Đề xuất trao thẩm quyền cho giám đốc sở GD-ĐT trong tuyển dụng, điều động, biệt phái giáo viên

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình dự thảo nghị quyết, sáng 17-11. Ảnh: QUANG PHÚC

Thiếu hụt trên 100.000 giáo viên mầm non, phổ thông

Thừa ủy quyền của Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày tờ trình dự thảo nghị quyết nêu rõ, dự thảo nhằm tháo gỡ các “điểm nghẽn” về thể chế, nhân lực, tài chính và hội nhập quốc tế đang cản trở sự phát triển đột phá, bộc lộ sự bất tương thích giữa tầm quan trọng chiến lược của giáo dục với cơ chế quản lý hành chính hiện nay. Trong đó, có việc giải quyết thực trạng đáng báo động về đội ngũ nhà giáo và cán bộ quản lý: thiếu hụt nghiêm trọng giáo viên mầm non và phổ thông với quy mô trên 100.000 người, trong khi chính sách đãi ngộ, tiền lương, phụ cấp chưa đủ hấp dẫn, dẫn tới tình trạng giáo viên nghỉ việc, chuyển việc, ảnh hưởng trực tiếp đến chất lượng dạy học và triển khai chương trình mới.

Dự thảo cũng nhằm giải quyết hạn chế về nguồn lực tài chính và đầu tư: chi ngân sách nhà nước cho giáo dục chưa đạt mức tối thiểu 20% tổng chi theo chủ trương; đầu tư cho giáo dục đại học giảm mạnh, suất đầu tư bình quân chỉ khoảng 1.100 USD/sinh viên/năm, thuộc nhóm thấp nhất khu vực, chưa tương xứng với mục tiêu hội nhập và nâng tầm đại học Việt Nam.

Việc ban hành nghị quyết đặc thù của Quốc hội là yêu cầu cấp thiết nhằm khai thông điểm nghẽn, tạo hành lang pháp lý mới, đủ mạnh để chấn hưng và phát triển đột phá giáo dục Việt Nam trong giai đoạn tới.

Dự thảo có những quy định nhằm thể chế hóa chủ trương, đường lối của Đảng, chính sách của Nhà nước, trong đó có nhóm chính sách về phát triển đội ngũ nhà giáo, cán bộ quản lý và nhân lực giáo dục: quy định các chính sách ưu đãi đặc thù, vượt trội cho đội ngũ nhà giáo và nhân viên trong các cơ sở giáo dục; trao thẩm quyền cho giám đốc Sở GD-ĐT trong tuyển dụng, điều động, biệt phái để bảo đảm thống nhất quản lý nhân lực ngành; ban hành cơ chế thu hút, trọng dụng và phát triển nhân lực chất lượng cao trong giảng dạy, nghiên cứu, quản lý.

Thống nhất một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc

Cùng với đó là nhóm chính sách về đổi mới cơ chế, chương trình và hệ thống giáo dục: quy định cơ chế bảo đảm quyền tự chủ toàn diện cho các cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp; đổi mới chương trình giáo dục mầm non, phổ thông, đại học và giáo dục thường xuyên; tổ chức sử dụng thống nhất một bộ sách giáo khoa trên toàn quốc; xây dựng hệ thống giáo dục mở, liên thông, thúc đẩy học tập suốt đời và xã hội học tập.

Bên cạnh đó là nhóm chính sách về hợp tác và hội nhập quốc tế trong GD-ĐT: quy định cơ chế thu hút, sử dụng chuyên gia, nhà khoa học nước ngoài; khuyến khích liên kết, thành lập phân hiệu cơ sở giáo dục nước ngoài tại Việt Nam và cơ sở giáo dục Việt Nam ở nước ngoài; mở rộng hợp tác đào tạo, thúc đẩy “xuất khẩu giáo dục”, nâng cao vị thế giáo dục Việt Nam trong khu vực và quốc tế.

Dự thảo cũng có nhóm chính sách về tài chính, đầu tư và ưu đãi nguồn lực cho giáo dục như: quy định tỷ lệ chi ngân sách nhà nước cho giáo dục đạt tối thiểu 20% tổng chi, trong đó bảo đảm tỷ lệ chi đầu tư phát triển và ưu tiên cho giáo dục mầm non, phổ thông, vùng khó khăn; ban hành cơ chế tài chính khuyến khích hợp tác công – tư, xã hội hóa; ưu đãi đặc thù về đất đai, thuế, tín dụng cho cơ sở giáo dục công lập và không vì lợi nhuận, bảo đảm công bằng và bền vững trong đầu tư cho giáo dục.

Cùng với đó, dự thảo nghị quyết quy định điều khoản chuyển tiếp về sắp xếp tổ chức hệ thống giáo dục; áp dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất; chấm dứt hoạt động của hội đồng trường trong cơ sở giáo dục công lập (trừ trường có thỏa thuận quốc tế); thực hiện mô hình bí thư cấp ủy kiêm người đứng đầu cơ sở giáo dục, bảo đảm thống nhất lãnh đạo, quản trị và nâng cao hiệu lực, hiệu quả hoạt động.

Dự thảo cũng quy định những vấn đề đã có quy định nhưng chưa phù hợp, như việc thống nhất chương trình, sách giáo khoa và mô hình đào tạo. Hiện pháp luật chưa cho phép Bộ GD-ĐT quyết định sử dụng một bộ sách giáo khoa thống nhất, dẫn đến thiếu ổn định, tốn kém xã hội. Do đó, dự thảo bổ sung thẩm quyền này để bảo đảm tính thống nhất, tiết kiệm và hiệu quả. Đồng thời, dự thảo quy định đổi mới mô hình trường chuyên, trường năng khiếu, khắc phục sự chênh lệch trong chất lượng, cơ cấu tuyển sinh; thành lập hội đồng kỹ năng nghề quốc gia để thống nhất với chính sách mới của Luật Việc làm 2025...

PHAN THẢO