Di tích trại giam Tổng Bí thư Trần Phú trước ngày tu bổ

Di tích trại giam cố Tổng Bí thư Trần Phú nằm trong khuôn viên Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới, là một Di tích rất đặc biệt. Bởi một bên là bệnh viện, bên còn lại là trại giam dùng để giam giữ sự tự do của chiến sĩ cách mạng và đồng bào yêu nước. Cả hai đều được thực dân Pháp xây nên lúc bấy giờ.

Di tích Khu trại giam này được xây dựng trong khoảng thời gian từ năm 1876-1904. Trước đây Di tích vốn là trại điều trị bệnh nhân tâm thần số 3A của BV Chợ Quán. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Sau đó, thực dân Pháp đã chuyển đổi công năng thành nơi giam giữ chiến sĩ cách mạng và đồng bào yêu nước bị bệnh để vừa điều trị cầm chừng vừa tiếp tục tra hỏi. Ngày nay, khu này đã trở thành một Di tích lịch sử văn hóa của nước ta, được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận vào năm 1988. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Năm 1931, đồng chí Trần Phú - Tổng Bí thư đầu tiên của Đảng Cộng sản Đông Dương (nay là Đảng Cộng sản Việt Nam) đã bị thực dân Pháp giam giữ và trút hơi thở cuối cùng tại nơi đây. Vì thế khu này được gọi là Di tích trại giam Tổng Bí thư Trần Phú. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Di tích này hiện đang được Trung tâm văn hóa quận 5 quản lý, phối hợp BV Bệnh Nhiệt đới hằng ngày dọn dẹp vệ sinh, chăm sóc cây kiểng, lau tượng đài bên ngoài và dọn vệ sinh bên trong Di tích định kỳ hàng tháng. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Theo đại diện Trung tâm văn hóa quận 5, Di tích vốn mở cửa thường xuyên để đón khách tham quan, thường tiếp các đoàn học sinh, sinh viên, đoàn viên, lớp đảng viên mới, thân nhân bệnh nhân... Tuy nhiên để phục vụ công tác chuẩn bị tu bổ, tạm thời Di tích chỉ tiếp các đoàn tham quan có đăng ký trước. Khi bắt đầu tu bổ, Di tích sẽ tạm ngưng tiếp đoàn tham quan phía trong, chỉ mở cổng ngoài để khách viếng hương tượng đài Tổng Bí thư Trần Phú. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Trước đây Di tích có một đợt trùng tu, sơn phết đã che các dấu tích trên tường. Năm 2011, vì lớp sơn bị bong tróc nên được chà đi để sơn một lớp mới, các dấu tích dần lộ ra. Đoàn kiểm tra có chỉ đạo ngừng sơn. Hiện vẫn còn những dòng bút tích trên bốn bức tường từng giam giữ các bệnh phạm (phạm nhân bị bệnh). Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Các dòng bút tích được viết vào những năm 1952 còn sót lại trên tường nhà giam nữ: “Bốn bức tường giam/ Là nơi thử thách/ Tất cả lòng chung thủy/ Với quê hương". Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Năm 2019, vì một phần mái từng bị đổ sập nên đã được thay gỗ, gia cố kèo mái ngói. Mùa mưa, Di tích có tình trạng thấm dột, ảnh hướng công tác trưng bày hiện vật. Tường của khu Di tích được xây bằng đá vôi, một loại đá trầm tích rất chắc chắn nên bức tường hiện còn vững chắc, nhưng lớp sơn bên ngoài bị bong tróc nặng. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

“Bao giờ Chợ Quán hết vôi/ Thủ Thiêm hết giặc, em thôi đưa đò” là câu ca dao cho thấy thời bấy giờ, ở khu Chợ Quán có rất nhiều đá vôi, được tận dụng để xây tường trại điều trị bệnh nhân tâm thần. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Phòng giam tập thể - nơi Tổng Bí thư Trần Phú đã sống những ngày cuối đời. Ảnh: THẢO PHƯƠNG

Từ khu Di tích trại giam Tổng Bí thư Trần Phú nhìn ra phía Bệnh viện Bệnh Nhiệt đới. Ảnh: THẢO PHƯƠNG