Đề xuất tăng mức phạt vi phạm bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế

Theo đó, tại các Điều 214, 215, 216 quy định về các tội liên quan gian lận, trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp, bảo hiểm y tế, cơ quan soạn thảo đề xuất nâng gấp đôi mức phạt tiền và nâng mức tiền vi phạm để quy kết trách nhiệm hình sự.

Cụ thể, Khoản 1 Điều 214 (tội gian lận bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp), đề xuất số tiền vi phạm tối thiểu để xử lý hình sự tội này là chiếm đoạt 20 triệu đồng (quy định hiện hành 10 triệu đồng) hoặc gây thiệt hại tối thiểu 40 triệu đồng (hiện hành 20 triệu đồng) với các thủ đoạn lập hồ sơ giả hoặc làm sai lệch nội dung hồ sơ để lừa dối cơ quan bảo hiểm xã hội, dùng các loại hồ sơ này để hưởng chế độ. Mức phạt tiền với hành vi này cũng được nâng lên ít nhất 40 triệu đồng, gấp đôi so với hiện nay 20 triệu đồng.

Mức phạt 200-400 triệu đồng hoặc phạt tù từ 1 - 5 năm được đề xuất áp dụng với người phạm tội có tổ chức; có tính chất chuyên nghiệp; chiếm đoạt tối thiểu từ 200 triệu hoặc gây thiệt hại ít nhất 400 triệu đồng. Với quy định đang áp dụng hiện nay, tiền phạt cho các hành vi này là 100-200 triệu đồng.

Chế tài xử phạt vi phạm về bảo hiểm được đề xuất tăng lên nhằm hạn chế tình trạng chậm, trốn đóng, đảm bảo quyền lợi người lao động. Ảnh: M.N

Dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi cũng dự kiến nâng gấp đôi tiền phạt với tội Gian lận bảo hiểm y tế. Theo đó, Khoản 1 Điều 215, dự thảo đề xuất mức tiền tối thiểu để bị xử lý hình sự với hành vi chiếm đoạt tiền bảo hiểm y tế là 20 triệu đồng, với gây thiệt hại là 40 triệu đồng (Luật hiện hành quy định mức tối thiểu với các hành vi này lần lượt là 10 và 20 triệu đồng). Người vi phạm có thể bị phạt từ 40 triệu đồng (hiện hành là 20 triệu đồng); phạt cải tạo không giam giữ 2 năm hoặc phạt tù từ 3 tháng đến 2 năm.

Các hành vi chịu mức phạt này bao gồm: lập hồ sơ bệnh án, kê đơn thuốc khống hoặc kê tăng số lượng hoặc thêm loại thuốc, vật tư y tế, dịch vụ kỹ thuật, chi phí giường bệnh và các chi phí khác mà thực tế người bệnh không sử dụng; giả mạo hồ sơ, thẻ bảo hiểm y tế hoặc sử dụng thẻ được cấp khống, thẻ giả, thẻ đã bị thu hồi, thẻ bị sửa chữa, thẻ của người khác để hưởng bảo hiểm y tế trái quy định.

Song song với đề xuất tăng mức tiền phạt đối với tội gian lận bảo hiểm y tế, Dự thảo Bộ luật Hình sự sửa đổi cũng đề xuất tăng gấp đôi tiền phạt lẫn tiền vi phạm tội trốn đóng bảo hiểm xã hội.

Cụ thể, Điều 216, cơ quan soạn thảo cơ bản giữ nguyên khái niệm về hành vi trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp cho lao động. Song tiền vi phạm để quy xử lý hình sự được đề xuất nâng gấp đôi, tối thiểu 100 triệu đồng (mức hiện hành 50 triệu đồng). Mức tiền phạt theo đó cũng nâng gấp đôi, lên tối thiểu 400 triệu đồng (hiện hành 200 triệu đồng).

Cơ quan soạn thảo cũng đề xuất mức phạt tiền thấp nhất 400 triệu đồng, cao nhất 6 tỷ đồng đối với tội trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm y tế, bảo hiểm thất nghiệp; tùy theo đối tượng pháp nhân thương mại thực hiện hành vi phạm tội.

Cũng liên quan đến pháp lý về triển khai Luật Bảo hiểm xã hội, trong tháng 4/2025 vừa qua Bộ Nội vụ đã xây dựng dự thảo Nghị định quy định chi tiết một số điều của Luật Bảo hiểm xã hội về chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội bắt buộc, bảo hiểm thất nghiệp; khiếu nại, tố cáo về bảo hiểm xã hội và xử phạt vi phạm hành chính trong lĩnh vực bảo hiểm xã hội.

Theo đó, các quy định mới trong dự thảo Nghị định này đều được xây dựng theo hướng “siết chặt” quản lý hoạt động chậm đóng, trốn đóng bảo hiểm xã hội, bảo hiểm thất nghiệp. Yêu cầu, định kỳ hàng quý, trước ngày 15 của tháng đầu quý, Cơ quan Bảo hiểm xã hội cấp tỉnh tổng hợp danh sách doanh nghiệp chậm, trốn đóng và gửi báo cáo về Bảo hiểm xã hội Việt Nam, Sở Nội vụ, Thanh tra tỉnh để xử lý theo thẩm quyền.

Thạch Bình