Đề xuất đưa viện phí, học phí vào giảm trừ gia cảnh

Mức giảm trừ gia cảnh hiện nay quá lỗi thời. Ảnh: H.H.

Quy định về mức GTGC đã lỗi thời

Bộ Tài chính vừa tiếp tục gửi công khai tổng hợp, giải trình, tiếp thu ý kiến góp ý của cơ quan, tổ chức, cá nhân về đề nghị xây dựng dự án Luật TNCN thay thế. Theo đó, tính tới ngày 6/3, Bộ Tài chính đã nhận được tổng số 64 ý kiến tham gia (16/29 bộ, cơ quan thuộc Chính phủ; 42/63 địa phương; Ủy ban Trung ương Mặt trận Tổ quốc Việt Nam và 6 tổ chức, cá nhân khác). Trong rất nhiều ý kiến, câu chuyện nâng mức GTGC được nhiều ý kiến quan tâm hơn cả.

Cụ thể, hàng loạt bộ ngành, địa phương đều cho rằng, hiện tại, quy định về mức GTGC đã lỗi thời, đồng thời điều kiện điều chỉnh là không phù hợp với diễn biến mặt bằng giá cả tiêu dùng, nhất là tại các thành phố lớn (CPI thay đổi 20%). Vì thế, nhiều ý kiến đề xuất Bộ Tài chính nghiên cứu phương thức cho phép bổ sung thêm các khoản giảm trừ khác bên cạnh mức GTGC chung áp dụng cho tất cả người nộp thuế.

Ví dụ: Hóa đơn viện phí, tiền mua thuốc, hóa đơn thanh toán học phí, hóa đơn sửa chữa, thay thế tài sản có giá trị lớn như nhà cửa, phương tiện giao thông, công cụ sản xuất. Đồng thời, chia nhỏ các mức GTGC theo vùng tương tự như 4 vùng áp dụng với lương tối thiểu vùng, do chi phí sinh hoạt tại mỗi vùng/địa phương có sự chênh lệch rất lớn, trong đó một số yếu tố quan trọng như giá bất động sản (thuê/mua), thực phẩm, hàng hóa tiêu dùng, dịch vụ...

Việc chia nhỏ các mức GTGC theo vùng sẽ đảm bảo được tính công bằng trong chính sách thuế cũng như đảm bảo đời sống cho nhân dân lao động. Cùng với đó, nhiều ý kiến đề xuất giao Chính phủ công bố và điều chỉnh mức GTGC hàng năm hoặc 2 năm mỗi lần, thay vì căn cứ vào mức biến động CPI. Điều này sẽ đảm bảo chính sách thuế linh hoạt, thay đổi phù hợp với biến động của đời sống xã hội.

Đi vào cụ thể, Bộ Quốc phòng đề nghị nâng mức GTGC đối với đối tượng nộp thuế từ 11 triệu đồng/tháng lên 17,3 triệu đồng/tháng; nâng mức GTGC đối với mỗi người phụ thuộc từ 4,4 triệu đồng/tháng lên 6,9 triệu đồng/tháng. Lý do của đề xuất này là vì mức lương cơ sở tại thời điểm ban hành là 1,49 triệu đồng/tháng, đến nay (tháng 12/2024), mức lương cơ sở là 2,34 triệu đồng/tháng, tăng 57,05%. Đưa ra mức cao hơn, Hà Tĩnh đề nghị sửa mức GTGC đối với người nộp thuế là 18 triệu đồng/tháng (216 triệu đồng/năm); mức GTGC đối với mỗi người phụ thuộc là 8 triệu đồng/tháng.

Còn các tỉnh như Sơn La, Ninh Thuận cũng đề nghị bổ sung các khoản giảm trừ hỗ trợ chi phí giáo dục, y tế, nhà ở, bảo hiểm xã hội tự nguyện và các khoản đầu tư cho sự phát triển con người; nên có chính sách khuyến khích đầu tư vào giáo dục bằng cách giảm trừ thuế nhiều hơn cho chi phí học tập và các khóa đào tạo chuyên môn, nghiệp vụ, nâng chuẩn. Đồng thời quy định bổ sung các khoản giảm trừ để hỗ trợ cho các trường hợp đặc biệt: Người lao động là cha/mẹ đơn thân, hoặc có người thân mắc bệnh hiểm nghèo nên được áp dụng mức giảm trừ cao hơn.

Điều chỉnh mức GTGC đảm bảo cho phù hợp

Tiếp thu các ý kiến này, Bộ Tài chính cho biết, tại hồ sơ đề nghị xây dựng dự án Luật Thuế TNCN (thay thế) cũng đặt ra vấn đề này, theo đó đề xuất nghiên cứu, tính toán, điều chỉnh mức GTGC đảm bảo cho phù hợp với sự biến động của giá cả, cũng như sự gia tăng mức sống dân cư trong giai đoạn vừa qua và dự báo cho thời gian tới đây, đồng thời không làm giảm vai trò của chính sách thuế TNCN trong hệ thống thuế. Tuy nhiên, do đây mới là khâu xây dựng đề cương nên chỉ tập trung làm rõ các vấn đề vướng mắc, bất cập cần sửa đổi, bổ sung. Nội dung này sẽ được Bộ Tài chính nghiên cứu, đề xuất khi Luật được đưa vào Chương trình xây dựng luật, pháp lệnh của Quốc hội.

Anh Trần Huy Thắng, nhân viên tại công ty thiết kế nội thất tại đường Nguyễn Trãi, quận Thanh Xuân, Hà Nội cho biết, tổng thu nhập của anh khoảng 18 triệu đồng/tháng, sau giảm trừ gia cảnh một người phụ thuộc là con trai, năm nào anh Thắng cũng phải đóng tiền thuế.

Trong khi đó theo anh Huy Thắng, hàng tháng riêng tiền thuê nhà hết 6 triệu đồng/tháng. Kèm với đó là chi phí sinh hoạt liên tục tăng, bao gồm tiền ăn uống hàng ngày, tiền điện và thậm chí chi phí đi lại bằng xe buýt cũng tăng. Lương của vợ đi bán hàng nên chỉ được 4 triệu/ tháng.

“ Nhà tôi quay cuồng trong thu chi hàng tháng. Hơn 3 năm nay thấy thu nhập giảm sút nhỏ, mỗi lần con ốm 2 vợ chồng lại kẽo kẹt thay nhau chăm con, lại nghỉ làm và bị trừ tiền công. Nuôi một đứa con ở thành phố mà chỉ hết 4,4 triệu đồng thì sung sướng quá” – anh Trần Huy Thắng nói.

Cũng làm công ăn lương anh Thắng, anh Hoàng ( Gia Quất, Long Biên Hà Nội) cũng chia sẻ, tiền ăn, bán trú học sinh tiểu học trường công gần 2 triệu đồng.

“Ngoài học ở trường, trẻ em học thêm đủ loại, từ học thêm tiếng Anh, năng khiếu. Cha mẹ đi làm giờ hành chính, phát sinh chi phí thuê người đưa đón. Chưa kể chăm một đứa trẻ còn phát sinh hàng trăm thứ cần phải chi tiền khác nữa. Một đứa trẻ giảm trừ gia cảnh 4,4 triệu đồng/tháng là không phù hợp”.

Ủy viên BCH Hội Tư vấn Thuế Việt Nam - ông Nguyễn Văn Được nhấn mạnh, thuế TNCN cần được xem xét cẩn trọng về mức giảm trừ gia cảnh, phương pháp xây dựng cũng như các chỉ tiêu xác định sự thay đổi mức giảm trừ gia cảnh… Việc cơ quan quản lý đã tiếp thu các khoản chi thực tế cần thiết của người nộp thuế liên quan đến y tế giáo dục, học phí, viện phí là đáng ghi nhận… “Tuy nhiên, để đảm bảo công bằng, bình đẳng giữa các người nộp thuế và lợi ích hài hòa giữa các bên, Luật cần xây dựng một mức giới hạn được trừ phù hợp với điều kiện kinh tế xã hội và thực tiễn. Ví dụ mức học phí, viện phí được trừ có thể bằng mức học phí trường công, viện công hoặc không vượt quá số lần theo mức học phí, viện phí công để đảm bảo công bằng bình đẳng giữa các bên”, ông Nguyễn Văn Được kiến nghị.

H.Hương