Tạo đà phát triển đột phá giáo dục và đào tạo

Sáng 17/11, tiếp tục Kỳ họp thứ Mười, Quốc hội nghe Tờ trình và Báo cáo thẩm tra dự án Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo

Bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục

Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo do Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày và nêu rõ, dự thảo Nghị quyết đã thể chế hóa đầy đủ các chủ trương của Đảng theo tinh thần Nghị quyết số 71 - NQ/TW về đột phá phát triển giáo dục và đào tạo.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Nguyễn Hải Ninh trình bày Tờ trình dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Ảnh: Hồ Long

Đồng thời quy định những vấn đề chưa được pháp luật quy định. Cụ thể như, cơ chế về chuyển đổi số, khoa học, công nghệ và đổi mới sáng tạo trong giáo dục; cơ chế hợp tác và hội nhập quốc tế trong giáo dục; chính sách ưu đãi, vượt trội về đất đai, thuế và nguồn lực cho giáo dục.

Bổ sung về miễn phí sách giáo khoa cho học sinh cơ sở giáo dục phổ thông (hoàn thành vào năm 2030) và miễn học phí, giáo trình môn Giáo dục quốc phòng và an ninh tại cơ sở giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp, đồng thời, giao Chính phủ quy định lộ trình, bảo đảm phù hợp với khả năng cân đối ngân sách nhà nước, pháp luật liên quan và yêu cầu bảo đảm công bằng trong tiếp cận giáo dục..

Dự thảo Nghị quyết cũng quy định thống nhất chương trình, sách giáo khoa và mô hình đào tạo, quy định đổi mới mô hình trường chuyên, trường năng khiếu, khắc phục sự chênh lệch trong chất lượng, cơ cấu tuyển sinh; thành lập Hội đồng kỹ năng nghề quốc gia để thống nhất với chính sách mới của Luật Việc làm 2025;

Quang cảnh phiên họp. Ảnh: Hồ Long

Có chính sách đặc thù trong các lĩnh vực văn hóa, nghệ thuật, thể thao, sức khỏe; thiết lập cơ chế tài chính mới, bảo đảm ngân sách ổn định, ưu tiên cho thực hiện giáo dục bắt buộc hết trung học cơ sở đến năm 2030 và phấn đấu phổ cập trung học phổ thông và tương đương đến năm 2035;

Ưu tiên đặt hàng, giao nhiệm vụ đối với ngành, lĩnh vực trọng điểm và đặt hàng đào tạo giáo viên, giảng viên giáo dục đại học, giáo dục nghề nghiệp từ ngân sách nhà nước; bảo đảm bố trí kinh phí cho hoạt động giáo dục văn hóa, xã hội, thể thao, quốc phòng - an ninh và ngoại ngữ phục vụ hội nhập quốc tế…

Minh bạch, công bằng trong tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển nhân sự giáo dục

Theo Báo cáo thẩm tra dự án Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo do Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày, Ủy ban tán thành với sự cần thiết, mục đích, quan điểm xây dựng dự thảo Nghị quyết.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội Nguyễn Đắc Vinh trình bày Báo cáo thẩm tra dự án Nghị quyết của Quốc hội về một số cơ chế, chính sách đặc thù, vượt trội để thực hiện đột phá phát triển giáo dục và đào tạo. Ảnh: Phạm Thắng

Việc ban hành Nghị quyết có đầy đủ cơ sở chính trị, pháp lý và thực tiễn nhằm tạo khung khổ pháp lý, cơ chế, chính sách vượt trội, giúp tháo gỡ điểm nghẽn vướng mắc, tạo đà phát triển đột phá giáo dục và đào tạo.

Về các chính sách cụ thể, Ủy ban Văn hóa và Xã hội cơ bản tán thành chính sách về hợp tác phát triển chương trình giáo dục, tuy nhiên, đề nghị làm rõ quy định các địa phương có điều kiện thì sẽ thực hiện miễn phí sách giáo khoa từ năm học 2026-2027, để tránh hiểu sai thành ưu tiên cung cấp miễn phí sách giáo khoa trước cho học sinh các địa phương có điều kiện thay vì ưu tiên cho học sinh vùng khó khăn; cân nhắc quy định cơ chế Nhà nước khuyến khích thu hút nguồn lực của xã hội và của địa phương có điều kiện hỗ trợ cho địa phương khó khăn để triển khai thực hiện chủ trương này…

Ủy ban cơ bản tán thành với nhiều cơ chế, chính sách quy định tại Điều 2, về phát triển nguồn nhân lực cho ngành giáo dục và lưu ý một số nội dung như Chính sách đặc thù về phụ cấp ưu đãi nghề với mức tối thiểu 70% đối với giáo viên, 30% đối với nhân viên…; thực hiện cung cấp miễn phí sách giáo khoa, miễn học phí, giáo trình môn học Giáo dục quốc phòng và an ninh…; đầu tư hạ tầng số, và nền tảng dùng chung, kết nối liên thông; chính sách hỗ trợ tín dụng, cấp học bổng cho đào tạo tiến sĩ…

Các đại biểu tham dự phiên họp. Ảnh: Quang Khánh

Điểm a, khoản 1, Điều 2, quy định về thẩm quyền của Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo trong điều động, thuyên chuyển, biệt phái, bố trí, phân công, thay đổi vị trí việc làm đối với nhà giáo, cán bộ quản lý cơ sở giáo dục và nhân viên trong các cơ sở giáo dục công lập liên quan đến phạm vi từ 2 đơn vị hành chính cấp xã trở lên chưa chặt chẽ.

Chủ nhiệm Ủy ban Văn hóa và Xã hội cho rằng, quy định trên có thể hiểu là “2 xã” cùng địa bàn tỉnh hoặc thuộc 2 tỉnh; và Giám đốc Sở Giáo dục và Đào tạo của một tỉnh không thể thực hiện thẩm quyền này đối với nhân sự giáo dục của một địa phương thuộc cấp tỉnh khác.

Vì vậy, đề nghị cân nhắc chỉnh lý, quy định rõ theo hướng giữa các đơn vị hành chính cấp xã trong cùng 1 tỉnh. Đồng thời, đề nghị cân nhắc quy định cụ thể cơ chế giám sát, kiểm tra, báo cáo định kỳ bảo đảm minh bạch, công bằng trong tuyển dụng, điều động, thuyên chuyển nhân sự giáo dục, tránh nguy cơ tiêu cực, cục bộ; Tiếp tục nghiên cứu, quy định phân cấp, ủy quyền cho cơ sở giáo dục công lập trên địa bàn tỉnh đáp ứng đủ điều kiện, năng lực thực hiện theo quy định được thực hiện tuyển dụng, tiếp nhận nhân sự giáo dục.

Hoàng Ngọc