Điểm tựa cho nông dân phát triển sản xuất, xóa đói giảm nghèo

Trong bối cảnh nông nghiệp, nông thôn đang chịu tác động mạnh mẽ của biến đổi khí hậu, biến động thị trường và quá trình đô thị hóa nhanh, câu chuyện phát triển sản xuất ở xã Hưng Đạo (thành phố Hà Nội) không đơn thuần là bài toán tăng năng suất, mà là hành trình thay đổi tư duy làm nông nghiệp. Từ sản xuất nhỏ lẻ, manh mún, phụ thuộc nhiều vào kinh nghiệm, nông dân Hưng Đạo đang từng bước chuyển sang làm nông nghiệp hàng hóa, có tổ chức, có liên kết và có định hướng thị trường. Trong quá trình đó, Hội Nông dân xã đã trở thành điểm tựa vững chắc, đồng hành cùng hội viên trên con đường thoát nghèo, làm giàu chính đáng.

Ông Nguyễn Đình Dự bên vườn bưởi Diễn chuẩn bị cho thu hoạch. Ảnh: Hoàng Sơn

Nông dân là chủ thể, Hội là điểm tựa

Sau khi được thành lập trên cơ sở hợp nhất các xã Đồng Quang, Cộng Hòa và Hưng Đạo, xã Hưng Đạo có quy mô dân số hơn 49.000 người, địa bàn rộng, cơ cấu kinh tế chuyển dịch nhanh. Dù tỷ trọng nông nghiệp trong cơ cấu kinh tế chung có xu hướng giảm, song với hàng nghìn hộ dân, nông nghiệp vẫn là sinh kế chính, là nền tảng bảo đảm ổn định đời sống và an sinh xã hội. Thực tiễn cho thấy, nếu không tổ chức lại sản xuất, không nâng cao giá trị gia tăng, nông dân rất dễ bị tụt lại phía sau trong quá trình phát triển chung.

Nhận diện rõ điều đó, xã Hưng Đạo đã từng bước triển khai tái cơ cấu ngành nông nghiệp theo hướng nâng cao chất lượng và hiệu quả. Diện tích trồng lúa được cơ cấu lại với khoảng 860ha lúa chất lượng cao, trong đó có 100ha lúa hữu cơ, vừa bảo đảm an ninh lương thực, vừa nâng cao giá trị sản phẩm. Cùng với đó là 90ha rau màu, 30ha rau an toàn; hơn 256ha cây ăn quả, nổi bật là vùng nhãn chín muộn khoảng 100ha – loại cây trồng đã tạo dựng được thương hiệu, mang lại thu nhập ổn định cho nhiều hộ nông dân.

Không dừng ở trồng trọt truyền thống, nhiều mô hình sản xuất mới đã được hình thành và nhân rộng, phản ánh rõ sự chuyển dịch tư duy của nông dân. Đó là mô hình trồng cây ăn quả theo tiêu chuẩn VietGAP, trồng nho hữu cơ, nông nghiệp tuần hoàn, xử lý phụ phẩm nông nghiệp và làng nghề làm phân hữu cơ, nuôi giun quế, hay mô hình trồng sen kết hợp du lịch sinh thái, trải nghiệm. Trong chăn nuôi, các trang trại gà quy mô lớn, mô hình chăn nuôi an toàn sinh học, nuôi thủy sản theo hướng kiểm soát dịch bệnh, bảo vệ môi trường từng bước được triển khai, góp phần giảm thiểu rủi ro, nâng cao hiệu quả sản xuất.

Những mô hình này không chỉ mang lại giá trị kinh tế, mà còn tạo ra sự thay đổi căn bản về cách nghĩ, cách làm của nông dân: Từ “sản xuất cái mình có” sang “sản xuất cái thị trường cần”; từ làm ăn riêng lẻ sang liên kết, hợp tác; từ chạy theo sản lượng sang chú trọng chất lượng và tính bền vững.

Đóng vai trò trung tâm trong quá trình chuyển đổi ấy là Hội Nông dân xã Hưng Đạo – tổ chức hiện có hơn 4.600 hội viên sinh hoạt tại 21 chi hội. Không chỉ dừng lại ở việc tuyên truyền, vận động, Hội Nông dân xã đã chủ động đồng hành cùng nông dân trong suốt chuỗi giá trị sản xuất, từ khâu tiếp cận vốn, chuyển giao khoa học kỹ thuật đến kết nối tiêu thụ sản phẩm.

Thông qua việc phối hợp với các ngân hàng, tổ chức tín dụng, Hội đã tạo điều kiện để hàng trăm lượt hội viên tiếp cận nguồn vốn vay ưu đãi, đầu tư phát triển sản xuất. Cùng với đó là hàng chục lớp tập huấn về kỹ thuật trồng trọt, chăn nuôi an toàn, phòng chống dịch bệnh, xây dựng thương hiệu, truy xuất nguồn gốc, đưa nông sản lên sàn thương mại điện tử. Đây là những nội dung thiết thực, giúp nông dân từng bước thay đổi tư duy “làm nông theo thói quen”, chuyển sang sản xuất có kế hoạch, có tính toán.

Nhiều hội viên Hội Nông dân xã Hưng Đạo được hỗ trợ vay vốn mở rộng sản xuất miến dong. Ảnh ST

Từ sự hỗ trợ đó, nhiều hội viên đã mạnh dạn chuyển đổi mô hình và vươn lên làm giàu chính đáng. Là điển hình của mô hình sản xuất miến dong, bà Xuân Thị Thúy, hội viên nông dân thôn xã Hưng Đạo cho biết, trước đây gia đình sản xuất nhỏ lẻ, phụ thuộc vào thương lái, hiệu quả kinh tế thấp. Được Hội Nông dân xã hỗ trợ bảo lãnh vay vốn, tập huấn về an toàn thực phẩm, xây dựng thương hiệu và kết nối tiêu thụ, gia đình bà đã mạnh dạn đầu tư máy móc, cải tiến quy trình. Đến nay, sản phẩm miến đã có thương hiệu và có đầu ra ổn định, thu nhập tăng lên rõ rệt.

Còn với ông Nguyễn Đình Dự hội viên trồng cây ăn quả VietGAP ở thôn Yên Nội nói, Hội Nông dân xã chính là “đòn bẩy” quan trọng giúp gia đình vươn lên. Hội hướng dẫn sản xuất theo quy trình an toàn, ghi chép nhật ký, truy xuất nguồn gốc. Nhờ đó, sản phẩm được thị trường tin tưởng, giá bán ổn định, thu nhập tăng lên từng năm. Đặc biệt, từ chỗ chỉ đủ trang trải sinh hoạt, đến nay gia đình bà đã có thu nhập hàng trăm triệu đồng mỗi năm, trở thành hộ sản xuất, kinh doanh giỏi của xã.

Đồng hành mở hướng làm giàu cho nông dân

Theo Phó Chủ tịch Ủy ban MTTQ, Chủ tịch Hội Nông dân xã Hưng Đạo Nguyễn Thị Sắc, thành công của phong trào bắt nguồn từ việc xác định đúng vai trò của nông dân. “Chúng tôi luôn lấy nông dân làm trung tâm, là chủ thể của phong trào. Hội không làm thay, mà tạo điều kiện để nông dân làm chủ khoa học kỹ thuật, thị trường và mô hình sản xuất của mình”, Chủ tịch Hội nhấn mạnh.

Phong trào nông dân thi đua sản xuất, kinh doanh giỏi ở Hưng Đạo không chỉ mang ý nghĩa kinh tế, mà còn tạo chuyển biến tích cực về nhận thức xã hội. Từ chỗ trông chờ, ỷ lại, nhiều hội viên đã chủ động học hỏi, liên kết sản xuất, tham gia các tổ hợp tác, hợp tác xã, hình thành chuỗi giá trị, giảm chi phí và nâng cao sức cạnh tranh của nông sản địa phương.

Làng nghề sản xuất miền dong ở xã Hưng Đạo đã tạo việc làm và thu nhập ổn định cho nhiều hội viên nông dân. Ảnh: Hoàng Sơn

Cùng với phát triển sản xuất, Hội Nông dân xã còn tích cực vận động hội viên tham gia bảo vệ môi trường, xây dựng nông thôn mới nâng cao. Các mô hình thu gom, phân loại rác thải tại nguồn, xử lý phụ phẩm nông nghiệp, không đốt rơm rạ, giữ gìn cảnh quan môi trường nông thôn đã từng bước hình thành nếp sống văn minh trong cộng đồng dân cư. Đây là yếu tố quan trọng để phát triển nông nghiệp bền vững, hài hòa giữa lợi ích kinh tế và bảo vệ môi trường.

Ở góc độ quản lý nhà nước, Chủ tịch UBND xã Hưng Đạo Dương Văn Phượng khẳng định, chính quyền xã luôn xác định Hội Nông dân là lực lượng nòng cốt trong tổ chức và dẫn dắt phong trào phát triển sản xuất ở cơ sở. “Cấp ủy, chính quyền xã thường xuyên phối hợp với Hội Nông dân trong công tác quy hoạch sản xuất, hỗ trợ cơ chế, chính sách và tháo gỡ kịp thời những khó khăn, vướng mắc từ thực tiễn”, Chủ tịch UBND xã Dương Văn Phượng cho biết.

Theo đó, xã Hưng Đạo chú trọng khuyến khích nhân rộng các mô hình sản xuất hiệu quả, gắn phát triển nông nghiệp với xây dựng nông thôn mới nâng cao, nông thôn mới kiểu mẫu. Việc phát triển nông nghiệp không chỉ nhằm nâng cao thu nhập cho nông dân, mà còn góp phần ổn định xã hội, giữ gìn bản sắc làng quê trong quá trình đô thị hóa.

Từ thực tiễn ở Hưng Đạo có thể thấy, khi phong trào được tổ chức bài bản, có sự lãnh đạo, chỉ đạo thống nhất và sự đồng hành thực chất của tổ chức Hội, nông dân hoàn toàn có thể vươn lên làm giàu từ chính mảnh đất quê hương. Hội Nông dân xã Hưng Đạo đang và sẽ tiếp tục là điểm tựa vững chắc, mở hướng làm giàu cho nông dân, góp phần xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, bền vững ngay từ cơ sở.

Hoàng Sơn