Đề xuất doanh nghiệp mua cây trồng, chăn nuôi, thủy sản chưa qua chế biến không phải nộp thuế VAT

Tại Tờ trình về dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Thuế giá trị gia tăng (VAT), Bộ Tài chính cho hay, ngày 26/11/2024, Quốc hội đã ban hành Luật Thuế VAT, có hiệu lực thi hành từ 01/7/2025. Qua triển khai thực hiện, Bộ Tài chính nhận được văn bản kiến nghị của Bộ Nông nghiệp và Môi trường, Hội đồng Tư vấn Chính sách của Thủ tướng Chính phủ, các Hiệp hội và doanh nghiệp phản ánh vướng mắc về chính sách thuế VAT đối với lĩnh vực nông nghiệp, thức ăn chăn nuôi.

Cụ thể, trả thuế VAT 5% đầu vào đối với hàng hóa là các sản phẩm nông nghiệp mua bán ở khâu thương mại. Số thuế VAT thu rồi lại hoàn thuế cho những mặt hàng mà phần lớn sản lượng sản xuất ra được dành để xuất khẩu (như cá da trơn, hồ tiêu, cà phê,…) dẫn đến lãng phí thời gian, tiền bạc và đọng vốn của doanh nghiệp trong khi các tổ chức tín dụng không giải ngân phần thuế này khi cấp vốn lưu động, gây áp lực tài chính và giảm hiệu quả kinh doanh.

(Ảnh minh họa)

Bên cạnh đó nông sản, thủy sản nhập khẩu không phải chịu thuế VAT khi nhập khẩu vào Việt Nam, vì vậy, là sự phân biệt đối xử không đáng có giữa nông sản, thủy sản sản xuất trong nước và nông sản, thủy sản nhập khẩu. Minh họa điển hình về điển hình về hệ quả của dự phân biệt đối xử này là người nhập khẩu sẽ không phải vay ngân hàng để nộp thuế VAT ở khâu nhập khẩu trong khi doanh nghiệp xuất khẩu sẽ phải vay ngân hàng để nộp khoản thuế này cho Nhà nước khi mua nông sản, thủy sản sản xuất trong nước để xuất khẩu.

Đối với doanh nghiệp sản xuất thức ăn chăn nuôi bị tăng chi phí do thuế VAT 5% đầu vào không được khấu trừ, phải đưa vào chi phí sẽ phải tăng giá bán, theo đó sẽ ảnh hưởng đến người chăn nuôi. Quy định này chưa công bằng và giảm khả năng cạnh tranh với sản phẩm thức ăn chăn nuôi nhập khẩu do thức ăn chăn nuôi nhập khẩu không chịu thuế VAT.

Các doanh nghiệp khi xuất khẩu được hoàn thuế VAT đầu vào, nhưng bị chậm do phải chờ các người bán hàng cho mình đã kê khai, nộp thuế theo quy định tại điểm c khoản 9 Điều 15 Luật Thuế VAT, gây khó khăn và rủi ro thực tiễn cho doanh nghiệp đề nghị hoàn thuế vì doanh nghiệp mua không có công cụ pháp lý hay kỹ thuật để kiểm tra tình trạng tuân thủ thuế của nhà cung cấp tại thời điểm lập hồ sơ hoàn thuế. Nếu bên bán chưa nộp hồ sơ khai thuế hoặc còn nợ thuế VAT, hóa đơn của doanh nghiệp mua sẽ không được chấp nhận hoàn thuế, dù doanh nghiệp mua hàng đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ kê khai, lưu giữ chứng từ hợp lệ và thanh toán qua ngân hàng theo quy định. Việc bị từ chối hoàn thuế vì lý do này sẽ ảnh hưởng đến dòng tiền, tiến độ sản xuất kinh doanh và gây thiệt hại cho doanh nghiệp dù không có lỗi chủ quan của doanh nghiệp là người mua hàng.

Do đó, Bộ Tài chính xây dựng dự thảo Luật sửa đổi, bổ sung nội dung quy định về chính sách thuế VAT đối với sản phẩm nông sản, thức ăn chăn nuôi và điều kiện hoàn thuế tại khoản 1 Điều 5, khoản 5 Điều 9 và khoản 9 Điều 15 Luật Thuế VAT số 48/2024/QH15.

Bộ Tài chính đề xuất sửa đổi, bổ sung như sau: Sửa đổi, bổ sung khoản 1 Điều 5:

“1. Sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường của tổ chức, cá nhân tự sản xuất, đánh bắt bán ra và ở khâu nhập khẩu.

Doanh nghiệp, hợp tác xã mua sản phẩm cây trồng, rừng trồng, chăn nuôi, thủy sản nuôi trồng, đánh bắt chưa chế biến thành các sản phẩm khác hoặc chỉ qua sơ chế thông thường bán cho doanh nghiệp, hợp tác xã khác thì không phải kê khai, tính nộp thuế VAT nhưng được khấu trừ thuế VAT đầu vào.”

2. Sửa đổi, bổ sung khoản 5 Điều 9 như sau: “5. Phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu được thu hồi để tái chế, sử dụng lại khi bán ra áp dụng mức thuế suất theo thuế suất của mặt hàng phế phẩm, phụ phẩm, phế liệu bán ra.”

Dự kiến hiệu lực thi hành của dự thảo Luật từ ngày 1/1/2026.

An Nhiên