Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia Đình Phương Độ xuống cấp, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm

Theo sử sách ghi chép lại, Đình Phương Độ được xây dựng vào khoảng thế kỷ XV, thờ Đức Thánh Dương Tự Minh – một vị tướng đã có công lớn trong việc giữ gìn biên cương phía Bắc của đất nước và phát triển kinh tế phủ Phú Lương xưa, tỉnh Thái Nguyên ngày nay.

Đình làng Phương Độ nằm ngay cạnh bên bờ sông Cầu, giữa làng cổ Phương Độ, thuộc xã Xuân Phương, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên. Trải qua quá trình bồi lấp và sạt lở của lòng sông, đình được di chuyển dần vào sâu bên trong nhưng vẫn giữ nguyên kiến trúc cũ. Theo thời gian đến năm 1903, đình Phương Độ được chuyển về ổn định ở vị trí như ngày nay.

Trải qua hơn nửa thiên niên kỷ tồn tại, đến nay, Đình Phương Độ đang có hiện tượng xuống cấp nghiêm trọng, một số hệ thống như mái ngói, cột, kèo... đang bị xuống cấp, tiềm ẩn nhiều nguy hiểm cho người dân. Thậm chí, do bị mối mọt tấn công khiến một số trụ, cột, kèo đứt gãy hoàn toàn, ban quản lý đình phải dùng cột sắt chống đỡ.

Ông Đồng Văn Vừa, Phó Ban quản lí di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia Đình Phương Độ cho biết: "Trước tình trạng nhiều cột, kèo mục nát, chúng tôi phải hàn thép chống để cho nó khỏi sập. Trước đây đình có được đầu tư sửa chữa, tu bổ nhưng chỉ bằng nội lực của nhân dân nên chỉ khắc phục được một phần và mang tính tạm thời do nguồn kinh phí hạn hẹp".

Trao đổi với báo chí, ông Dương Văn Vận - Phó Chủ tịch UBND xã Xuân Phương (Trưởng Ban quản lý di tích) cho biết, tình trạng xuống cấp đã xảy ra từ lâu. Hiện tại, UBND huyện Phú Bình cùng với địa phương đã làm tờ trình để xin chủ trương sửa chữa.

"Hiện UBND tỉnh đã có kế hoạch bố trí nguồn kinh phí, doanh nghiệp trên địa bàn cam kết sẽ ủng hộ khoảng 5 tỉ đồng để tu sửa Đình. Hiện ban quản lý đang chờ được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt là sẽ tiến hành đầu tư, sửa chữa" - Trưởng Ban quản lý di tích nói thêm.

Hình ảnh xuống cấp của di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia Đình Phương Độ, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên

Đình Phương Độ được xây dựng vào khoảng thế kỷ XV, thờ Đức Thánh Dương Tự Minh – một vị tướng đã có công lớn trong việc giữ gìn biên cương phía Bắc của đất nước và phát triển kinh tế phủ Phú Lương xưa, tỉnh Thái Nguyên ngày nay.

Đình Phương Độ mang đặc trưng của kiến trúc thời Lê với hệ thống 48 cột, xà... Mái đình được làm bằng ngói mũi, bốn góc mãi cong vút. Trên mái đình được trang trí “Lưỡng long chầu nguyệt”. Trong ảnh là phía trước sân Đình Phương Độ, nơi sinh hoạt chung cho người dân trong làng vào mỗi dịp lễ hội.

Bên trong đình, trên dưới các đầu trụ, đầu cầu và các xà ngang, xà dọc đều được trang trí hoa văn, chạm trổ tinh xảo các bộ Long - Ly - Quy - Phượng rất khéo léo, công phu. Nét trạm trổ tinh xảo cũng như kết cấu, kiến trúc của đình làng Phương Độ phản ánh trình độ xây dựng cũng như nét tài hoa của người thợ xưa.

Đình Phương Độ không chỉ mang tính lịch sử, văn hóa mà còn là một công trình kiến trúc nghệ thuật lớn nhất tỉnh Thái Nguyên còn lại đến ngày nay. Tuy nhiên, ngôi đình này chưa được đầu tư tôn tạo xứng tầm, nhiều hạng mục xuống cấp nghiêm trọng. Một phần mái bị mối mọt tấn công, Ban quản lí di tích phải dùng khung sắt để chống đỡ.

Khu vực gian thờ chính tại di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia Đình Phương Độ, huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên.

Trải qua hơn nửa thiên niên kỷ tồn tại, đến nay, Đình Phương Độ đang bị xuống cấp nghiêm trọng, nhiều hạng mục như mái ngói, cột kèo bị mục nát, ban quản lý di tích phải hàn những cột sắt để chống đỡ, đề phòng tình trạng nguy hiểm cho người dân đến hương khói.

Mối mọt tấn công khiến nhiều cột, kèo bị mục nát, tiềm ẩn rủi ro nguy hiểm.

Có thể tận mắt trông thấy tình trạng xuống cấp đáng báo động tại Đình Phương Độ.

Nhiều trụ cột sắt được dùng để trống đỡ hệ thống mái của đình.

Mối, mọt tấn công khiến trụ kèo đứt gãy hoàn toàn.

Hệ thống mái xuống cấp nên được ban quản lý Đình Phương Độ dùng tạm bộ khum sắt để bảo vệ, tránh đổ sập.

Bằng công nhận di tích lịch sử - văn hóa cấp Quốc gia Đình Phương Độ.

Lễ hội Đình Phương Độ được đưa vào Danh mục di sản văn hóa phi vật thể quốc gia.

Theo lãnh đạo UBND xã Xuân Phương (huyện Phú Bình, tỉnh Thái Nguyên), phía UBND tỉnh đã có kế hoạch bố trí nguồn kinh phí, doanh nghiệp trên địa bàn cam kết sẽ ủng hộ khoảng 5 tỉ đồng để tu sửa Đình. Hiện ban quản lý đang chờ được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch phê duyệt là sẽ tiến hành đầu tư, sửa chữa.

Tin và ảnh: Trung Nguyễn