Đề xuất hoàn thiện thể chế phải xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn

Tại Tọa đàm “Bộ Công Thương đổi mới tư duy, đột phá thể chế pháp luật: Đưa Nghị quyết 66-NQ/TW vào cuộc sống”, được tổ chức ngày 17/11/2025, bà Bùi Thị Bình Giang - Phó Vụ trưởng Vụ Pháp chế (Bộ Công Thương) cho biết, Bộ Công Thương đã quán triệt sâu sắc những quan điểm tại Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị đối với việc rà soát các khó khăn, vướng mắc và các “điểm nghẽn”.

Cụ thể mục tiêu trong năm 2025 về cơ bản hoàn thành việc tháo gỡ những “điểm nghẽn” do quy định pháp luật và Bộ cũng đã ban hành các văn bản để chỉ đạo và quán triệt. Cấp ủy và các thủ trưởng ở đơn vị thuộc Bộ phải khẩn trương thực hiện nhiệm vụ sửa đổi, bổ sung, thay thế các văn bản quy phạm pháp luật có khó khăn, vướng mắc, “điểm nghẽn” và các văn bản quy phạm pháp luật cần xây dựng ngay theo chỉ đạo của các cấp có thẩm quyền hoặc đã trình nhiều năm nhưng chưa được ban hành.

Ông Trần Hữu Linh - Cục trưởng Cục Quản lý và Phát triển thị trường trong nước (QL&PT TTTN - Bộ Công Thương) khẳng định, Cục xác định xây dựng chính sách là nhiệm vụ ưu tiên số 1. Cụ thể trong năm 2025, Cục có nhiệm vụ và đã đăng ký với Bộ, với Chính phủ xây dựng và trình để ban hành 9 nghị định, ít nhất 2 thông tư. “Trong vòng 1 năm soạn thảo, lấy ý kiến, trình bảo vệ 9 nghị định, 2 thông tư, có thể thấy đây là một điều chưa từng có đối với đơn vị chúng tôi” - ông Linh nói.

Trong đó, có những nghị định có tác động rất mạnh mẽ đến tiêu dùng trong nước như nghị định liên quan đến hạ tầng chợ, đặc biệt trong bối cảnh người dân đang thay thế việc đi chợ truyền thống bằng mua sắm ở các cửa hàng tiện ích, tiện lợi, siêu thị, trung tâm thương mại, mua trực tuyến... Do đó, phải đặt ra vấn đề cần thu hút được đầu tư để cải tạo những chợ truyền thống thành hạ tầng bán lẻ hiện đại và theo ông Linh: “Điều này đòi hỏi về thay đổi về mặt chính sách”. Ngoài ra, cũng cần kể đến nghị định liên quan đến quản lý các mặt hàng kinh doanh có điều kiện, như nghị định về xăng dầu, khí gas và rượu.

“Trong đó, nghị định về quản lý xăng dầu đang lấy ý kiến thành viên Chính phủ lần thứ ba, nếu được ban hành sẽ đặt ra được những điều mang tính rất đột phá. Đó là chúng ta đưa mặt hàng xăng dầu trả lại về đúng kinh tế thị trường, để doanh nghiệp đầu mối là thực thể quyết định giá bán lẻ xăng dầu (sau nhiều năm Nhà nước quy định giá trần). Đây có thể nói là một thay đổi rất lớn. Kèm theo đó là các điều kiện về cấp phép, thành lập các thương nhân đầu mối phân phối, các cửa hàng bán lẻ đều có những cởi mở, thông thoáng hơn rất nhiều” - ông Linh thông tin.

Trong việc quản lý rượu, theo ông Linh, Cục QL&PT TTTN cũng đã đưa ra các đề xuất quản lý mặt hàng rượu, từ rượu nấu trong dân cho đến rượu nhập khẩu, việc dán tem và quản lý mặt hàng rượu này ở những cấp như thế nào, cấp nào quản lý, quản lý làm sao để phòng, chống được những tác hại mà mặt hàng này gây ra nhưng vẫn phải phát triển được.

Bên cạnh đó là nhóm nghị định liên quan đến kiểm tra, giám sát thị trường, quản lý thị trường - cũng rất quan trọng. Bởi theo ông Linh, muốn thực thi được pháp luật phải có chế tài. Một nghị định nữa liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực thương mại và công nghiệp. “Có thể nói, văn bản quy phạm pháp luật của chúng ta rất đầy đủ nhưng khâu thực thi là một vấn đề rất quan trọng, do đó, nhóm chính sách liên quan đến xử phạt vi phạm hành chính cũng rất quan trọng” - ông Linh nói.

Bà Nguyễn Thị Phương Liên - Phó Vụ trưởng Vụ Công tác Xây dựng văn bản quy phạm pháp luật (Bộ Tư pháp) đánh giá, Bộ Công Thương luôn coi đổi mới thể chế là một trong những giải pháp đột phá cho tăng trưởng và thể hiện tinh thần đột phá qua việc đổi mới về tư duy xây dựng pháp luật đã được Bộ tiếp cận và thể chế hóa trong từng văn bản cụ thể. Thông qua việc rà soát để tháo gỡ các “điểm nghẽn” và những “điểm nghẽn” về lĩnh vực được người dân, xã hội rất quan tâm như xăng dầu, ga, các lĩnh vực về kinh doanh rượu.

“Khi chúng ta đề xuất hoàn thiện thể chế, chúng ta phải xuất phát từ yêu cầu của thực tiễn, đặc biệt đối với những lĩnh vực thường xuyên biến động và thực tế rất đa dạng, phong phú như lĩnh vực TTTN” - bà Liên nói và nhận định, các quy định đưa ra trong các lĩnh vực quản lý nhà nước của Bộ Công Thương thể hiện trong các văn bản quy phạm pháp luật cũng đã tiệm cận đến những tiêu chuẩn quốc tế, thông lệ quốc tế và tiệm cận đến những mô hình quản trị mới.

Nhật Thu