Đến Bạch Dinh nghe chuyện về vị vua yêu nước

Bạch Dinh nhìn từ hòn Rù Rì. Ảnh: Lâm Viên

Một kiến trúc Pháp giữa non nước hữu tình

Nhìn từ hòn Rù Rì phía biển Vũng Tàu, Bạch Dinh nổi bật trên sườn núi với tòa nhà 3 tầng màu trắng mái đỏ, trên nền xanh của cánh rừng cây giá tỵ và cây sứ bao quanh rộng khoảng 6ha. Khi đến cổng khu di tích, để lên được Bạch Dinh, du khách phải đi xuyên qua một khu rừng cây giá tỵ xanh mát có tuổi đời trên 100 năm. Dạo bước trong lối đi bộ uốn quanh giữa rừng cây già với những bậc đá đã phủ rêu xanh vì nhuốm màu thời gian, được hít thở không khí trong lành, khách tham quan dường như bước vào một không gian khác - yên tĩnh và tươi mát tâm hồn hơn, tách biệt với không gian sôi động, xe cộ qua lại đông đúc chỉ cách đó vài trăm mét.

Khi đã lên được một đoạn dốc và nghe thoang thoảng hương hoa sứ, Bạch Dinh - một công trình mang kiến trúc kiểu Pháp cuối thế kỷ XIX, dần hiện ra. Toàn bộ tường tòa nhà được phủ màu trắng tinh làm nổi bật các vòm cửa lớn cùng các họa tiết, hoa văn trang trí đặc sắc. Với nội thất và ngoại thất hài hòa, ngôi biệt thự này cho thấy sự xa hoa, bề thế vào thời điểm xây dựng cách đây hơn 120 năm. Và cho đến nay, Bạch Dinh vẫn là một công trình rất ấn tượng với du khách trong và ngoài nước.

“Đến Bạch Dinh, tôi thấy nhiều cặp đôi chọn làm địa điểm chụp ảnh cưới. Tôi cũng cùng nhóm bạn hào hứng chụp nhiều bức ảnh check-in vì nơi đây có kiến trúc đẹp, khung cảnh một bên là núi nhìn ra hướng biển rất nên thơ” - chị Thùy Dung, khách đến chụp ảnh ở địa điểm này chia sẻ.

Tìm hiểu các thông tin tại khu di tích cho thấy, địa điểm của Khu di tích Bạch Dinh vào những năm 1820 là pháo đài Phước Thắng của triều Nguyễn. Lịch sử ghi lại nơi đây diễn ra một sự kiện đáng nhớ là vào ngày 10-2-1859, quân - dân ở pháo đài Phước Thắng đã lập chiến công vang dội khi lần đầu tiên nổ súng kháng quân xâm lược thực dân Pháp tấn công Nam Kỳ. Từ năm 1898, pháo đài này bị san bằng để xây dựng làm nhà nghỉ mát cho toàn quyền Pháp tại Đông Dương Paul Doumer và các quan chức cao cấp thời Pháp - Mỹ sau này.

Hiểu hơn về một giai đoạn lịch sử của đất nước

Triều Nguyễn - triều đại cuối cùng của chế độ phong kiến ở nước ta có 13 vị vua. Vua Thành Thái là vị vua thứ 10 của triều Nguyễn. Vua lên ngôi khi mới 10 tuổi và trong bối cảnh đất nước ta đã bị thực dân Pháp đô hộ. Ông chứng kiến nhiều biến cố của hoàng tộc và sự lầm than của nhân dân lao động nên thấu hiểu thân phận của một đất nước bị đô hộ, đàn áp.

Khách tham quan tìm hiểu thông tin về vua Thành Thái. Ảnh: Lâm Viên

Trong thời gian tại vị, vua Thành Thái bộc lộ tinh thần dân tộc rất cao, có những hoạt động chống Pháp như: bí mật lập các đội binh để huấn luyện, chờ thời cơ để nổi dậy kháng Pháp, không phê chuẩn việc bổ nhiệm một số quan lại thân Pháp… Sau khi bị ép thoái vị, ngày 12-9-1907, ông bị đưa vào Vũng Tàu, an trí ở Bạch Dinh, bị giam lỏng ngay trên chính đất nước mình suốt nhiều năm trước khi bị đi đày ra đảo Reunion - thuộc địa của Pháp ở châu Phi - cùng với con trai là vua Duy Tân vào năm 1916. Tuy vua bị quản thúc chặt chẽ nhưng theo tài liệu tại di tích, nhiều người dân địa phương đều biết và tìm cách gặp vua trong những dịp vua được đi ra ngoài, nhưng không thể đến gần nói chuyện được.

Phòng khánh tiết có nhiều hiện vật quý, trong đó đáng chú ý có bình gốm men màu Biên Hòa, Đồng Nai, đầu thế kỷ XX. Ảnh: Lâm Viên

Tòa Bạch Dinh là nơi lưu giữ nhiều dấu ấn của vua Thành Thái. Một trong những dấu ấn đặc biệt đó là nhà bia bài thơ Sầu Tây bể cấp do chính vua Thành Thái sáng tác:

Sống thừa nào có biết hôm nay
Nhìn thấy non sông đất nước này
Sừng ngựa chưa quên câu chuyện cũ
Ruột tằm đòi đoạn mối sầu Tây
Thành Xuân nghìn dặm mây mù mịt
Bể Cấp tứ bề sóng bủa vây
Tiếng súng ngày đêm như khúc nhạc
Dẫu cho sắt đá cũng chau mày!

Bài thơ mang một nỗi buồn man mác của một vị vua yêu nước thương dân, luôn mang trong mình nỗi uất hận vì không giúp được gì cho dân, cho nước trước ách thống trị của thực dân.

“Trước đây, khi học văn học - lịch sử, các thầy cô có giới thiệu về bài thơ Sầu Tây bể cấp, nhưng khi đến trực tiếp tham quan Bạch Dinh - nơi giam lỏng nhà vua suốt nhiều năm liền trước khi đi đày, tôi thấy đồng cảm, xúc động hơn” - chị Nguyễn Ngọc Nhi (sinh viên ngụ phường Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai) chia sẻ.

Đến Bạch Dinh, vãng cảnh núi non trời bể và tìm hiểu những hiện vật và câu chuyện văn hóa - lịch sử, mỗi người sẽ thấy dấy lên sự xót xa về số phận của vị vua yêu nước Thành Thái, cũng đồng thời là một lát cắt lịch sử đau buồn của đất nước ta khi bị xâm lược, từ đó trân quý hơn giá trị của hòa bình - độc lập hôm nay.

Lâm Viên