Đề xuất đầu tư mở rộng cao tốc TP.HCM - Long Thành theo hình thức công trình khẩn cấp

Giao VEC thực hiện ba nhiệm vụ trọng tâm

Theo đó, trên cơ sở ý kiến của các bộ, địa phương có liên quan, căn cứ quy định của pháp luật hiện hành, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ cho phép Tổng công ty Đầu tư phát triển đường cao tốc VN (VEC) đầu tư dự án theo hình thức công trình xây dựng khẩn cấp.

Một đoạn tuyến cao tốc TP.HCM - Long Thành - Dầu Giây.

Bộ chuyên ngành cũng báo cáo Thủ tướng xem xét, chấp thuận cho VEC được thực hiện song song các thủ tục: khảo sát, lập dự án; lập thiết kế bản vẽ thi công, dự toán; lựa chọn nhà thầu; thi công xây dựng và các công việc cần thiết khác để triển khai dự án; Đồng thời, áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn theo quy định.

Đề xuất trên được đưa ra nhằm bảo đảm mục tiêu cơ bản hoàn thành dự án vào năm 2026.

Đáp ứng tiến độ, hiệu quả triển khai dự án, Bộ Tài chính kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao VEC 3 nhiệm vụ trọng tâm.

Thứ nhất, VEC chịu trách nhiệm triển khai dự án bảo đảm tiết kiệm, hiệu quả, không phát sinh tiêu cực, lãng phí trong quá trình thực hiện; lựa chọn nhà thầu đáp ứng năng lực, kinh nghiệm, giải pháp kỹ thuật, tài chính và uy tín để thực hiện, cơ bản hoàn thành dự án năm 2026.

Thứ hai, VEC rà soát, quyết định theo thẩm quyền và chịu trách nhiệm tách nội dung bồi thường, hỗ trợ, tái định cư, GPMB thành dự án thành phần độc lập; Phối hợp với UBND các cấp, đơn vị, tổ chức thực hiện nhiệm vụ bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Thứ ba, trong quá trình hoàn thiện hồ sơ, triển khai và vận hành dự án, VEC bảo đảm tuân thủ các quy định pháp luật về tài nguyên nước; Việc sử dụng đất thực hiện dự án phải theo đúng quy định pháp luật, phù hợp với các quy hoạch tỉnh Đồng Nai và TP.HCM. Sau khi hoàn thành, VEC chịu trách nhiệm quản lý, vận hành dự án theo quy định Luật Quản lý, sử dụng tài sản công.

Bộ Tài chính cũng kiến nghị Thủ tướng giao UBND TP.HCM và UBND tỉnh Đồng Nai có trách nhiệm chỉ đạo tổ chức bồi thường, hỗ trợ, tái định cư các dự án thành phần qua địa phương để dự án có mặt bằng sạch thi công.

Vì sao cần áp dụng cơ chế đặc thù?

Trước đó, gửi văn bản báo cáo Thủ tướng Chính phủ, VEC cho biết, dự án mở rộng cao tốc đoạn TP.HCM - Long Thành là dự án có quy mô lớn, yêu cầu kỹ thuật và điều kiện thi công phức tạp (10km xử lý đất yếu tối thiểu 8 tháng, 12km cầu, vừa thi công vừa đảm bảo giao thông tuyến cao tốc đang khai thác…).

Nếu triển khai theo trình tự, thủ tục quy định của pháp luật về đầu tư công, xây dựng, đấu thầu, việc triển khai dự án (kể cả trong trường hợp áp dụng hình thức lựa chọn nhà thầu trong trường hợp đặc biệt), dự án cần thực hiện 3 bước để khởi công gồm: phê duyệt chủ trương đầu tư; Phê duyệt dự án đầu tư; Phê duyệt thiết kế bản vẽ thi công, dự toán làm cơ sở lựa chọn nhà thầu thi công.

Với quy trình trên, dự kiến dự án sẽ khởi công ngày 1/11/2025, cơ bản hoàn thành tháng 12/2026. Riêng cầu Long Thành hoàn thành, đưa vào sử dụng tháng 6/2027.

Trong đó, hạng mục công việc đóng vai trò quyết định tiến độ là công tác lập, thẩm định, phê duyệt đánh giá tác động môi trường do dự án đi qua địa bàn 2 địa phương.

Trên cơ sở nghiên cứu quy định pháp lý hiện hành, VEC kiến nghị lãnh đạo Chính phủ xem xét, quyết định cho phép triển khai dự án mở rộng cao tốc đoạn TP.HCM - Long Thành được áp dụng 5 cơ chế đặc thù.

Cụ thể, VEC kiến nghị được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn; Cho phép VEC thực hiện song song các thủ tục: khảo sát, lập dự án; Lập thiết kế bản vẽ thi công, dự toán; Lựa chọn nhà thầu; Thi công xây dựng và các công việc cần thiết khác; Thủ tướng Chính phủ quyết định tách công tác GPMB thành các dự án thành phần độc lập và giao TP.HCM, Đồng Nai thực hiện. VEC bố trí vốn để chi trả, thanh toán theo nhu cầu, tiến độ do địa phương đề xuất.

Hai cơ chế khác được đề xuất là: UBND địa phương nơi dự án đi qua ưu tiên hỗ trợ xác định, thỏa thuận vị trí bãi đổ thải, bãi tập kết vật liệu, bến tạm, vị trí lắp đặt tạm thời trạm trộn bê tông nhựa, bê tông xi măng và thủ tục cấp phép trong giai đoạn thi công; Quan tâm bố trí nguồn vật liệu, bảo đảm cung cấp đủ cho dự án trong giai đoạn triển khai thi công.

Trong trường hợp bất khả kháng (thiếu hụt nguồn vật liệu thi công, khó khăn GPMB, thiên tai, dịch bệnh…), Chính phủ cho phép được điều chỉnh thời gian dự án đối với phần bị ảnh hưởng.

Trường hợp được Thủ tướng Chính phủ quyết định áp dụng hình thức công trình xây dựng khẩn cấp và cho phép áp dụng các cơ chế đặc thù nêu trên, dự án sẽ có 5 yếu tố thuận lợi: Không phải phê duyệt chủ trương đầu tư; Triển khai ngay công tác khảo sát, lập báo cáo nghiên cứu khả thi (không phải lập báo cáo đánh giá tác động môi trường), thẩm tra báo cáo nghiên cứu khả thi, thẩm định của cơ quan chuyên môn về xây dựng để phê duyệt dự án; Triển khai ngay công tác GPMB, cắm cọc GPMB.

Cùng đó, công tác khảo sát, thiết kế bản vẽ thi công (2 bước) sẽ được thực hiện song song với việc lập phê duyệt dự án; Thực hiện phê duyệt bản vẽ thi công theo từng hạng mục công trình để tổ chức triển khai ngay trên công trường, vừa thiết kế, vừa thi công; Lựa chọn nhà thầu thi công đồng thời với lập thiết kế bản vẽ thi công, rút ngắn thời gian thi công.

Trong trường hợp này, dự kiến, công tác phê duyệt dự án thực hiện trong tháng 7/2025; Phê duyệt bản vẽ thi công từng phần/hạng mục công trình từ ngày 8/8; Lựa chọn nhà thầu thi công ngày 13/8; Khởi công dự án ngày 19/8/2025.

Theo lộ trình trên, đoạn từ nút giao Vành đai 2 đến nút giao Vành đai 3 (Km 4+000 - Km 8+844,5) mở rộng từ 4 làn lên 8 làn xe, thi công 13 tháng, hoàn thành tháng 9/2026.

Đoạn từ nút giao Vành đai 3 đến nút giao đường cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu (Km 8+844,5 - Km 25+920, không bao gồm cầu Long Thành) mở rộng từ 4 làn lên 10 làn xe, thi công 14 tháng, hoàn thành tháng 10/2026.

Riêng cầu Long Thành thi công 20 tháng, hợp long cầu chính tháng 12/2026 và hoàn thành các hạng mục còn lại trong tháng 3/2027.

"Như vậy, trường hợp thực hiện đầu tư theo hình thức công trình xây dựng khẩn cấp và áp dụng một số cơ chế đặc thù, cơ chế hỗ trợ sẽ rút ngắn được 2,5 tháng để khởi công ngày 19/8 và cơ bản hoàn thành năm 2026", VEC cho hay.

Nam Khánh