Đề xuất của ông Putin: Pháp nói chưa đủ, ông Zelensky muốn ngừng bắn hoàn toàn

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky và Tổng thống Nga Vladimir Putin. Ảnh: AFP.

Tổng thống Nga Vladimir Putin vừa bất ngờ đề xuất tổ chức cuộc đàm phán trực tiếp với Ukraine, động thái được Tổng thống Volodymyr Zelensky hoan nghênh, nhưng kèm theo điều kiện là Moscow phải chấp nhận lệnh ngừng bắn trước.

Trong bài phát biểu hiếm hoi trên truyền hình lúc 1 giờ sáng 11/5 (giờ Moscow), ông Putin không đề cập đến đề xuất ngừng bắn kéo dài 30 ngày do Kiev và các đồng minh đưa ra – vốn dự kiến bắt đầu từ thứ Hai. Thay vào đó, nhà lãnh đạo Nga đề xuất tổ chức đàm phán trực tiếp với Ukraine vào ngày 15/5 tại Istanbul – địa điểm từng là nơi tổ chức các cuộc hòa đàm trong giai đoạn đầu của cuộc chiến năm 2022.

"Chúng tôi muốn bắt đầu ngay lập tức, tức là vào thứ Năm, ngày 15/5 tại Istanbul – nơi từng diễn ra các cuộc đàm phán trước đây và đã bị gián đoạn", ông Putin phát biểu. Ông nhấn mạnh các cuộc đàm phán này nên được tiến hành "không kèm theo bất kỳ điều kiện tiên quyết nào".

“Chúng tôi nghiêm túc trong ý định đàm phán với Ukraine”, ông nói thêm. Mục tiêu, theo ông, là “giải quyết tận gốc nguyên nhân xung đột” và “hướng tới một nền hòa bình lâu dài và bền vững”.

Cụm từ “nguyên nhân gốc rễ” được hiểu là đề cập đến việc NATO mở rộng sang phía đông và quy mô lực lượng vũ trang của Ukraine.

Bài phát biểu của ông Putin được đưa ra chỉ vài giờ sau khi Tổng thống Zelensky đứng cùng các nhà lãnh đạo của Đức, Pháp, Anh và Ba Lan tại Kiev, cùng nhau kêu gọi Moscow chấp nhận lệnh ngừng bắn 30 ngày bắt đầu từ thứ Hai, nếu không sẽ đối mặt với các lệnh trừng phạt "ở quy mô lớn".

Phản ứng trước đề xuất đàm phán của ông Putin, Tổng thống Ukraine Zelensky nói đất nước ông "sẵn sàng gặp Nga để đàm phán".

“Việc người Nga cuối cùng cũng bắt đầu cân nhắc kết thúc chiến tranh là một dấu hiệu tích cực”, ông viết trên mạng xã hội X. “Cả thế giới đã chờ đợi điều này từ rất lâu. Và bước đầu tiên để thực sự chấm dứt bất kỳ cuộc chiến nào chính là một lệnh ngừng bắn”.

Ông Zelensky cũng nhấn mạnh “không có lý do gì để tiếp tục giết chóc thêm dù chỉ một ngày” và kỳ vọng Nga sẽ xác nhận một lệnh ngừng bắn “toàn diện, bền vững và đáng tin cậy” bắt đầu từ ngày 12/5.

Tuy nhiên, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron cho biết đề xuất của ông Putin là “chưa đủ”. “Một lệnh ngừng bắn vô điều kiện thì không thể được tiền trạm bằng đàm phán – theo định nghĩa là như vậy”, ông nói với báo chí, cho rằng nhà lãnh đạo Nga “đang tìm đường thoát thân nhưng vẫn muốn kéo dài thời gian”.

Gần như trùng thời điểm bài phát biểu của ông Putin, lệnh ngừng bắn kéo dài ba ngày do chính ông đưa ra nhân dịp Ngày Chiến thắng của Nga đã kết thúc. Ukraine cáo buộc rằng họ phải hứng chịu hơn 100 cuộc tấn công bằng máy bay không người lái trong đêm. Cả hai bên đều cáo buộc nhau vi phạm lệnh ngừng bắn này.

Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky, bên phải, ngồi cùng các nhà lãnh đạo Anh, Pháp, Ba Lan và Đức trong một cuộc họp tại Cung điện Mariinskyi, nơi ở chính thức của Tổng thống Ukraine, tại Kiev vào ngày 10/5. Ảnh: AFP.

Ông Trump lên tiếng ủng hộ

Đề xuất ngừng bắn vô điều kiện cũng nhận được sự hậu thuẫn từ Nhà Trắng, sau một cuộc điện đàm giữa Tổng thống Mỹ Donald Trump với các lãnh đạo châu Âu vào thứ Bảy.

Ngay sau khi ông Putin đưa ra đề xuất đàm phán, ông Trump đã đăng trên mạng xã hội Truth Social rằng đây là một “ngày tiềm năng tuyệt vời cho Nga và Ukraine!”.

“Tôi sẽ tiếp tục làm việc với cả hai bên để đảm bảo điều đó xảy ra”, ông viết, kêu gọi mọi người hãy “nghĩ đến hàng trăm nghìn sinh mạng có thể được cứu khỏi cuộc tắm máu không hồi kết này.”.

Trong suốt 2 tháng qua, Ukraine đã liên tục kêu gọi ngừng bắn trong 30 ngày. Nhưng Nga vẫn từ chối cam kết, cho rằng họ ủng hộ ý tưởng “nghỉ chiến tạm thời về nguyên tắc”, nhưng còn “nhiều điểm chi tiết” cần giải quyết trước.

Trong bài phát biểu hôm Chủ nhật, ông Putin bác bỏ cáo buộc rằng Moscow từ chối đối thoại với Kiev, nói rằng “quyết định hiện giờ nằm ở chính quyền Ukraine”.

“Chúng tôi không loại trừ rằng trong các cuộc đàm phán này có thể đạt được một lệnh ngừng bắn mới”, ông nói. “Tuy nhiên, điều đó phải là bước đầu hướng tới một nền hòa bình ổn định lâu dài – chứ không phải là khúc dạo đầu để tái trang bị, tái vũ trang quân đội Ukraine và đào thêm chiến hào ở các tiền tuyến mới”.

Tổng thống Trump, kể từ khi quay lại Nhà Trắng vào tháng 1, đã ưu tiên kết thúc chiến sự Ukraine là một trong những mục tiêu chính sách đối ngoại trọng yếu. Đặc phái viên của ông – doanh nhân Steve Witkoff – đã đến Nga 4 lần để gặp trực tiếp ông Putin. Ngoài ra, còn có nhiều cuộc gặp cấp cao khác giữa các quan chức Mỹ và Nga trong nỗ lực khôi phục hòa đàm.

Tuy nhiên, dù đã đưa ra một số nhượng bộ chưa từng có với Nga, chính quyền Trump vẫn chưa thể thuyết phục được Moscow chấp nhận lệnh ngừng bắn giới hạn, vốn được xem là bước mở đầu cho một thỏa thuận đình chiến lâu dài.

Người phát ngôn Điện Kremlin, ông Dmitry Peskov, nói với CNN rằng Moscow “rất biết ơn” nỗ lực trung gian của Washington, nhưng đồng thời nhấn mạnh: “cố gây sức ép với chúng tôi là hoàn toàn vô ích”.

Huyền Chi