Đề xuất sửa quy định về bình ổn giá, định giá, kê khai giá

Theo Bộ Tài chính, thời gian qua, Luật Giá 2023 cùng Nghị định số 85/2024/NĐ-CP đã tạo cơ sở pháp lý khá đầy đủ, giúp công tác quản lý, điều hành giá được tiến hành minh bạch, nhất quán theo cơ chế thị trường, khuyến khích cạnh tranh, tôn trọng quyền tự định giá của doanh nghiệp và quy luật vận động khách quan của thị trường. Nhà nước chỉ can thiệp thông qua các biện pháp điều tiết vĩ mô gián tiếp, phù hợp với thông lệ quốc tế. Tuy nhiên, để đáp ứng yêu cầu phát triển mới, phù hợp với chủ trương tinh gọn bộ máy và phân cấp quản lý, nhiều quy định cần được sửa đổi, bổ sung.

Luật Giá 2023 đã phân định rõ thẩm quyền của Chính phủ, bộ ngành và UBND cấp tỉnh trong công tác bình ổn giá. Theo đó, khi có biến động bất thường về giá hàng hóa, dịch vụ do thiên tai, dịch bệnh, thảm họa hoặc tình trạng khẩn cấp, sở quản lý ngành sẽ tham mưu cho Sở Tài chính tổng hợp trình UBND cấp tỉnh quyết định chủ trương và biện pháp bình ổn. Việc triển khai do các sở, ban ngành và UBND cấp huyện thực hiện theo phân công.

Tuy nhiên, từ 1/7/2025, mô hình chính quyền địa phương sẽ chuyển sang 2 cấp, đồng nghĩa với việc chấm dứt hoạt động của đơn vị hành chính cấp huyện. Do đó, Bộ Tài chính đề xuất điều chỉnh trách nhiệm triển khai bình ổn giá từ UBND cấp huyện xuống UBND cấp xã. Quy định này nhằm tránh khoảng trống pháp lý sau khi Nghị định số 125/2025/NĐ-CP hết hiệu lực vào tháng 2/2027. Nội dung sửa đổi cụ thể tại điểm a khoản 2 Điều 6 Nghị định số 85/2024/NĐ-CP sẽ giao rõ vai trò cho sở quản lý ngành, Sở Tài chính và UBND cấp xã, đồng thời quy định UBND cấp tỉnh báo cáo Chính phủ và Bộ Tài chính về kết quả thực hiện.

Bộ Tài chính đề xuất một số thay đổi liên quan đến hoạt động định giá của Nhà nước. Trước hết, tên gọi “Cục Dự trữ Nhà nước khu vực” sẽ được điều chỉnh thành “Chi cục Dự trữ Nhà nước khu vực” cho phù hợp với cơ cấu tổ chức mới.

Một điểm quan trọng khác liên quan đến dịch vụ thuê chuyên cơ, chuyên khoang chính thức sử dụng ngân sách nhà nước. Đây là loại dịch vụ có tính đặc thù, hiện nay được định giá ở 2 cấp. Bộ Tài chính cho rằng cần quy định rõ ràng hơn trong Nghị định để tránh nhầm lẫn với các trường hợp chỉ do tổ chức ở trung ương đặt hàng. Đồng thời, quy trình định giá sẽ được điều chỉnh để đảm bảo tính đầy đủ về căn cứ pháp lý, thống nhất với Nghị định số 96/2021/NĐ-CP về công tác bảo đảm chuyến bay chuyên cơ, chuyên khoang.

Theo đó, điểm d khoản 2 Điều 9 và điểm b khoản 2 Điều 11 của Nghị định số 85/2024/NĐ-CP được sửa đổi, bổ sung để làm rõ thẩm quyền, trách nhiệm của cơ quan định giá và cơ quan thẩm định phương án giá. Ngoài ra, Bộ cũng đề xuất bổ sung trách nhiệm của tổ chức, cá nhân lập phương án giá đối với tính chính xác, trung thực của số liệu, nhằm nâng cao tính minh bạch.

Khoản 1 Điều 10 cũng sẽ được sửa đổi, nhấn mạnh vai trò của cơ quan thẩm định phương án giá trong việc đánh giá hồ sơ, xác định và đề xuất mức giá theo các nguyên tắc, phương pháp do Nhà nước quy định. Nội dung đánh giá phải có số liệu, lập luận và lý do cụ thể, so sánh với đề nghị của tổ chức, cá nhân.

Một trong những thay đổi đáng chú ý liên quan đến cơ cấu lại hệ thống bộ ngành theo Nghị quyết số 176/2025/QH15 của Quốc hội. Theo đó, Chính phủ đã được tổ chức lại với 14 Bộ và 3 cơ quan ngang Bộ. Do đó, tên gọi một số Bộ, cơ quan ngang Bộ quy định trong Nghị định số 85/2024/NĐ-CP không còn phù hợp. Bộ Tài chính đề xuất sửa lại để thống nhất với hệ thống tổ chức mới.

Bên cạnh đó, dự thảo Nghị định cũng đưa ra hướng dẫn cụ thể hơn về hình thức ban hành danh sách tổ chức kinh doanh hàng hóa, dịch vụ phải thực hiện kê khai giá. Thay vì quy định chung, Bộ Tài chính đề xuất áp dụng hình thức Thông báo, nhằm đảm bảo tính công khai, minh bạch và thống nhất giữa các bộ, cơ quan ngang bộ và địa phương.

Các đề xuất sửa đổi lần này không chỉ khắc phục những bất cập trong Nghị định số 85/2024/NĐ-CP mà còn bảo đảm tính thống nhất của hệ thống pháp luật, phù hợp với thực tiễn tổ chức bộ máy và yêu cầu quản lý nhà nước trong giai đoạn mới. Bộ Tài chính khẳng định, việc hoàn thiện hành lang pháp lý về bình ổn giá, định giá và kê khai giá sẽ góp phần quan trọng trong việc kiểm soát lạm phát, ổn định kinh tế vĩ mô, tạo môi trường kinh doanh minh bạch và thuận lợi hơn cho doanh nghiệp.

Ngọc Nga