Đến thăm làng nghề làm bánh tráng trăm tuổi ở Cần Thơ

Theo TTXVN, nghề làm bánh tráng Thuận Hưng hình thành từ giữa thế kỷ 19 và được truyền lại qua nhiều thế hệ. Trải qua gần hai thế kỷ, nghề làm bánh tráng Thuận Hưng không ngừng phát triển. Từ những hộ làm bánh nhỏ lẻ ban đầu, sản phẩm đã dần trở nên phổ biến, được thị trường ưa chuộng.

Khi "cung không đủ cầu", nhiều hộ dân xung quanh đã tham gia vào chuỗi cung ứng, tạo nên một làng nghề sôi động. Nghề làm bánh ở đây không chỉ là công việc mưu sinh, mà còn là niềm tự hào, với bí quyết làm bánh được cha mẹ truyền lại cho con cái, và những người hàng xóm chia sẻ kinh nghiệm cho nhau.

Bánh tráng Thuận Hưng nổi bật với hương vị thơm ngon, độ dai đặc trưng, không bị bở và mùi gạo thơm nồng. Để làm ra những chiếc bánh hoàn hảo, người dân Thuận Hưng phải thực hiện quy trình thủ công đòi hỏi sự khéo léo và tỉ mỉ.

Theo đó, bánh được tạo ra từ nguyên liệu chính là gạo, được pha bột theo tỷ lệ của từng hộ, thêm chút muối để vị bánh đậm đà hơn. Người dân làng nghề chia sẻ, gạo ngâm vừa tới là phải xay luôn, bánh mới ngon.

Các công đoạn nạo dừa, nước cốt dừa pha tráng bánh, canh lửa trấu, phơi sao cho bánh có độ khô vừa phải, không bị cong nứt… đều đòi cân chỉnh chính xác bằng kinh nghiệm lâu năm của người làm nghề.

Người tráng bánh phải thao tác nhanh tay, đảm bảo lửa nhỏ để bánh chín đều và không bị nát. Bánh sau khi hấp chín khoảng 15 giây sẽ được chuyển sang phên để phơi.

Khâu phơi bánh cũng rất quan trọng, phụ thuộc nhiều vào thời tiết. Vào những ngày nắng đẹp, bánh sẽ khô sau khoảng 30 phút. Nếu phơi quá lâu hoặc không đúng kỹ thuật, bánh dễ bị vỡ hoặc cong vênh.

Trong những năm gần đây, người dân Thuận Hưng đã áp dụng khoa học kỹ thuật vào sản xuất, giúp nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm. Một số hộ gia đình đã đầu tư máy móc hiện đại, cho ra đời những chiếc bánh tráng có độ dày đồng đều, bóng đẹp, đáp ứng nhu cầu thị trường.

Hiện nay, bánh tráng Thuận Hưng không chỉ phục vụ khu vực miền Tây mà còn được phân phối tới các tỉnh, thành lớn như TPHCM, Bình Dương, Đồng Nai và xuất khẩu sang Campuchia.

Làng nghề Thuận Hưng còn thu hút đông đảo khách du lịch ghé thăm, nhờ những nét đặc trưng văn hóa và lịch sử trăm năm tuổi. Thời điểm thích hợp tham quan làng nghề là từ 6:00 – 9:30 hàng ngày, lúc người dân tráng bánh và mang bánh ra phơi nắng.

Với những giá trị văn hóa đặc sắc được bà con làng nghề sáng tạo, duy trì qua nhiều thế hệ, Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch đã đưa Nghề làm bánh tráng Thuận Hưng vào Danh mục Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia vào năm 2023.

Đây là làng nghề truyền thống đầu tiên của Cần Thơ được công nhận danh hiệu này, khẳng định giá trị văn hóa độc đáo của địa phương.

Tuy vậy, làng nghề bánh tráng Thuận Hưng vẫn đang đối mặt với nhiều thách thức. Lực lượng lao động trẻ dần giảm, ảnh hưởng đến việc kế thừa nghề truyền thống. Theo tìm hiểu, thu nhập từ nghề làm bánh thủ công còn thấp, phụ thuộc vào đơn đặt hàng của thương lái, chủ yếu tập trung vào dịp cao điểm Tết Nguyên đán.

Hơn nữa, đặc thù bánh tráng cần thời tiết nắng ráo để phơi, trong khi thời tiết Nam Bộ có đến sáu tháng mùa mưa. Do đó, các hộ dân làng bánh đa phần vẫn sản xuất theo tính mùa vụ.

Việc được công nhận là Di sản Văn hóa Phi vật thể Quốc gia được xem như cột mốc quan trọng, giúp làng nghề có thêm động lực để phát triển bền vững. Đây là cơ sở để địa phương nghiên cứu và đề xuất các giải pháp bảo tồn, phát huy giá trị văn hóa truyền thống, phát triển du lịch từ làng nghề.

Cần Thơ hiện có 116 loại hình di sản văn hóa phi vật thể được ghi nhận.

Trong đó, làng bánh tráng Thuận Hưng là một trong những di sản tiêu biểu. Bên cạnh đó, các di sản khác như nghệ thuật đờn ca tài tử Nam Bộ, văn hóa chợ nổi Cái Răng, lễ hội Kỳ Yên Đình Bình Thủy, hò Cần Thơ, hát ru của người Việt cũng đã được công nhận là di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Trần Hoàng Vân Hùng Nguyên Phong