'Điềm báo' gì từ việc liên tiếp phát hiện các châu lục đã biến mất từ nhiều triệu năm trước?

Mới đây, trong quá trình phục dựng lại sự tiến hóa địa chất học phức tạp của khu vực Địa Trung Hải, các nhà khoa học đã tìm ra một châu lục bị giấu kín mới trên Trái đất. Được đặt tên là Greater Adria, châu lục mới có diện tích tương tự đảo Greenland, tách rời ra từ Bắc Phi và sau đó bị chôn vùi dưới Nam Âu khoảng 140 triệu năm trước.

Nghiên cứu của giáo sư Douwe van Hinsbergen tại Đại học Utrecht mới được công bố trên tạp chí Gondwana Research. "Hầu hết các dãy núi mà chúng tôi nghiên cứu đều xuất phát từ một châu lục bị tách ra từ Bắc Phi hơn 200 triệu năm trước", vị giáo sư cho hay. "Phần còn lại duy nhất của châu lục này là một dải đất chạy từ Turin đi qua Biển Adriatic đến phần gót của chiếc ủng hình thành nên Italy".

Phần còn lại của Greater Adria có thể được nhìn thấy ở dãy núi Taurus, Thổ Nhĩ Kỳ (ảnh: getty)

Tại khu vực Địa Trung Hải, các nhà địa chất học có những cách hiểu khác nhau về mảng kiến tạo. Mảng kiến tạo là học thuyết liên quan tới cách các đại dương và các châu lục hình thành. Đối với phần còn lại của thế giới, học thuyết cho rằng, các mảng kiến tạo không thay đổi hình dạng khi chúng di chuyển cùng với nhau trong một số khu vực nhất định.

Tuy nhiên, Thổ Nhĩ Kỳ và Địa Trung Hải lại hoàn toàn khác biệt.

"Đơn giản là sự hỗn loạn địa chất: mọi thứ bị bẻ cong, đứt vỡ và nở ra", ông Hinsbergen giải thích.

Đối với Greater Adria, phần lớn của nó nằm dưới nước và bị che phủ bởi các biển cạn, rặng san hô và trầm tích. Trầm tích tạo ra đá và chúng bị vỡ ra khi Greater Adria bị ép dưới lớp phủ của Nam Âu. Những mảng đá vỡ này tạo thành các dãy núi ở khu vực: Núi Apls, Apennines, Balkan, Hy Lạp và Thổ Nhĩ Kỳ.

Cũng theo giáo sư Hinsbergen: "Nghiên cứu của chúng tôi cung cấp những nhìn nhận sâu sắc về cả núi lửa và động đất từng được ứng dụng trước đó. Bạn thậm chí có thể dự đoán ở một mức độ nhất định, một khu vực sẽ trông như thế nào trong tương lai".

Đây không phải là lần đầu tiên một châu lục đã biến mất được phát hiện ra. Tháng 1/2017, các nhà nghiên cứu thông báo tìm thấy một châu lục bị bỏ quên từ siêu châu lục Gondwana. Bắt đầu tách rời vào khoảng 200 triệu năm trước, châu lục này bị vùi lấp trong núi lửa và hiện nằm phía dưới đảo Mauritius ở Ấn Độ Dương.

Tháng 9 cùng năm, một châu lục đã mất khác cũng được hé lộ ở Zealandia – phần lục địa gần như hoàn toàn nằm dưới nước ở Thái Bình Dương, bao gồm các đảo New Caledonia, Nam New Zealand và Bắc New Zealand.

Greater Adria không phải là châu lục biến mất đầu tiên được phát hiện. Nhưng nhìn vào các nghiên cứu trước đây, gần như chắc chắn đó không phải là phát hiện cuối cùng.

Minh Đức