Đề xuất giám sát điện tử với người cai nghiện ma túy tại cộng đồng
Đại biểu Quốc hội đề xuất bổ sung biện pháp giám sát điện tử đối với người cai nghiện tại cộng đồng, để giải quyết vấn đề nhiều người cai nghiện thay đổi nơi cư trú, bỏ trốn trong thời gian chờ lập hồ sơ.
Thảo luận tại tổ về Dự án Luật Phòng, chống ma túy (sửa đổi) chiều 11/11, các đại biểu Quốc hội đánh giá việc sửa đổi luật này có ý nghĩa rất quan trọng, toàn diện và cấp thiết trong bối cảnh tệ nạn ma túy đang diễn biến ngày càng phức tạp, tinh vi, có xu hướng lan rộng và trẻ hóa.
Cần có tiêu chí cụ thể, tránh việc lạm dụng
Đại biểu Nguyễn Hữu Chính (nguyên Thẩm phán, Chánh án Tòa án nhân dân Thành ph .Hà Nội) nêu thực tế, chỉ có khoảng 10% người nghiện được đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc, trong khi 90% vẫn ở ngoài xã hội, cho thấy sự hạn chế của luật hiện hành.
Đại biểu Nguyễn Hữu Chính, đoàn Hà Nội. (Ảnh: Quốc hội)
Đại biểu bày tỏ băn khoăn về căn cứ khoa học của thời hạn thời hạn cai nghiện 24 tháng cho lần đầu và 36 tháng cho các lần sau quy định tại Điều 28 của dự thảo luật. Bởi vì, mỗi người nghiện có một cơ địa khác nhau, mục đích cuối cùng là giúp họ “khỏi hẳn”, vì vậy việc áp một khung thời gian cứng có thể không hiệu quả.
Đối với quy trình cai nghiện tự nguyện tại gia đình, đại biểu Nguyễn Hữu Chính cho rằng một số yêu cầu như “lao động trị liệu, học nghề, chuẩn bị tái hòa nhập cộng đồng” là không phù hợp và khó thực hiện trong môi trường gia đình.
Góp ý về Điều 37 liên quan đến hoãn, miễn, tạm đình chỉ thi hành quyết định cai nghiện, theo đại biểu, nhiều thuật ngữ còn trừu tượng, dễ dẫn đến tiêu cực. Các khái niệm như “ốm nặng”, “gia đình có khó khăn đặc biệt”, “mắc bệnh hiểm nghèo” cần được định nghĩa rõ ràng, có tiêu chí cụ thể để tránh việc lạm dụng.
Đại biểu cũng đặt ra các tình huống thực tế như người được miễn cai nghiện vì mắc bệnh hiểm nghèo nhưng sau đó chữa khỏi thì xử lý thế nào? Ai là cơ quan có thẩm quyền xác nhận một người “không còn nghiện”?
Với trường hợp được miễn vì mang thai, nếu người đó bị sảy thai hoặc sau khi sinh con vẫn tiếp tục nghiện thì có được miễn nữa hay không? Đây là những vấn đề cần được quy định một cách chặt chẽ.
Công an xã khó quản lý người nghiện
Đại biểu Vũ Huy Khánh, đoàn Thành phố Hồ Chí Minh (TP.HCM) nêu rõ hiện nay công tác xác định tình trạng nghiện và thi hành quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc đối với người không có nơi cư trú ổn định đang gặp rất nhiều khó khăn.
“Nhiều trường hợp đối tượng bỏ trốn, đi khỏi địa phương và không khai báo tạm vắng thì công an cơ sở không thể tiến hành được việc xác định tình trạng nghiện và không thi hành được quyết định đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc. Trong khi địa bàn cấp xã hiện nay rất rộng, như vậy lực lượng công an cơ sở sẽ rất khó khăn trong việc này”, ông Vũ Huy Khánh phân tích.
Đại biểu Vũ Huy Khánh, đoàn TP.HCM (Ảnh: Quốc hội)
Đại biểu Vũ Huy Khánh đề xuất "nên áp dụng một hình thức có thể theo dõi thông qua các thiết bị điện tử. Một thiết bị gắn vào người, có thể như vòng gắn chip. Với trình độ về mặt công nghệ hiện nay thì không khó, để mọi di biến động của đối tượng này ra khỏi địa bàn cần thiết phải ngăn ngừa thì cơ quan có thẩm quyền có thể áp dụng được”.
Đồng quan điểm, đại biểu Lê Nhật Thành (đoàn Hà Nội) cũng đề xuất bổ sung biện pháp giám sát điện tử đối với người cai nghiện tại cộng đồng, để giải quyết vấn đề nhiều người cai nghiện thay đổi nơi cư trú, bỏ trốn trong thời gian chờ lập hồ sơ.
Đại biểu dẫn ví dụ nhiều nước áp dụng giám sát điện tử với người được tại ngoại trong quá trình điều tra bằng thiết bị như vòng hoặc đai đeo để theo dõi vị trí. Cách làm này giúp kiểm soát di chuyển, giảm tải cho trại giam và hướng tới mô hình quản lý cộng đồng.
Đại biểu Lê Nhật Thành. (Ảnh: Quốc hội)
Đại biểu Lê Nhật Thành cũng đề xuất đưa vào cơ sở cai nghiện bắt buộc những người đủ 18 tuổi nhưng cố tình vi phạm pháp luật trong thời gian cai nghiện, còn người từ 12 đến dưới 18 tuổi thì đưa vào trường giáo dưỡng.
