Điểm hẹn văn hóa Gia Rai bên Biển Hồ

Cây đa hàng trăm năm tuổi tại làng Ia Nueng

Ia Nueng mộc mạc đang từng bước thay đổi, trở thành điểm sáng của nông thôn mới kiểu mẫu, đồng thời vươn mình phát triển thành làng văn hóa du lịch cộng đồng hấp dẫn, góp phần làm phong phú thêm bản đồ du lịch Tây Nguyên.

Ia Nueng thay áo mới

Ia Nueng ngày nay không còn hình ảnh lam lũ như trước kia. Làng đã khoác lên mình diện mạo mới mẻ, với những con đường bê tông phẳng lì, những ngôi nhà khang trang, sạch sẽ. Tuy vậy, Ia Nueng vẫn vẹn nguyên hồn cốt của một bản làng Tây Nguyên truyền thống. Là nơi sinh sống của gần 97% người Gia Rai, Ia Nueng đạt chuẩn nông thôn mới kiểu mẫu từ năm 2019. Mặc dù chịu nhiều ảnh hưởng của đô thị hóa, làng vẫn giữ được vẻ mộc mạc, hoang sơ và bảo tồn được những nét di sản văn hóa quý báu của cha ông.

Anh Thiên, thôn trưởng làng Ia Nueng chia sẻ: “Đường làng, ngõ xóm ngày càng phong quang, rộng rãi, giúp việc đi lại của bà con thuận lợi hơn. Nhờ chương trình xây dựng nông thôn mới, đời sống của nhân dân được nâng cao rõ rệt, hộ nghèo giảm, hộ khá tăng. Bà con rất tin tưởng vào sự lãnh đạo của Đảng và Nhà nước, ai cũng phấn khởi, vui mừng”.

Bà con vẫn lưu giữ và sử dụng nước giọt trong đời sống sinh hoạt

Trong các buổi sinh hoạt cộng đồng, khi được thông báo về chủ trương xây dựng làng du lịch cộng đồng, người dân bày tỏ sự ủng hộ nhiệt tình. Già làng Hmrik cho biết: “Bà con rất vui, ai cũng muốn chung tay thực hiện đề án. Chúng tôi cam kết từ những việc nhỏ nhất, như giữ gìn vệ sinh, cảnh quan, trồng hoa dọc đường làng để tạo điểm nhấn”.

Theo già Hmrik, người Gia Rai ở làng đã xóa bỏ nhiều hủ tục lạc hậu, thay vào đó là nếp sống văn minh và giữ gìn bản sắc văn hóa của dân tộc. “Chúng tôi tự hào vì đời sống được nâng lên rõ rệt, đó là thành quả từ sự quan tâm của Đảng và sự nỗ lực của nhân dân”, ông chia sẻ.

Nhìn từ cao nguyên Pleiku, Ia Nueng không chỉ đẹp hơn mà còn là nơi lưu giữ những bản sắc độc đáo, làm say đắm lòng du khách. Cụm cây đa cổ thụ hàng trăm năm tuổi, giọt nước truyền thống, những ngôi nhà sàn cổ xưa và nhà rông nguyên bản vẫn bảo tồn vẹn nguyên.

Đặc biệt, Ia Nueng là nơi gìn giữ rất tốt các di sản văn hóa phi vật thể. Làng hiện có năm bộ cồng chiêng quý, được dùng trong các nghi lễ quan trọng như cưới hỏi, ma chay và lễ trưởng thành. Những nghề thủ công truyền thống như đan lát, tạc tượng, dệt thổ cẩm cũng được bà con duy trì và phát triển.

Những pho tượng gỗ độc đáo tại Ia Nueng

Từ di sản văn hóa đến điểm du lịch cộng đồng mới

Là một trong những người tâm huyết với việc phát triển du lịch cộng đồng, chị H’Huyên, Chủ tịch Hội Phụ nữ làng Ia Nueng cho biết: “Trước đây, du lịch trong làng chủ yếu là tự phát. Tuy nhiên, với chủ trương mới và sự hướng dẫn từ các cơ quan chức năng, bà con đã chung tay để đưa Ia Nueng trở thành một điểm đến du lịch hấp dẫn”.

Chị H’Huyên cũng bày tỏ, Ia Nueng có những nét đặc biệt mà các bản làng khác không có. Nằm đối diện với cổng Biển Hồ, du khách đến đây có thể dừng lại tham quan những cây đa cổ thụ, giọt nước cổ xưa, tận hưởng không gian yên bình. Tuy nhiên, để du lịch cộng đồng đi vào hoạt động bền vững, việc vận động và huy động sự tham gia của người dân là vô cùng quan trọng. Mỗi gia đình đều có trách nhiệm giữ gìn vệ sinh và duy trì cảnh quan xanh, sạch, đẹp.

Về phía chính quyền địa phương, ông Đặng Khánh Toàn, Phó Chủ tịch UBND xã Biển Hồ cho biết: “Chúng tôi đã đăng ký với Sở VHTTDL để đưa Ia Nueng thành một trong những làng văn hóa du lịch nổi bật của người Gia Rai, nhằm đưa làng có tiếng nói trong cộng đồng du lịch Việt Nam”. Đồng thời, địa phương đã chú trọng bảo tồn các di sản như giếng nước và nhà mồ, nhằm tạo dựng không gian văn hóa đậm đà bản sắc.

Ông Khánh nhận định, Ia Nueng hoàn toàn có đủ tiềm năng để phát triển du lịch cộng đồng. Chính quyền địa phương cũng đang khuyến khích các hộ dân chuyển đổi ngành nghề, khai thác đặc sản địa phương như cơm lam, gà nướng, cà đắng, tổ chức các lớp tập huấn du lịch chuyên nghiệp...

Nhận xét về tiềm năng của Ia Nueng, bà Nguyễn Thị Thanh Lịch, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Gia Lai khẳng định: “Đây là một điểm đến đặc trưng, nổi bật. Trong khuôn khổ Năm Du lịch quốc gia 2026, tỉnh sẽ chú trọng kết nối các điểm du lịch, bao gồm Biển Hồ, Chư Đăng Ya và đặc biệt là làng Ia Nueng”.

Cùng với đó, việc hoàn thiện hồ sơ công nhận cây đa di sản và bảo vệ giọt nước của làng sẽ được tiếp tục triển khai để duy trì giá trị văn hóa truyền thống của Ia Nueng.

PHAN HIẾU