Điểm nóng xung đột ngày 27-10: Ukraine muốn làm điều đặc biệt với chiến đấu cơ Thụy Điển

Đối với đơn đặt hàng ít nhất 100 máy bay chiến đấu JAS-39E/F Gripen của Thụy Điển thuộc tập đoàn Saab, cách duy nhất khả thi để Ukraine có được chúng một cách kịp thời là nội địa hóa sản xuất tại Ukraine.

Nhà máy Saab ở Linköping – Thụy Điển có năng lực sản xuất hạn chế, do đã cam kết đáp ứng các đơn đặt hàng cho Không quân Thụy Điển và các khách hàng khác hiện tại.

Máy bay chiến đấu JAS-39E Gripen. Ảnh: Defense Express

Chính phủ Thụy Điển cũng đã xác nhận rằng việc nội địa hóa của Ukraine là khả thi, điều này đòi hỏi phải tìm một đối tác phù hợp tại Ukraine. Hơn nữa, đây là điều kiện tiêu chuẩn để bán một số lượng lớn máy bay chiến đấu Gripen, như đã thể hiện trong hợp đồng đầu tiên ký với Brazil năm 2014.

Theo trang Defense Express (Ukraine), điều này có thể được sử dụng làm chuẩn mực để đánh giá khung thời gian và mức độ nội địa hóa. Việc xem xét quy trình này đã được triển khai như thế nào tại Brazil trước đó là rất quan trọng đối với Ukraine.

Đáng chú ý các điều khoản của hợp đồng 5,4 tỉ USD này bao gồm việc cung cấp 36 máy bay chiến đấu: 28 chiếc JAS 39E Gripen một chỗ ngồi và 8 chiếc JAS 39F Gripen hai chỗ ngồi.

Đối tác của Saab trong việc thực hiện hợp đồng này ở Brazil là Embraer, công ty nổi tiếng với các máy bay chở khách và vận tải, cũng như máy bay cánh quạt turbo Super Tucano.

Trong số 36 máy bay Gripen, chỉ có 13 chiếc được sản xuất hoàn toàn tại Thụy Điển. 8 máy bay Gripen được lắp ráp bởi Embraer của Brazil, trong khi 15 chiếc khác sẽ được Embraer sản xuất độc lập với sự hỗ trợ của Saab. Brazil cũng sản xuất một số linh kiện cho máy bay Gripen của họ. Ngoài ra, khoảng 60 công nghệ khác được lên kế hoạch chuyển giao cho Brazil.

Năm 2015, nhóm 350 kỹ sư Brazil đầu tiên đến Thụy Điển để đào tạo và trải nghiệm thực tế. Hai năm sau khi ký hợp đồng, vào năm 2016, Embraer đã thành lập trung tâm Mạng lưới Thiết kế và Phát triển Gripen (GDDN), nơi các chuyên gia Brazil và Thụy Điển cùng làm việc.

Năm 2018, nhà máy Saab Aeronáutica Montagens của Brazil đã được khánh thành tại São Bernardo do Campo. Nhà máy này sản xuất các chi tiết như nón đuôi, phanh giảm tốc, hộp cánh, cũng như các bộ phận thân trước và sau. Chúng sẽ được lắp ráp tại nhà máy Embraer ở Gavĩao Peixe.

Tuy nhiên, Saab Aeronáutica Montagens chỉ mới bắt đầu hoạt động vào năm 2020, trong khi dây chuyền sản xuất của Embraer đi vào hoạt động vào tháng 5-2023.

Hợp đồng với Brazil cho thấy rõ khả năng mọi thứ có thể đi chệch hướng. Với các cuộc khủng hoảng chính trị trong nước, những khó khăn khách quan về công nghệ và những yếu tố hoàn toàn không thể đoán trước như đại dịch, đã trở thành một lý do khác gây ra sự chậm trễ đáng kể.

Hợp đồng này dự kiến hoàn thành toàn bộ vào năm 2024 nhưng vẫn còn lâu mới hoàn thành. Cụ thể, Brazil đã nhận được máy bay chiến đấu đầu tiên vào năm 2019 và bộ lắp ráp đầu tiên được nhận vào năm 2023. Tổng cộng, Brazil đã nhận được khoảng 10 máy bay Gripen trong thời gian này. Hiện tại, chiếc máy bay đầu tiên được chế tạo hoàn toàn tại Brazil đang được chuẩn bị giao hàng.

Mặc dù bị trì hoãn, hợp đồng vẫn đang được tiến hành và Brazil sẽ nhận được máy bay mới. Bên cạnh đó, Thụy Điển cũng có kế hoạch sử dụng các cơ sở sản xuất của Embraer để thực hiện các hợp đồng cho Colombia và Peru.

Xuân Mai