Điểm sáng nhất của thị trường dầu mỏ hiện nay là gì?
Sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu toàn cầu kéo theo nhu cầu đi lại bằng đường hàng không ngày càng lớn, qua đó thúc đẩy tiêu thụ nhiên liệu bay.
Sự gia tăng nhanh chóng của tầng lớp trung lưu toàn cầu kéo theo nhu cầu đi lại bằng đường hàng không ngày càng lớn, qua đó thúc đẩy tiêu thụ nhiên liệu bay. (Hình minh họa)
Dù đã hơn 5 năm kể từ khi đại dịch Covid-19 bùng phát, nhu cầu nhiên liệu hàng không trên thế giới vẫn chưa hoàn toàn trở lại mức trước năm 2019. Trong khi đó, nhiều sản phẩm dầu mỏ khác như xăng, dầu diesel, LPG, naphta, hay dầu nhiên liệu đã vượt mức tiêu thụ trước đại dịch.
Tuy nhiên, triển vọng đối với nhiên liệu bay vẫn được đánh giá tích cực. Bất chấp các xu hướng như “du lịch tại chỗ”, ảnh hưởng của biến đổi khí hậu, hay phong trào phản đối du khách, nhu cầu đi lại bằng máy bay để phục vụ du lịch và công việc, nhiều khả năng sẽ tiếp tục tăng. Trong bối cảnh các giải pháp thay thế như máy bay điện quy mô lớn, hay hydro còn ở giai đoạn xa vời, và nhiên liệu hàng không “bền vững” mới chỉ ở mức thử nghiệm, thị trường hiện vẫn phụ thuộc chủ yếu vào nhiên liệu truyền thống.
Quan sát các trung tâm hàng không mới nổi như Quảng Châu (Trung Quốc), Hyderabad (Ấn Độ), Istanbul (Thổ Nhĩ Kỳ), Jeddah (Saudi Arabia) hay Bogota (Colombia) cho thấy, các điểm trung chuyển này đang trở thành nơi đáp ứng nhu cầu ngày càng tăng của thế hệ hành khách mới.
Ngoài ra, sự mở rộng của tầng lớp trung lưu đồng nghĩa số lượng người đi máy bay sẽ tiếp tục tăng trong nhiều năm tới. Nhiên liệu hàng không vì vậy được coi là một trong những động lực tăng trưởng quan trọng của thị trường dầu toàn cầu, bên cạnh ngành nhựa. Một số chuyên gia nhận định nhiên liệu bay có thể phần nào bù đắp sự sụt giảm nhu cầu xăng trong ít nhất 5 năm tới.
Việc nhiên liệu bay phục hồi chậm hơn so với các sản phẩm dầu mỏ khác không phải vì số chuyến bay ít đi, mà chủ yếu do tác động kép của hai yếu tố: Các đợt phong tỏa toàn cầu trong dịch bệnh và giá dầu tăng cao sau xung đột Nga - Ukraine. Những biến động này đã thúc đẩy ngành hàng không thay thế dần các dòng máy bay cũ tiêu tốn nhiều nhiên liệu bằng thế hệ mới tiết kiệm hơn, qua đó làm chững lại quá trình phục hồi của nhu cầu.
Nhiên liệu bay: Xu hướng tăng bền vững
Các dòng máy bay thân hẹp thế hệ mới của Airbus và Boeing - ra mắt ngay trước đại dịch - tiết kiệm tới 20% nhiên liệu so với mẫu cũ nhờ thiết kế khí động học tối ưu (cánh vát), vật liệu nhẹ hơn và động cơ cải tiến. Ngoài ra, cần lưu ý rằng một phần “nhiên liệu bay” thực chất không dành cho máy bay mà là dầu hỏa dùng trong bếp và lò sưởi. Dù dầu hỏa chỉ chiếm khoảng 10% tổng lượng, mức tiêu thụ sụt giảm cũng ảnh hưởng ít nhiều đến bức tranh chung.
Dù vậy, xu hướng phục hồi của hàng không vẫn rất rõ ràng. Số chuyến bay và lượng hành khách hiện đã vượt xa mức năm 2019. Trái với lo ngại ban đầu về nguy cơ sụt giảm trong năm nay, lưu lượng bay vẫn tăng, chỉ là chậm hơn giai đoạn 2023-2024. Cổ phiếu các hãng hàng không lớn cũng đã hồi phục sau cú lao dốc hồi tháng 3, khi thị trường lo lắng về nhu cầu mùa hè và công tác.
Nếu tính bằng chỉ số doanh thu hành khách-km (RPK) - thước đo kết hợp số lượng hành khách và quãng đường bay - thì năm ngoái ngành hàng không đạt 9.037 tỷ RPK, lần đầu vượt kỷ lục 8.688 tỷ của năm 2019. Năm nay, con số này dự kiến tăng tiếp lên 9.500 tỷ. Và nếu không có thêm biến cố lớn, RPK sẽ tiếp tục lập đỉnh mới trong năm 2026 và những năm tiếp theo. Điều này phù hợp với xu thế dài hạn: Từ xung đột vùng Vịnh (1990-1991) đến khủng hoảng tài chính toàn cầu năm 2008, các cú sốc đều chỉ tạm thời, không làm gián đoạn đà tăng trưởng bền vững của ngành hàng không.
Tuy chuyến bay tăng mạnh, nhu cầu nhiên liệu bay vẫn thấp hơn trước đại dịch Covid-19, do thế hệ máy bay mới tiết kiệm hơn. IEA ước tính tiêu thụ năm nay đạt 7,7 triệu thùng/ngày, vẫn thấp hơn mức 7,86 triệu của năm 2019, nhưng đây lại là sản phẩm dầu tinh chế tăng trưởng nhanh nhất. Sang năm tới, ảnh hưởng kìm hãm từ hiệu quả máy bay mới sẽ giảm dần, giúp nhu cầu tiệm cận mức trước đại dịch - điều vốn đã xảy ra ở châu Âu và Bắc Mỹ, nơi dầu hỏa ít được dùng cho mục đích khác.
Từ năm 2026 trở đi, nhu cầu nhiên liệu bay được dự báo sẽ liên tục lập kỷ lục mới. Ít nhất đến 2030, con số có thể vượt 8,5 triệu thùng/ngày. Xa hơn nữa, xu hướng vẫn là tăng, ngay cả khi xăng và dầu diesel bắt đầu giảm. Ở châu Á, đặc điểm địa hình nhiều đảo khiến hàng không trở thành lựa chọn tối ưu, trong khi thu nhập của tầng lớp trung lưu đang tăng mạnh. Giống như châu Âu và Mỹ từ thập niên 1960, tầng lớp trung lưu giàu có mới nổi ở châu Á chắc chắn sẽ bay ngày càng nhiều. Nói ngắn gọn: Nhiên liệu bay toàn cầu sẽ còn tiếp tục “cất cánh”.
