Dịch sốt xuất huyết tăng bất thường

Chủ quan không đi khám, biến chứng nặng

Ghi nhận tại Bệnh viện E (Hà Nội), người mắc sốt xuất huyết đến khám và điều trị gia tăng đột biến. Từ đầu tháng 7 đến nay, mỗi ngày Khoa Bệnh nhiệt đới của bệnh viện tiếp nhận khoảng 20 trường hợp mắc sốt xuất huyết đến khám, trong đó có 5-10 ca phải nhập viện theo dõi, điều trị. Người bệnh đến khám tập trung chủ yếu ở phường Mai Dịch, Dịch Vọng, Cầu Diễn (quận Cầu Giấy), quận Nam Từ Liêm, quận Bắc Từ Liêm (Hà Nội)… Mấy ngày gần đây, cao điểm số người mắc sốt xuất huyết điều trị tại Khoa lên đến 30-40 người, chiếm hơn 50% số người bệnh đang điều trị tại khoa này. Ccó nhiều bệnh nhân biến chứng nặng như ho ra máu, xuất huyết âm đạo trước chu kỳ, đi ngoài phân đen, men gan tăng cao, tràn dịch màng phổi, màng bụng, tụt huyết áp…

Cán bộ y tế Hà Nội hướng dẫn người dân diệt loăng quăng, bọ gậy ở những dụng cụ chứa nước.

Anh N.K.T (41 tuổi, ở phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm, Hà Nội) mắc sốt xuất huyết nhưng chủ quan không thăm khám, tới ngày thứ 6 sốt cao, đau đầu, chóng mặt, chảy máu chân răng, anh mới đi bệnh viện. Anh T được chỉ định nhập viện ngay. Theo bệnh nhân này, anh là người thứ 2 trong gia đình mắc sốt xuất huyết. Trước đó, ông nội anh bị sốt, do có bệnh nền đái tháo đường, cao huyết áp nên biến chứng nguy hiểm. Ông nội anh được nhập viện điều trị ngay sau đó. Còn anh do chủ quan vì đã từng mắc sốt xuất huyết, nghĩ không mắc lại nên khi sốt cao kéo dài, anh mới tới viện.

Theo anh T, năm nào ở phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm cũng là điểm nóng về dịch sốt xuất huyết với tỷ lệ người mắc rất cao. Hầu như cứ đến mùa dịch sốt xuất huyết bùng phát là các gia đình đều có từ 2-3 người mắc bệnh, dù người dân đã có ý thức hơn trong việc phòng, chống căn bệnh này như nằm màn, diệt bọ gậy, phối hợp với ngành Y tế phun hóa chất, thuốc diệt muỗi, côn trùng… Tuy nhiên, do dân cư đông, sinh viên thuê trọ lớn, mật độ xây dựng tồn tại nhiều dụng cụ chứa nước, vệ sinh môi trường chưa được đảm bảo, vì vậy năm nay số ca mắc sốt xuất huyết tiếp tục gia tăng.

Cùng nằm điều trị với anh T là một sản phụ mang thai 6 tuần mắc sốt xuất huyết, cũng ở phường Minh Khai, quận Bắc Từ Liêm. Sản phụ nhập viện với triệu chứng sốt ngày thứ 2, sốt cao liên tục, mệt nhiều, tức bụng, buồn nôn, ra máu âm đạo bất thường. Lúc đầu, sản phụ lầm tưởng mình bị mắc bệnh cúm và một số bệnh khác nên không điều trị gì, chỉ đến khi các triệu chứng trở nên nghiêm trọng như li bì, lạnh đầu chi, sản phụ mới vào viện điều trị trong tình trạng mạch nhanh nhỏ, hạ huyết áp.

Theo BSCKII Đào Văn Cao – Trưởng khoa Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện E, hiện không có vaccine dự phòng sốt xuất huyết cho phụ nữ mang thai và không có thuốc điều trị đặc hiệu nên các sản phụ mắc sốt xuất huyết cần đến bệnh viện đa khoa để có sự kết hợp chuyên môn giữa khoa sản và bệnh nhiệt đới để theo dõi, điều trị kịp thời, tránh hậu quả đáng tiếc xảy ra.

Tại Bệnh viện Bệnh nhiệt đới Trung ương cũng ghi nhận gia tăng số bệnh nhân sốt xuất huyết đến khám và nhập viện.

PGS.TS Đỗ Duy Cường, Giám đốc Trung tâm Bệnh nhiệt đới, Bệnh viện Bạch Mai cho biết, nhiều người mắc sốt xuất huyết nhưng chủ quan, chỉ đến ngày thứ 4, thứ 5, lúc đó máu bị cô đặc và có biểu hiện tiểu cầu hạ thấp, đặc biệt là trên các bệnh nhân có bệnh nền, cơ địa của phụ nữ có thai mới đến viện. Đáng tiếc, một số trường hợp nặng dẫn đến suy đa tạng như men gan tăng, suy gan, suy thận, rối loạn đông máu…

Nguyên nhân tăng do đâu?

Theo Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), từ đầu năm 2023 đến nay, cả nước ghi nhận 47 nghìn ca sốt xuất huyết, trong đó có 11 trường hợp tử vong. Một số bệnh viện, do lượng bệnh nhân sốt xuất huyết điều trị nội trú tăng nên đã phải kê thêm giường xếp, nhằm hạn chế tình trạng nằm ghép. Tại Hà Nội, sốt xuất huyết tăng mạnh trong những tuần gần đây, trong tuần qua thêm 19 ổ dịch với 442 ca mắc. Tính từ đầu năm đến nay, Thủ đô ghi nhận hơn 1.556 ca sốt xuất huyết, tăng 41% so với cùng kỳ năm 2022, chưa có ca tử vong.

Nhận định về tình hình dịch sốt xuất huyết có những bất thường, TS Nguyễn Văn Dũng, Trưởng khoa Côn trùng, Viện Sốt rét – Ký sinh trùng – Côn trùng Trung ương cho biết, quy luật chu kỳ 4-5 năm lên đỉnh dịch sốt xuất huyết một lần có dấu hiệu bị phá vỡ. Bệnh dịch diễn biến tùy từng vùng, tùy từng miền, không theo một chu kỳ nào. Sự thay đổi cực đoan của thời tiết là yếu tố tác động lớn nhất. Năm nay, miền Bắc nắng nóng, mưa nhiều, là điều kiện thuận lợi cho muỗi sinh sôi, phát triển. Đặc biệt, nắng nóng cũng khiến chu kỳ phát triển vòng đời của muỗi rút ngắn lại, bình thường thời gian từ trứng muỗi đến trưởng thành khoảng 2 tuần, nhưng hiện nay chỉ từ 7-9 ngày. Chính điều này khiến muỗi sinh sản nhiều hơn, khả năng tiếp xúc giữa muỗi với người lớn hơn nên nguy cơ bùng dịch cũng cao hơn. Nhiều gia đình còn chủ quan, phế thải không được thu gom xử lý kịp thời, còn để các dụng cụ chứa nước đọng lưu cữu trong nhà, tạo điều kiện cho muỗi đẻ trứng phát triển.

Một yếu tố khách quan khiến nguy cơ bùng dịch là công tác phòng, chống dịch tại các địa phương hiện còn gặp nhiều khó khăn. Trước đây, phòng dịch sốt xuất huyết và các dịch bệnh khác được đưa vào Chương trình mục tiêu y tế quốc gia, song nay chuyển về địa phương (hoạt động theo ngân sách địa phương bố trí). Trong khi đó, một số địa phương chưa chủ động được nguồn kinh phí, vì thế chưa triển khai hoặc triển khai không hiệu quả các biện pháp phòng, chống.

TS Dũng cũng nhấn mạnh, để phòng, chống được sốt xuất huyết, không có lực lượng nào tốt hơn chính là người dân. “Không có bọ gậy, không có sốt xuất huyết” – bọ gậy ở chính trong nhà dân, không ở ngoài đường. Vì vậy người dân hãy diệt loăng quăng, bọ gậy ngay tại nơi mình sinh sống để muỗi không sinh sôi, phát triển.

Trước những diễn biến khó lường của bệnh sốt xuất huyết, các bác sĩ cũng khuyến cáo người dân nếu thấy sốt cao đột ngột cần vào viện khám ngay, vì bệnh sốt xuất huyết có thể chuyển từ mức độ nhẹ sang mức độ nặng, cần được thăm khám, phân độ lâm sàng để tiên lượng bệnh và có kế hoạch xử trí thích hợp.

Trần Hằng