Đề xuất người kinh doanh phân bón phải được cấp mã số hành nghề và đào tạo định kỳ

Bà Nguyễn Thị Lan phát biểu (Ảnh: Quang Vinh)

Đại biểu Nguyễn Thị Lan (Đoàn Hà Nội) tập trung góp ý về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của các luật trong lĩnh vực nông nghiệp và môi trường. Trong đó bà Lan góp ý về một số điều của Luật Trồng trọt năm 2018.

Về quản lý giống cây trồng và phân bón, bà Lan đồng tình với quy định về siết chặt điều kiện sản xuất kinh doanh giống và phân bón. Tuy nhiên đề nghị bổ sung thêm vai trò của các trường đại học, các viện nghiên cứu trong lĩnh vực nông nghiệp trong công tác kiểm định, rồi đánh giá độc lập chất lượng giống và phân bón. Bởi theo các kinh nghiệm quốc tế như Nhật Bản, Hàn Quốc, hay là Hà Lan vốn là những nước nông nghiệp của họ rất phát triển, cũng như khoa học công nghệ của họ được ứng dụng rất tốt trong thực tế sản xuất thì ở đó các trường đại học nông nghiệp được công nhận là các phòng thí nghiệm tham chiếu quốc gia. Họ kiểm định độc lập, phản biện kỹ thuật và giám sát chất lượng rất hiệu quả, bởi vì các trường đại học này được đầu tư cơ sở vật chất cũng khá tốt và cũng có đội ngũ nhân lực rất tốt.

Là một giáo sư đầu ngành của Việt Nam trong lĩnh vực nông nghiệp, bà Lan cho rằng, nếu như Việt Nam mà làm tương tự thì chúng ta sẽ huy động được trí tuệ khoa học tham gia vào quản lý. Đồng thời cũng giảm thiểu, giảm tải cho cơ quan hành chính, và tăng tính khách quan trong kiểm soát đầu vào. “Tôi vẫn mong muốn cơ quan soạn thảo nghiên cứu ý kiến này và xem xét để có những quy định làm rõ việc này”, bà Lan nói.

Về công nhận và gia hạn lưu hành giống cây trồng, bà Lan đánh giá trong dự thảo có quy định nâng thời hạn lưu hành giống. Bà Lan ủng hộ điều này vì điều đó khuyến khích cho nghiên cứu, đầu tư, chọn tạo các giống mới. Tuy nhiên cần phải quy định rõ ràng hơn về định kỳ, năng suất, tính ổn định di truyền, khả năng thích nghi và tác động đối với môi trường.

Bà Lan dẫn chứng: Ở rất nhiều nước OECD, việc công nhận, hoặc gia hạn giống chỉ được thực hiện sau khi hoàn thành bài kiểm định DUS, tức là đánh giá tính khác biệt, đồng nhất và ổn định. Nếu Việt Nam áp dụng cơ chế tương tự sẽ tránh được tình trạng giống thoái hóa nhưng vẫn cứ lưu hành lâu năm. Điều này sẽ ảnh hưởng đến năng suất và uy tín của nông sản Việt Nam. Hiện nay khâu giống rất quan trọng. Nếu không kiểm soát tốt được phần giống thì chất lượng nông sản cũng sẽ có vấn đề.

Từ đó, bà Lan đề nghị nghiên cứu cơ chế công nhận tạm thời giống mới để giống sớm được đưa vào sản xuất, trong khi vẫn có lộ trình theo dõi đánh giá đầy đủ. Như vậy sẽ thuận lợi cho doanh nghiệp, và đảm bảo tính khoa học và minh bạch.

Về khảo nghiệm và kinh doanh phân bón, theo bà Lan đây cũng là một lĩnh vực rất quan trọng cần phải quan tâm. Những đơn vị nào có đủ năng lực kiểm định phân bón cần phải công khai, và cũng cần định kỳ đánh giá lại chứ không phải được công nhận một lần.

Bên cạnh đó, cần cho phép và nên huy động thêm đội ngũ của các viện nghiên cứu, các trường đại học có phòng thí nghiệm đạt chuẩn ISO tốt tham gia mạng lưới khảo nghiệm quốc gia, qua đó sẽ tăng cường được đội ngũ, huy động được hết nguồn lực để không bị lãng phí tài nguyên của đất nước.

“Kinh nghiệm từ Hàn Quốc và Pháp cho thấy mô hình liên kết giữa cơ quan quản lý và các trường đại học làm rất hiệu quả, vừa tiết kiệm được chi phí, vừa đảm bảo chất lượng giám sát và cũng giúp cho đào tạo nhân lực cũng tốt hơn. Việt Nam hoàn toàn có thể tận dụng mạng lưới mạnh như các trường đại học đã có kinh nghiệm tham gia vào hệ thống đánh giá này sẽ hiệu quả hơn”, bà Lan nêu ví dụ.

Về buôn bán phân bón, theo bà Lan, người kinh doanh phải có trình độ chuyên môn. Tuy nhiên cũng cần phải thêm cơ chế cấp mã số hành nghề và đào tạo định kỳ giống như mô hình của Mỹ và Canada. Nên có yêu cầu về trình độ và cập nhật thường xuyên kiến thức cho đội ngũ kinh doanh phân bón.

Việt Thắng - Trung Hiếu