Di sản, truyền thống kết hợp với công nghệ hiện đại sẽ 'chạm' tới khán giả

Đạo diễn Vạn Nguyễn. (Ảnh: NVCC)

Được biết đến là người kể chuyện bằng ngôn ngữ sân khấu, đạo diễn, nhà sản xuất Vạn Nguyễn (Nguyễn Huy Quang), mới đây đã trở thành đạo diễn người Việt đầu tiên được vinh danh “Đạo diễn vì sứ mệnh bảo tồn giá trị văn hóa UNESCO 2025” tại Tokyo (Nhật Bản).

Danh hiệu ghi nhận những cống hiến bền bỉ của anh trong việc kết nối nghệ thuật Việt Nam với tinh thần UNESCO về sự đa dạng văn hóa, đây cũng là danh hiệu ghi dấu một trong những sứ mệnh cốt lõi của UNESCO về bảo tồn di sản văn hóa. Chương trình do Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam và Liên hiệp các Hội UNESCO Nhật Bản tổ chức.

Đạo diễn Vạn Nguyễn nhận danh hiệu “Đạo diễn vì sứ mệnh bảo tồn giá trị văn hóa UNESCO 2025”.

Đại diện của Liên hiệp các Hội UNESCO Việt Nam cho biết: Trong dòng chảy mạnh mẽ của công nghiệp văn hóa Việt Nam, đạo diễn Nguyễn Huy Quang - nghệ danh Vạn Nguyễn - là một trong những gương mặt tiêu biểu dành trọn tâm huyết cho việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa dân tộc qua ngôn ngữ sân khấu hiện đại. Là người sáng lập Công ty Cổ phần Nghệ thuật Vạn Show, anh không chỉ là một đạo diễn tài năng mà còn là một “người kể chuyện văn hóa” bằng nghệ thuật biểu diễn.

Sở hữu nền tảng học thuật vững chắc với các chuyên ngành Cử nhân, Thạc sĩ Văn hóa học và Đạo diễn sân khấu, dưới sự đào tạo của các bậc đại lão thành như cố Giáo sư Trần Quốc Vượng, Nghệ sĩ Nhân dân Nguyễn Ngọc Phương, Giáo sư, Tiến sĩ, Nhà giáo Nhân dân Nguyễn Đình Thi..., đạo diễn Vạn Nguyễn đã khẳng định vị thế của mình trong suốt hơn 2 thập kỷ cống hiến cho nghệ thuật.

Bằng công nhận danh hiệu “Đạo diễn vì sứ mệnh bảo tồn giá trị văn hóa UNESCO 2025” của đạo diễn Vạn Nguyễn.

Không chỉ là người sáng tạo, anh còn là giảng viên, cố vấn nghệ thuật truyền cảm hứng cho nhiều thế hệ trẻ trong hành trình tiếp nối và gìn giữ cội nguồn văn hóa. Với Vạn Nguyễn, nghệ thuật không chỉ là biểu diễn mà là một sứ mệnh văn hóa, là cách anh góp phần gìn giữ bản sắc Việt giữa nhịp sống toàn cầu hóa. Chính tâm huyết ấy đã giúp anh trở thành một trong những đạo diễn tiêu biểu kết nối văn hóa dân gian và sân khấu hiện đại, mang tinh thần Việt Nam đến gần hơn với khán giả trong nước và quốc tế.

Ngài Yuji Suzuki, Tổng Giám đốc Liên hiệp các Hội UNESCO Nhật Bản, bày tỏ sự bất ngờ và ấn tượng trước dự án của đạo diễn, nhà sản xuất Vạn Nguyễn, cho rằng sự phát triển của ngành công nghiệp văn hóa Việt Nam có được là nhờ những đóng góp sáng tạo bền bỉ từ những nghệ sĩ như anh.

Đạo diễn Vạn Nguyễn cho biết, nhận danh hiệu “Đạo diễn vì sứ mệnh bảo tồn giá trị văn hóa UNESCO 2025” là một niềm vinh dự bất ngờ. Làm sân khấu bao nhiêu năm, nhưng anh chưa bao giờ nghĩ đến giải thưởng nào dù trong nước hay quốc tế.

Anh cho biết, mình làm việc như một nhu cầu của bản năng, cứ có cơ hội được chạm đến các dòng nghệ thuật di sản là thấy mình như thôi thúc phải tham gia, phải làm, không suy nghĩ đến những điều gì khác mà chỉ muốn được đắm chìm trong không gian cổ xưa đượm thời gian và đậm đà bản sắc.

Đạo diễn Vạn Nguyễn (ngoài cùng bên phải) và Ban tổ chức lễ trao danh hiệu.

“Việc được UNESCO Nhật Bản và Việt Nam ghi nhận là một niềm động viên lớn lao và bất ngờ, cho tôi thêm động lực để tiếp tục “say” cùng di sản ở nhiều không gian và nhiều thể loại. Tôi thật tâm cảm ơn UNESCO Nhật Bản và Việt Nam đã quan tâm đến những người làm nghề như chúng tôi, và mong muốn rằng sẽ tiếp tục được sự động viên quan tâm đến với những người yêu di sản, những người “gác đền” để chúng tôi thêm động lực góp phần giữ lửa” - Vạn Nguyễn cho biết.

Với đạo diễn Vạn Nguyễn, bảo tồn và sáng tạo luôn là nhiệm vụ khó, là một thử thách cho tất cả những người làm sân khấu di sản. Ở mỗi tác phẩm, anh cùng ê kíp thực hiện luôn cố gắng để tìm ra một hướng đi mới, một ngôn ngữ mới dựa trên nền tảng truyền thống.

Có những vở diễn khi dàn dựng màn tôn vinh nghề thủ công truyền thống, anh cùng ê-kíp thực hiện đã phát triển chất liệu âm nhạc kết hợp giữa tinh thần, âm sắc nhạc cụ truyền thống với hơi thở và tiết tấu đương đại cùng nghệ thuật biên đạo, ánh sáng..., qua đó truyền tải toàn bộ câu chuyện gian nan của nghề.

Hay trong màn “Sông nước Phương Nam” của show thực cảnh “Tinh hoa Việt Nam” tại Phú Quốc, đạo diễn Vạn Nguyễn cùng ê-kíp xây dựng và tái hiện không gian chợ nổi tấp nập trên bến dưới thuyền rộn ràng trù phú kết hợp với âm sắc đờn ca tài tử Nam Bộ da diết ngọt ngào, mang lại những xúc cảm bình dị, sâu sắc mộc mạc đến với hàng chục nghìn khán giả Việt Nam và quốc tế qua hàng trăm suất diễn liên tiếp đều đặn hàng ngày... “Chúng tôi luôn cố gắng gửi gắm những thông điệp về giá trị và sự thiêng liêng của di sản đến công chúng khán giả Việt Nam và du khách quốc tế!” - đạo diễn Vạn Nguyễn khẳng định

Chia sẻ về cách vừa giữ được tinh hoa, vừa khiến di sản trở nên gần gũi và hấp dẫn công chúng hiện đại trong các chương trình dân gian hay nghệ thuật truyền thống, đạo diễn Vạn Nguyễn cho biết, chỉ có một chìa khóa duy nhất cho lời giải này. Đó chính là sự đầu tư nghiêm túc cho mỗi tác phẩm. Giới trẻ ngày nay có rất nhiều cơ hội thụ hưởng văn hóa từ muôn ngả và sự cập nhật với thế giới tính bằng phút, nên họ rất nhạy bén, am hiểu và luôn có sự so sánh trong chọn lựa.

Vạn Nguyễn cho rằng, thế giới thay đổi từng ngày và công nghệ biểu diễn cũng theo đó thường xuyên cập nhật. Sân khấu chất liệu di sản mặc dù đã mang trong lòng giá trị cốt lõi, song để tính thuyết phục khán giả đạt tuyệt đối thì sự đầu tư là một trong những tiêu chí quan trọng. Với công nghệ, hiệu ứng và kỹ thuật (cố gắng tốt nhất trong điều kiện có thể), các lớp diễn sẽ đạt tới điểm “chạm” vào xúc cảm tâm lý khán giả.

Đó là lý do vì sao mỗi show diễn của chuỗi âm nhạc di sản tôn vinh Cây đàn bầu Việt Nam các năm 2022, 2023 đều được hàng nghìn khán giả trong nước và quốc tế vây kín bên Hồ Gươm cổ vũ nhiệt thành, và show diễn thực cảnh Tinh hoa Việt Nam gồm cả phiên bản gốc và phiên bản nâng cấp (dàn dựng năm 2024) đã trình diễn đều đặn hơn 1.500 suất vẫn tiếp tục được đón nhận.

Đạo diễn Vạn Nguyễn cũng bộc bạch rằng, mong muốn lớn nhất của anh là việc giáo dục âm nhạc truyền thống và sân khấu di sản phải được giảng dạy sâu rộng trong học đường ngay từ cấp bậc tiểu học. Việc được tiếp cận, lắng nghe và học tập âm nhạc, sân khấu truyền thống từ khi ngồi ghế nhà trường một cách bền bỉ và lâu dài mới có thể tạo được một tình yêu, sự trân trọng của các em đối với nghệ thuật và âm nhạc truyền thống.

Bên cạnh, anh cũng mong muốn có sự quan tâm đãi ngộ tới lớp nghệ sĩ trẻ kế cận lựa chọn nghệ thuật truyền thống nói riêng và các nghệ nhân, nghệ sĩ trong lĩnh vực này nói chung.

“Mong rằng sự quan tâm của toàn xã hội ngày càng xứng đáng với những đóng góp của bao lớp thế hệ nghệ nhân nghệ sĩ tiền bối đã dày công tạo dựng, đó chính là nền tảng của sự phát triển ngày hôm nay mà chúng ta đang thụ hưởng, vì những giá trị văn minh của toàn nhân loại ở bất kỳ nơi đâu đều xuất phát từ tảng nền của văn hóa, truyền thống và bản sắc” - Vạn Nguyễn chia sẻ.

NGUYÊN HÀ