bằng 100% so với bảng giá đất lại làm khó cho người dân...", ông Thuận viện dẫn.

Thủy Tiên