Đề xuất nới thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp
Chính sách bảo hiểm thất nghiệp được quy định tại Luật Việc làm năm 2013. Hiện nay, dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) vẫn đang trong quá trình hoàn thiện để trình Quốc hội tại kỳ họp tới. Vì thế, trong năm 2025, quy định về bảo hiểm thất nghiệp vẫn chưa có gì thay đổi và được tiếp tục thực hiện theo chính sách hiện hành.
Quy định hưởng trợ cấp thất nghiệp mới
Theo quy định hiện hành, tiền trợ cấp thất nghiệp được chi trả hàng tháng cho người lao động. Mỗi tháng, người lao động thất nghiệp phải thông báo tình hình tìm kiếm việc làm mới được nhận tiền trợ cấp. Mức hưởng trợ cấp thất nghiệp hàng tháng bằng 60% mức bình quân tiền lương tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp của 6 tháng liền kề trước khi thất nghiệp, nhưng tối đa không quá 5 lần mức lương cơ sở đối với người lao động thuộc đối tượng thực hiện chế độ tiền lương do Nhà nước quy định.
Người lao động chờ làm thủ tục về bảo hiểm thất nghiệp. Ảnh: L.H.
Mức hưởng không quá 5 lần mức lương tối thiểu vùng theo quy định của Bộ luật Lao động đối với người lao động đóng bảo hiểm thất nghiệp theo chế độ tiền lương do người sử dụng lao động quyết định, tại thời điểm chấm dứt hợp đồng lao động hoặc hợp đồng làm việc.
Thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp. Cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp. Sau đó, cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp thất nghiệp, nhưng tối đa không quá 12 tháng.
Theo đó, năm 2025, mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa đối với cán bộ, công chức, viên chức và người lao động khu vực nhà nước là 5 x 2,34 triệu đồng (từ ngày 1/7/2024, mức lương cơ sở là 2,34 triệu đồng/tháng) = 11,7 triệu đồng.
Đối với người lao động làm việc theo hợp đồng lao động thì mức hưởng trợ cấp thất nghiệp tối đa như sau: Người lao động làm việc tại vùng 1 là 5 x 4,96 triệu đồng = 24,8 triệu đồng/tháng; vùng 2 là 5 x 4,41 triệu đồng = 22,05 triệu đồng/tháng; vùng 3 là 5 x 3,86 triệu đồng = 19,3 triệu đồng/tháng; vùng 4 là 5 x 3,45 triệu đồng = 17,25 triệu đồng/tháng.
Đề xuất nới thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp
Dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) quy định, thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp được tính theo số tháng đóng bảo hiểm thất nghiệp. Người lao động cứ đóng đủ 12 tháng đến đủ 36 tháng thì được hưởng 3 tháng trợ cấp thất nghiệp; sau đó cứ đóng đủ thêm 12 tháng thì được hưởng thêm 1 tháng trợ cấp thất nghiệp nhưng tối đa không quá 12 tháng.
Đóng góp ý kiến về quy định này, nhiều chuyên gia cho rằng không nên khống chế thời gian được hưởng trợ cấp thất nghiệp ở mức tối đa không quá 12 tháng mà cần “nới” thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp lên 18 đến 24 tháng kèm theo quy định gắn với tuổi đời.
Trao đổi với báo chí xung quanh vấn đề này, TS Phạm Đình Thành - nguyên Viện trưởng Viện Khoa học Bảo hiểm xã hội Việt Nam cho biết: theo thông lệ quốc tế, người thất nghiệp phải tham gia đóng bảo hiểm trong một khoảng thời gian nhất định mới được hưởng trợ cấp thất nghiệp. Đồng thời, người đủ điều kiện nhận trợ cấp thất nghiệp chỉ được hưởng trợ cấp thất nghiệp trong một khoảng thời gian có hạn và liên quan trực tiếp đến thời gian đã đóng.
Theo ông Thành, đã có nhiều quy định tối ưu về bảo hiểm thất nghiệp tuy nhiên, chúng ta chưa quan tâm đến thời gian hưởng có liên quan đến tuổi của người hưởng bảo hiểm thất nghiệp. Thông thường, những người lao động trẻ có nhiều cơ hội và lợi thế hơn người lao động lớn tuổi khi tìm việc làm và được tuyển dụng vào vị trí việc làm mới. Cho nên, cần tăng thời gian hưởng bảo hiểm thất nghiệp đối với người lớn tuổi.
Nêu dẫn chứng, ông Thành cho biết, ở CHLB Đức quy định: thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp phụ thuộc vào thời gian làm việc có tham gia bảo hiểm thất nghiệp và từ 50 tuổi trở lên. Những người dưới 50 tuổi đều có thể nhận trợ cấp thất nghiệp trong thời gian tối đa là 12 tháng và phải tham gia bảo hiểm thất nghiệp trong ít nhất 24 tháng (trong 5 năm qua). Khi người lao động từ đủ 50 tuổi, quyền lợi của họ sẽ tăng lên đến 24 tháng nhưng điều tiên quyết là phải đóng bảo hiểm thất nghiệp trong 48 tháng.
“Việc nâng thời gian hưởng bảo hiểm thất nghiệp lên trên 12 tháng có thể thực hiện được. Căn cứ vào đặc điểm của thị trường lao động và tính tích cực tìm việc làm của người lao động có thể nghiên cứu nâng thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp lên 18 hoặc 24 tháng nhưng phải gắn với điều kiện về tuổi đời. Ví dụ, quy định từ 52 tuổi đối với nam và 50 tuổi với nữ và thời gian đã đóng trước đó. Đồng thời, có thể nâng mức hưởng trợ cấp thất nghiệp cho người lao động có con lên 70% nhằm hỗ trợ cho thân nhân của họ. Nhưng khi người lao động đã tìm được việc làm thì phải dừng ngay việc hưởng trợ cấp thất nghiệp” - ông Thành đề xuất.
Cho ý kiến về nội dung này, Tổng Liên đoàn Lao động Việt Nam đề nghị cơ quan soạn thảo dự thảo Luật Việc làm (sửa đổi) nghiên cứu không quy định thời gian hưởng trợ cấp thất nghiệp để đảm bảo quyền lợi tương xứng với mức đóng và thời gian đóng bảo hiểm thất nghiệp của người lao động. Đồng thời, hỗ trợ người lao động trong giai đoạn khó khăn khi chưa tìm được việc làm, đặc biệt đối với nhóm lao động lớn tuổi hoặc trong các ngành nghề đặc thù.
