Đề xuất thu hồi chứng chỉ hành nghề y, không cấp lại trong ít nhất 5 năm đối với hành vi tiết lộ giới tính thai nhi

Bà Trần Thị Nhị Hà

Ngày 23/10, Quốc hội thảo luận ở Tổ về dự án Luật Dân số. Đại biểu Trần Thị Nhị Hà (Đoàn Hà Nội) cho biết, cá nhân bà rất tâm đắc từ bài viết "Tương lai cho thế hệ vươn mình” của Tổng Bí thư Tô Lâm. Theo bà Hà, trong bài viết Tổng Bí thư nhận định chính sách dân số sẽ là trọng tâm ưu tiên hàng đầu trong chiến lược quốc gia. Bài viết nêu những con số rất đáng suy ngẫm. Đó là năm 2011 tỷ lệ người từ 60 tuổi trở lên chiếm trên 10% tổng dân số, đến năm 2022 tỷ lệ này đã tăng lên khoảng 12,8%, tương đương khoảng 12,5 triệu người cao tuổi. Dự kiến đến năm 2036, tỷ lệ người cao tuổi sẽ đạt 20%, đồng nghĩa với việc Việt Nam bước vào giai đoạn dân số già.

Từ đó bà Hà kỳ vọng dự thảo Luật dân số lần này có vai trò đặc biệt quan trọng trong việc xây dựng các chính sách, hoạch định chiến lược phát triển bền vững để tận dụng hiệu quả nguồn nhân lực trẻ trước khi bước vào giai đoạn dân số già.

Các đại biểu tham dự phiên họp (Ảnh: Quang Vinh)

Cho hay Việt Nam hiện nay chưa phải đối mặt với cơ cấu dân số già, nhưng ngay tại thời điểm hiện nay chúng ta phải có các chính sách để thích nghi, bà Hà kiến nghị bổ sung thêm một điều quy định về chính sách việc làm cho người cao tuổi. Trong đó, quy định cụ thể điều kiện người cao tuổi được kéo dài thời gian làm việc tại cơ quan khi đến tuổi nghỉ hưu nếu có nguyện vọng. Quy định này có thể chưa thực hiện ngay khi Việt Nam đang ở giai đoạn dân số vàng, nhưng quy định lộ trình để các cơ quan, doanh nghiệp có sự chuẩn bị tổ chức triển khai trên thực tế.

Về quy mô, cơ cấu, phân bổ dân số, theo bà Hà, quy định về duy trì mức sinh thay thế tại Điều 13 là những chính sách mới, rất có ý nghĩa trên thực tế.

Từ thực tiễn hiện nay, bà Hà kiến nghị tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai. Bởi hiện nay một số địa bàn có mức sinh thấp, tập trung tại các khu vực đô thị, nguyên nhân chính được xác định là do chi phí nuôi con và các dịch vụ trông trẻ còn hạn chế. Để khuyến khích các cặp vợ chồng tại địa bàn có mức sinh thấp còn cần có những chính sách để giải quyết 2 vấn đề nêu trên.

Tại điểm a khoản 1 Điều 13 quy định: “Tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai: Phụ nữ được nghỉ thêm 1 tháng; nam giới được nghỉ thêm 5 ngày làm việc khi vợ sinh con”, theo bà Hà, quy định này chưa có tính khuyến khích đối với các địa bàn có mức sinh thấp. Vì thế, cần tăng thời gian nghỉ thai sản khi sinh con thứ hai trong địa bàn có mức sinh thấp: Phụ nữ được nghỉ thêm 2 tháng, trong đó có 1 tháng được sử dụng linh hoạt trong vòng 1 năm kể từ thời điểm sinh con thứ hai; nam giới được nghỉ thêm 10 ngày làm việc khi vợ sinh con, trong đó có 5 ngày được sử dụng linh hoạt trong vòng 1 năm kể từ thời điểm vợ sinh con thứ hai. Quy định này sẽ giúp các cặp vợ chồng có thêm thời gian chăm con, khuyến khích việc đẻ con thứ hai.

Bà Hà cũng cho biết, về mất cân bằng giới tính khi sinh, trọng nam khinh nữ là quan điểm lạc hậu nhưng vẫn tồn tại trong xã hội Việt Nam. Thực tế trong hoạt động sàng lọc, chẩn đoán trước sinh, nhiều bác sĩ thực hiện hành vi tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho cha mẹ, không ít trường hợp sau khi biết giới tính thai nhi không như mong muốn người mẹ đã thực hiện phá thai.

Bà Trần Thị Nhị Hà (Ảnh: Quang Vinh)

Theo bà Hà, hành vi tiết lộ giới tính thai nhi rất khó bị phát hiện, do bác sĩ có thể có những ký hiệu cho cha mẹ biết giới tính thai nhi mà cơ quan chức năng không thể xử lý, xử phạt. Đây là hành vi vô cùng nguy hiểm, cần phải có quy định để xử lý nghiêm. Quy định tại khoản 2 Điều 15 về “Đình chỉ đối với người hành nghề y có hành vi công bố, thông báo, tiết lộ thông tin về giới tính thai nhi cho khách hàng” chưa đủ sức răn đe đối với người hành nghề. Vì thế, cần thay việc xử lý đình chỉ bằng việc thu hồi chứng chỉ hành nghề y, không cấp lại trong thời gian ít nhất 5 năm để đảm bảo tính răn đe đối với hành vi này.

Việt Thắng