Điểm mặt các dự án, khu công nghiệp ở TP HCM sai phạm về đất đai

Thanh tra Chính phủ vừa ban hành kết luận thanh tra về công tác quản lý nhà nước và thực hiện pháp luật trong quy hoạch, quản lý xây dựng, đất đai, môi trường đối với khu công nghiệp, khu đô thị; việc chuyển đổi nhà, đất công có vị trí đắc địa sang mục đích khác tại TP HCM.

Giao đất không qua đấu giá

Qua kết quả thanh tra, Thanh tra Chính phủ chỉ ra nhiều sai phạm tại một số dự án nhà ở trên địa bàn TP HCM.

Dự án khu dân cư Lacasa phường Phú Thuận (quận 7) có tổng diện tích 61.280m2 do Công ty Vạn Phát Hưng làm chủ đầu tư. Qua kết quả thanh tra cho thấy, trước thời điểm Hội đồng thẩm định giá đất TP phê duyệt giá trị quyền sử dụng đất, UBND quận 7 đã điều chỉnh quy hoạch chi tiết 1/500 qua đó làm giảm giá trị quyền sử dụng đất của toàn bộ dự án.

Còn Sở Xây dựng cấp Giấy phép xây dựng 253/GPXD ngày 30/12/2016 cấp phép xây dựng giai đoạn 1 của khối nhà 3A-3B, 4A-4B, 6A-6B và tầng hầm khối thương mại, dịch vụ, văn phòng có lưu trú, nhà trẻ của dự án được phép xây dựng 2 tầng hầm là không đúng với quy hoạch được duyệt. Tại quyết định 152/QĐ-UBND ngày 25/ 12/2015 của UBND quận 7 dự án chỉ có 1 tầng hầm.

Ngoài ra, Công ty Vạn Phát Hưng khởi công khi chưa được chấp thuận đầu tư, chưa được cấp phép xây dựng, chưa được cấp giấy chứng nhận quyền sử dụng đất, chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính.

UBND TP và các sở ngành chức năng chưa thực hiện việc kiểm tra, tính toán và truy thu tiền sử dụng đất do việc điều chỉnh quy hoạch 1/500, theo đó làm thay đổi công năng (từ đất xây dựng công trình công cộng không phải nộp tiền sử dụng đất sang đất kinh doanh cho thuê phải nộp tiền sử dụng đất).

Khu dân cư Lacasa. Ảnh: Tiền Phong.

Khu dân cư Tầm Nhìn thuộc phường Tân Tạo A, quận Bình Tân của Công ty TNHH Đầu tư Địa ốc Khang An (Công ty địa ốc Khang An). Dự án có diện tích 59.236m2, trong đó 54.804m2 đất nông nghiệp, nhà đất do các hộ dân quản lý và sử dụng, còn lại 4.432m2 là kênh mương do Nhà nước quản lý.

Qua thanh tra cho thấy, Công ty địa ốc Khang An được chuyển mục đích sử dụng toàn bộ 59.236m2 đất để đầu tư xây dựng khu dân cư khi dự án không có trong kế hoạch sử dụng đất, chuyển đất nông nghiệp để xây dựng khu dân cư, không có tên trong danh mục các dự án có nhu cầu sử dụng đất trong kế hoạch sử dụng đất 5 năm của TP giai đoạn 2001-2005 được Thủ tướng phê duyệt, cho phép khu dân cư sử dụng đất “lâu dài” nhưng khi được giao đất chủ đầu tư không đăng ký nhu cầu sử dụng đất.

Đối với dự án đầu tư xây dựng khách sạn cao cấp tại 458 Nguyễn Tất Thành (quận 4, TP HCM) có diện tích 5.950 m2 do Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn làm chủ đầu tư, với diện tích 5.950m2, đây là đất do nhà nước giao Sở Nhà đất TP quản lý, cho công ty kho bãi thuê để kinh doanh từ năm 1998 với thời hạn 50 năm.

Kết quả thanh tra cho thấy, việc UBND TP chấp thuận chủ trương chuyển giao một số mặt bằng kho bãi cho Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn-TNHH MTV để hoàn vốn giai đoạn 1 Rạch Ụ Cây và giao Tổng công ty Địa ốc Sài Gòn tiếp tục chuyển mục đích sử dụng đất không qua đấu giá là không đúng quy định.

Thời điểm thanh tra, dự án chưa có quyết định giao đất, chưa xác định tiền sử dụng đất, chưa triển khai đầu tư xây dựng. Thanh tra kiến nghị UBND TP rà soát, xem xét để xử lý thu hồi theo quy định của Luật đất đai.

Thanh tra Chính phủ cũng đề nghị UBND TP xem xét thu hồi do chậm trễ đối với dự án chung cư thương mại số 38 đường Kim Biên và 88 đường Gò Công (quận 5, TP HCM) do CTCP Phát triển địa ốc Sài Gòn 5 làm chủ đầu tư, với diện tích 1.827 m2. Hiện, khu đất này được cho thuê làm bãi giữ xe.

UBND TP chấp thuận cho chuyển mục đích sử dụng đất và giao cho CTCP Phát triển địa ốc 5 làm chủ đầu tư xây dựng chung cư theo quy hoạch không thông qua đấu giá quyền sử dụng đất là không đúng quy định của pháp luật.

Thanh tra kiến nghị UBND TP có biện pháp giải quyết đối với đơn vị, cá nhân doanh nghiệp vi phạm. Truy thu tiền sử dụng đất, thu hồi các khoản thu không hợp pháp từ việc vi phạm pháp luật.

Đồng thời, yêu cầu chủ đầu tư triệt để khắc phục các sai phạm, nhất là sai phạm liên quan đến việc sử dụng đất không đúng mục đích, xây dựng công trình không đúng quy hoạch, không có giấy phép xây dựng, kiểm tra việc quản lý, sử dụng 17,7 ha đất tái định cư không gây thất thoát, thiệt hại tài sản nhà nước.

Cơ quan thanh tra kiến nghị Thủ tướng Chính phủ chỉ đạo UBND TP HCM tổ chức kiểm điểm, xác định trách nhiệm và xử lý theo thẩm quyền đối với tập thể, cá nhân có liên quan các khuyết điểm, vi phạm. Trường hợp vượt thẩm quyền hoặc có dấu hiệu hình sự cần báo cáo cấp có thẩm quyền xem xét, xử lý theo quy định.

Lãng phí tài nguyên, thất thu ngân sách

Ngoài ra, cơ quan thanh tra còn phát hiện nhiều doanh nghiệp thuê đất trong khung công nghiệp (KCN) nhưng không đưa vào khai thác sử dụng, dẫn đến lãng phí tài nguyên đất.

Đối với KCN Tân Tạo hiện hữu, chủ đầu tư Tập đoàn Tân Tạo (ITACO - HoSE: ITA) đã ký hợp đồng cho thuê lại đất với một số ngân hàng như VietinBank, BIDV, Công ty cho thuê tài chính II Nam Sài Gòn... nhưng không đúng theo quy hoạch được duyệt.

Ban quản lý KCN đồng ý điều chỉnh quy hoạch không đúng thẩm quyền với diện tích gần 9,6 ha tại các khu đất đã được quy hoạch để xây dựng với mục đích khác như nhà máy xử lý nước thải, bãi rác công nghiệp, bể nước ngầm; thuê đất để xây dựng công trình công nghiệp nhưng cho thuê lại hoặc đầu tư xây dựng công trình không đúng mục đích quy hoạch, thu lợi bất hợp pháp 98 tỷ đồng và 233.819 USD. ITACO còn tự ý chia tách một số khu đất đã được quy hoạch để xây dựng không đúng mục đích hoặc cho các doanh nghiệp khác thuê lại với diện tích 1 ha, thu lợi bất hợp pháp hơn 9 tỷ đồng.

Tại KCN Tân Tạo mở rộng, ITACO cho 93 nhà đầu tư thuê lại đất thu về 1.041 tỷ đồng và 5,8 triệu USD tính đến trước 1/7/2014 nhưng đến nay chưa thực hiện nghĩa vụ tài chính với nhà nước, gây thất thoát ngân sách.

UBND TP HCM phê duyệt điều chỉnh quy hoạch giảm từ 27 ha xuống 21 ha để phục vụ dự án kinh doanh bãi đậu xe khi chưa có ý kiến của Bộ Xây dựng là vi phạm quy định tại Nghị định 29 của Chính phủ.

Còn KCN Vĩnh Lộc, sau hơn 20 năm, chủ đầu tư vẫn chưa xong giải phóng mặt bằng. Mặt khác, KCN Vĩnh Lộc chưa hoàn thành việc đầu tư xây dựng đồng bộ, hoàn chỉnh hạ tầng KCN theo quy hoạch chi tiết được phê duyệt; chỉ đầu tư từng hạng mục công trình để cho thuê. KCN Vĩnh Lộc được thành lập năm 1997 với diện tích quy hoạch 207 ha. Chủ đầu tư là Công ty TNHH MTV Xuất nhập khẩu và Đầu tư Chợ Lớn (Cholimex).

KCN Vĩnh Lộc chưa giải phóng xong mặt bằng sau 20 năm. Ảnh: CĐT

Thanh tra Chính phủ cho biết, qua kiểm tra thực tế, chủ đầu tư đã và đang sử dụng một số khu đất không đúng mục đích so với quy hoạch được duyệt như: Dùng một phần đất kho tàng cho Công ty Thuốc lá Bến Thành thuê xây dựng nhà máy sản xuất, sử dụng đất cây xanh xây dựng nhà máy xử lý nước thải, văn phòng, đất bãi đậu xe xây dựng cây xăng, kios cho thuê. Công ty CP Hoàng Quỳnh xây dựng nhà máy bia công suất 100 triệu lít/năm trên diện tích 1,5 ha nhưng không có giấy phép xây dựng.

Kết luận thanh tra còn chỉ ra nhiều doanh nghiệp thuê đất trong các KCN, nhưng không đưa vào khai thác, sử dụng, dẫn đến lãng phí tài nguyên đất hơn 5,3 ha như Công ty CP Hùng Vương có 41.767m2 tại KCN Hiệp Phước, CTCP Đầu tư Việt Nam có 7.273 m2 tại KCN Lê Minh Xuân, Công ty TNHH Nga Băng Cốc có 4.000 m2 tại KCN Tân Bình…

Tại KCN Tây Bắc Củ Chi, Công ty thương mại Củ Chi và CTCP Bia rượu nước giải khát (Sabeco) đã ký hợp đồng thuê 50 ha để xây dựng và vận hành nhà máy sản xuất bia thời hạn 43 năm. Sabeco đã thanh toán toàn bộ số tiền thuê hơn 188 tỷ đồng. Tuy nhiên tại thời điểm thanh tra, Sabeco mới đầu tư và sử dụng khoảng 26 ha, còn 24 ha chưa đưa vào sử dụng trong suốt 9 năm. Hơn nữa, Sabeco không xin gia hạn thời gian sử dụng đất, vi phạm Điều 15 - Nghị định số 36 của Chính phủ, gây lãng phí đất và tiền thuê đất đã thanh toán khoảng 18 tỷ đồng.

Thanh tra Chính phủ kiến nghị UBND TP HCM có biện pháp giải quyết, xử lý đối với đơn vị, cá nhân, doanh nghiệp có vi phạm; truy thu tiền sử dụng đất, thu hồi các khoảng thu không hợp pháp từ việc vi phạm pháp luật.

Đồng thời, thanh tra kiến nghị yêu cầu chủ đầu tư triệt để khắc phục các sai phạm, nhất là sai phạm liên quan đến sử dụng đất không đúng mục đích, xây dựng công trình không đúng quy hoạch, không có giấy phép xây dựng, chưa trồng cây trên đất trồng cây xanh theo đúng quy định của pháp luật...

Thanh tra Chính phủ kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao UBND TP HCM chỉ đạo, thực hiện rà soát, xem xét để xử lý theo quy định đối với các địa chỉ nhà, đất được chuyển mục đích sử dụng có vi phạm pháp luật về đất đai, quy hoạch, đầu tư xây dựng. Đồng thời, đề nghị TP HCM thanh tra việc thực hiện quản lý, sử dụng đối với 53 cơ sở nhà, đất thuộc sở hữu nhà nước đã và đang giao cho các doanh nghiệp thuộc UBND TP HCM quản lý, báo cáo kết quả cho Thủ tướng Chính phủ trong quý II/2021.

Viết Dũng