Đến Bhơ Hôồng sống cùng văn hóa Cơ Tu

Nổi chìm làng du lịch

Chị Đinh Thị Thìn (sinh năm 1989, người Cơ Tu) hiện là một trong những người trực tiếp tham gia đón tiếp và hướng dẫn các đoàn khách quốc tế đến tham quan làng Bhơ Hôồng.

Chị Đinh Thị Thìn đón đoàn khách nước ngoài đến thăm làng.

Theo chị Thìn, cộng đồng Cơ Tu tại Bhơ Hôồng vẫn bảo tồn nhiều giá trị văn hóa truyền thống như lễ hội mừng lúa mới, nói lý – hát lý, múa tâng tung da dá, nghề dệt thổ cẩm, kiến trúc nhà Gươl, Moong và các loại hình ẩm thực đặc trưng.

Sau giai đoạn phát triển, du lịch cộng đồng tại Bhơ Hôồng gặp nhiều khó khăn do hạ tầng giao thông chưa hoàn thiện, thiếu nhân lực phục vụ, cơ sở lưu trú xuống cấp, công tác quảng bá hạn chế, vấn đề môi trường và đặc biệt là tác động của đại dịch Covid-19.

Những yếu tố này khiến hoạt động du lịch suy giảm, nhiều hộ dân không còn tham gia làm du lịch. Hiện chỉ còn một số cá nhân tiếp tục duy trì hoạt động, trong đó có chị Đinh Thị Thìn và anh Alăng Cừ.

Phát triển du lịch cộng đồng gắn liền với công tác bảo tồn văn hóa ở Bhơ Hôồng.

Chị Thìn làm hướng dẫn viên du lịch, đồng thời cải tạo nhà sàn của gia đình để mở “Acu Homestay” - mô hình homestay tư nhân đầu tiên tại Bhơ Hôồng. Đến năm 2025, chị thành lập Công ty TNHH Du lịch Hành trình Văn hóa Cơ Tu nhằm tổ chức và điều hành các tour trải nghiệm cho du khách trong và ngoài nước.

Được thành lập từ năm 2013, làng du lịch cộng đồng Bhơ Hôồng đã trải qua nhiều giai đoạn thăng trầm, có thời điểm đứng trước nguy cơ ngừng hoạt động. Hiện nay, đây là một trong 12 điểm du lịch nông thôn được tỉnh Quảng Nam (cũ) đăng ký phát triển theo tiêu chí du lịch xanh, bền vững giai đoạn 2023–2025.

Sự tham gia của các bạn trẻ như Đinh Thị Thìn, Alăng Cừ với cách làm chuyên nghiệp và sáng tạo, từ xây dựng sản phẩm trải nghiệm đến quảng bá trên nền tảng số, đang góp phần đưa Bhơ Hôồng dần trở lại bản đồ du lịch cộng đồng.

Rộn ràng Cơ Tu

Sau những khó khăn do hạn chế về đầu tư và tác động của dịch bệnh, người dân làng Bhơ Hôồng cùng chính quyền địa phương đã từng bước triển khai nhiều giải pháp nhằm khôi phục hoạt động du lịch.

Hơn một năm trở lại đây, làng du lịch cộng đồng Bhơ Hôồng dần sôi động trở lại với sự xuất hiện thường xuyên của các đoàn khách, trong đó có nhiều du khách quốc tế. Các hoạt động trải nghiệm văn hóa như sinh hoạt bên bếp lửa, nghe cồng chiêng, thưởng thức rượu Tàvạt đã được khôi phục và tổ chức thường xuyên.

Làng du lịch cộng đồng Bhơ Hôồng đã hồi sinh sau khó khăn về đầu tư và dịch bệnh.

Hiện nay, cả 50 hộ dân trong làng đều tham gia làm du lịch, mỗi người đảm nhận một vai trò phù hợp. Người cao tuổi biểu diễn cồng chiêng, kể chuyện truyền thống; phụ nữ dệt thổ cẩm, chế biến ẩm thực; thanh niên tổ chức các hoạt động trải nghiệm ngoài trời như trekking, tắm suối, bắn nỏ.

Nhờ đó, đời sống kinh tế của người dân được cải thiện, thu nhập ổn định hơn. Du lịch cộng đồng cũng góp phần tăng cường sự gắn kết trong làng và nâng cao ý thức bảo vệ môi trường, khi mỗi người dân đều xác định Bhơ Hôồng là một điểm đến du lịch.

Ông B’ling Blô (75 tuổi) cho biết, trước đây sinh kế của gia đình chủ yếu dựa vào nương rẫy, cuộc sống phụ thuộc nhiều vào thiên nhiên. Từ khi tham gia các dịch vụ du lịch như biểu diễn nhạc cụ, đan lát truyền thống, dệt thổ cẩm và múa cồng chiêng cùng con cháu, thu nhập gia đình đạt khoảng 7 đến 10 triệu đồng mỗi tháng, đời sống từng bước được cải thiện. Du lịch đã mở ra hướng phát triển mới, giúp người dân từng bước giảm sự phụ thuộc vào sản xuất nông nghiệp truyền thống.

Sau hơn một thập kỷ hình thành và phát triển, du lịch cộng đồng đã góp phần tạo diện mạo mới cho làng Bhơ Hôồng với gần 700 nhân khẩu. Trung bình mỗi tháng, làng đón trên 100 lượt khách, trong đó khoảng 85% là khách quốc tế.

Du khách có thể lưu trú tại nhà dân, tham gia các sinh hoạt đời thường, học tiếng Cơ Tu, đốt lửa trại, trải nghiệm nghề dệt thổ cẩm, giao lưu múa tâng tung da dá và thưởng thức các món ăn truyền thống như cơm lam, thịt nướng ống, zarắ, bánh cuốt cùng rau rừng, cá suối. Ngoài ra, du khách còn được tìm hiểu quy trình chế biến các loại rượu truyền thống của người Cơ Tu như rượu Tàvạt và Tr’đin, làm từ cây đoác.

Tại làng Bhơ Hôồng hiện có nhiều tổ, nhóm dịch vụ như tổ an ninh, tổ dệt thổ cẩm, tổ nấu rượu truyền thống. Mọi hoạt động du lịch do Ban quản lý Làng du lịch cộng đồng địa phương trực tiếp điều hành và phân công. Bên cạnh đó, xã Sông Kôn còn sở hữu nhiều cảnh quan thiên nhiên như suối nước nóng A Păng, thác Ra Lang, rừng gỗ lớn, suối Bhlô Bền, tạo điều kiện thuận lợi để phát triển các loại hình du lịch sinh thái, khám phá.

Ông Đỗ Hữu Tùng, Chủ tịch UBND xã Sông Kôn cho biết, phát triển du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái tại các xã miền núi phía Tây thành phố Đà Nẵng không chỉ góp phần bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu mà còn tạo sinh kế, nâng cao thu nhập, thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội bền vững.

Thời gian tới, địa phương sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác quảng bá, xúc tiến du lịch; kêu gọi thu hút đầu tư đa dạng các loại hình du lịch; tăng cường liên kết với các doanh nghiệp lữ hành; đồng thời chú trọng đào tạo kỹ năng, ngoại ngữ cơ bản cho các hộ dân và thuyết minh viên, từng bước hoàn thiện và làm mới các sản phẩm du lịch phù hợp với nhu cầu thị trường.

Đoàn du khách quốc tế ghé thăm làng Bhơ Hôồng.

Du lịch cộng đồng đang trở thành động lực phát triển kinh tế tại chỗ cho đồng bào Cơ Tu ở Sông Kôn. Với tinh thần đoàn kết cộng đồng, sự tham gia của các già làng, nghệ nhân và người dân địa phương, Bhơ Hôồng được xem là mô hình “hạt nhân” để lan tỏa và khai thác hiệu quả tiềm năng du lịch tại các thôn Ra Lang, Bhlô Bền… qua đó góp phần bảo tồn và phát huy bền vững các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào Cơ Tu.

Minh Ngọc