Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương 2025: Định hình tầm nhìn chuyển đổi kép đến năm 2030

Sáng ngày 03/12/2025, tại Hà Nội, Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số (Bộ Công Thương) tổ chức Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2025 với chủ đề “Chuyển đổi kép: Số hóa chuỗi cung ứng - Xanh hóa tăng trưởng”.

Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2025 có chủ đề “Chuyển đổi kép: Số hóa chuỗi cung ứng - Xanh hóa tăng trưởng”

Tham dự Diễn đàn có Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Hưng Yên Lê Quang Hòa; Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Lê Hoàng Oanh; Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Hoàng Ninh; Phó Cục trưởng Cục Công nghiệp Phạm Văn Quân; Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Phượng Dực (Hà Nội) Lê Văn Bính; Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số Lê Nguyễn Trường Giang; Giám đốc đối ngoại Grab Việt Nam Đặng Thùy Trang; Đồng sáng lập, Giám đốc Vận hành Tổ chức Chống Lừa Đảo Nguyễn Như Quỳnh cùng đại diện các Bộ, ngành trung ương, lãnh đạo Sở Công Thương các tỉnh, thành phố, các viện nghiên cứu, chuyên gia và đông đảo doanh nghiệp trong lĩnh vực công nghiệp, năng lượng, thương mại điện tử, logistics và các đơn vị cung cấp giải pháp công nghệ số.

Diễn đàn diễn ra trong bối cảnh nền kinh tế Việt Nam đang tăng tốc ứng dụng công nghệ và thúc đẩy tăng trưởng xanh, đặt ra yêu cầu ngành Công Thương phải tiếp tục đẩy mạnh đổi mới, hiện đại hóa chuỗi giá trị và nâng cao năng lực cạnh tranh trong tiến trình hội nhập quốc tế ngày càng sâu rộng.

Đổi mới toàn diện ngành Công Thương, tận dụng lợi thế chuyển đổi kép

Phát biểu khai mạc Diễn đàn, Thứ trưởng Bộ Công Thương Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, kinh tế thế giới duy trì tăng trưởng với động lực đến từ dịch vụ, tiêu dùng số và đổi mới sáng tạo. Đối với Việt Nam, kinh tế số đang tiếp tục cải thiện rõ rệt và trở thành trụ cột mới giúp nâng cao năng suất, mở rộng thị trường và gia tăng khả năng chống chịu của nền kinh tế. Thương mại điện tử bán lẻ được dự báo vượt mốc 25 tỷ USD và tiếp tục là trụ cột chính của nền kinh tế Internet.

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân cho biết, ngành Công Thương đã đẩy mạnh chuyển đổi số trên cả ba trụ cột: Chính phủ số; kinh tế số ngành Công Thương và hạ tầng dữ liệu

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân chỉ rõ Chính phủ xác định năm 2025 là năm tăng tốc triển khai Nghị quyết 57-NQ/TW về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia, với quan điểm nhất quán rằng chuyển đổi số là động lực quan trọng để phát triển lực lượng sản xuất và nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia.

Ngành Công Thương đã đẩy mạnh chuyển đổi số trên cả ba trụ cột: Chính phủ số; kinh tế số ngành Công Thương và hạ tầng dữ liệu. Bên cạnh đó, bối cảnh hiện nay cũng đặt ra yêu cầu ngành phải đổi mới mạnh mẽ hơn, toàn diện hơn để tận dụng cơ hội từ chuyển đổi kép - chuyển đổi số và chuyển đổi xanh.

Để hiện thực hóa mục tiêu này và đưa ra đề xuất chính sách, mô hình và giải pháp thúc đẩy thương mại điện tử và kinh tế số phát triển hiệu quả, bền vững, Thứ trưởng đề nghị các đại biểu tập trung thảo luận vào ba nhóm nội dung lớn:

Thứ nhất, nhận diện xu hướng công nghệ mới như trí tuệ nhân tạo, Internet vạn vật, dữ liệu lớn, điện toán đám mây và khả năng ứng dụng trong Chính phủ số, sản xuất thông minh, năng lượng thông minh và thương mại điện tử.

Thứ hai, hoàn thiện các giải pháp phát triển thị trường thương mại điện tử xanh - bền vững - an toàn; tăng cường quản lý thương mại điện tử xuyên biên giới; thúc đẩy liên kết vùng và hỗ trợ tiêu thụ sản phẩm địa phương trên nền tảng số.

Thứ ba, đề xuất các mô hình và giải pháp phát triển kinh tế số ngành Công Thương tại địa phương, đặc biệt đối với doanh nghiệp nhỏ và hộ kinh doanh - những lực lượng quan trọng trong chuyển đổi số thị trường.

Thứ trưởng Nguyễn Sinh Nhật Tân mong muốn nhận được sự đóng góp từ các cơ quan, tổ chức và doanh nghiệp để Bộ Công Thương tiếp tục hoàn thiện khung pháp lý, cơ sở dữ liệu, cơ chế hỗ trợ và các chương trình thúc đẩy thương mại điện tử - kinh tế số - chuyển đổi số ngành Công Thương theo hướng xanh, bền vững và đổi mới sáng tạo.

Ba trụ cột chuyển đổi số tiếp tục được đẩy mạnh

Tại phiên toàn thể, Báo cáo về “Định hướng chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2026”, Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Hoàng Ninh khẳng định, chuyển đổi số tiếp tục được xác định là nhiệm vụ chiến lược, gắn chặt với chuyển đổi xanh và phát triển bền vững, đồng thời là động lực quan trọng thúc đẩy tái cơ cấu toàn diện ngành Công Thương đến năm 2030.

Phó Cục trưởng Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số Hoàng Ninh khẳng định, chuyển đổi số là động lực quan trọng thúc đẩy tái cơ cấu toàn diện ngành Công Thương đến năm 2030

Theo ông Hoàng Ninh, ba trụ cột Chính phủ số - Kinh tế số - Xã hội số sẽ tiếp tục được triển khai nhất quán nhằm bảo đảm hiệu quả thực thi và mở rộng tác động của chuyển đổi số trên phạm vi toàn ngành.

Phó Cục trưởng Hoàng Ninh cho biết, thời gian qua ngành Công Thương đã đạt nhiều kết quả đáng ghi nhận trong triển khai Chính phủ số, thể hiện qua 224 dịch vụ công trực tuyến toàn trình, tỷ lệ số hóa hồ sơ đạt 95,52%, hơn 691 nghìn bộ hồ sơ trao đổi qua Cơ chế một cửa ASEAN trong năm 2024 và trên 52.500 doanh nghiệp được phục vụ qua hệ thống.

Bộ Công Thương tiếp tục đứng đầu cả nước về mức độ hài lòng đối với dịch vụ công trực tuyến với điểm số tuyệt đối 18/18, trong đó tỷ lệ hài lòng đạt 100% với xử lý phản ánh - kiến nghị và 97,54% đối với tiếp nhận, giải quyết thủ tục hành chính. Những kết quả này, theo ông Hoàng Ninh, không chỉ phản ánh cách tiếp cận “lấy người dùng làm trung tâm” mà còn tạo lập nền tảng dữ liệu quan trọng cho quá trình chuyển đổi số toàn ngành.

Trong phát triển kinh tế số, ông Hoàng Ninh cho biết thương mại điện tử tiếp tục là động lực tăng trưởng chính với quy mô B2C năm 2024 đạt khoảng 25 tỷ USD, chiếm 10% tổng mức bán lẻ hàng hóa và dịch vụ tiêu dùng. Chuyển đổi số trong công nghiệp - sản xuất thông minh ghi nhận nhiều tín hiệu tích cực với chỉ số IIP tăng 8,4% - mức cao nhất trong 5 năm; khoảng 90% doanh nghiệp chế biến - chế tạo đã triển khai một phần giải pháp số; 35% ứng dụng robot và cảm biến trong sản xuất; 10-12% đạt mức nhà máy thông minh 3.0.

Bên cạnh đó, lĩnh vực năng lượng tiếp tục chuyển mình mạnh mẽ với việc áp dụng đo đếm thông minh, dữ liệu vận hành thời gian thực, AI dự báo phụ tải, hệ thống EMS trong doanh nghiệp, cùng việc mở rộng các mô hình năng lượng tái tạo. Ông Hoàng Ninh cũng nhấn mạnh kinh tế số Việt Nam năm 2025 dự kiến đạt 39 tỷ USD, tiếp tục nằm trong nhóm tăng trưởng nhanh nhất khu vực; hơn 40 doanh nghiệp khởi nghiệp AI đã thu hút 123 triệu USD vốn tư nhân; 81% người dùng tương tác với AI hằng ngày và 96% bày tỏ sự tin tưởng vào các tác nhân AI.

Từ các kết quả này, Phó Cục trưởng Hoàng Ninh cho rằng, năm 2026 sẽ là thời điểm ngành Công Thương tạo lập một số đột phá chiến lược, bao gồm chuẩn hóa dữ liệu thương mại điện tử quốc gia, mở rộng mô hình nhà máy thông minh thế hệ 3.0-4.0 và triển khai đại trà đo đếm - quản lý năng lượng thông minh trên phạm vi toàn quốc.

Theo Lãnh đạo Cục Thương mại điện tử và Kinh tế số, các nhiệm vụ này chỉ có thể đạt hiệu quả khi có sự phối hợp đồng bộ giữa các Bộ, ngành, địa phương và doanh nghiệp, bảo đảm chuyển đổi số mang lại giá trị đo đếm được cho nền kinh tế, từ dịch vụ tốt hơn cho người dân đến chi phí sản xuất thấp hơn, năng lượng sạch hơn và niềm tin thị trường cao hơn.

Chuyển đổi số trong thực tiễn

Từ góc độ địa phương, Bí thư Đảng ủy, Chủ tịch HĐND xã Phượng Dực (Hà Nội) Lê Văn Bính đã chia sẻ câu chuyện chuyển đổi số, không chỉ ở tầm vĩ mô hay áp dụng đối với các doanh nghiệp lớn mà ở chính những làng nghề truyền thống.

Ông Lê Văn Bính cho biết, tổng doanh thu từ thương mại điện tử toàn huyện Phú Xuyên (cũ) chỉ đạt khoảng 147 tỷ đồng trong năm 2023. Đây là một con số khiêm tốn, phản ánh thực tế khó khăn của các làng nghề và doanh nghiệp nhỏ trên địa bàn trong tiếp cận thị trường số… Nhờ triển khai mạnh mẽ các giải pháp đồng bộ, đặc biệt là việc ứng dụng công nghệ số, doanh thu thương mại điện tử của huyện đã tăng mạnh, đạt hơn 1.000 tỷ đồng trong năm 2024. Đặc biệt, chỉ trong 5 tháng đầu năm 2025, con số này tiếp tục bứt phá, đạt 5.000 tỷ đồng.

Chủ tịch HĐND xã Phượng Dực (Hà Nội) Lê Văn Bính chia sẻ câu chuyện chuyển đổi số tại làng nghề truyền thống địa phương

Qua câu chuyện “đánh thức vùng đất trăm nghề bằng chuyển đổi số”, ông Lê Văn Bính cho thấy cách công nghệ số giúp làng nghề từng bước tiếp cận thị trường, gia tăng giá trị sản phẩm. Sự chuyển biến từ mô hình kinh doanh thủ công sang mô hình phân phối hiện đại thông qua nền tảng số đã góp phần minh chứng rằng chuyển đổi số chỉ thực sự bền vững khi lan tỏa đến từng cấp cơ sở, nơi các hoạt động sản xuất - kinh doanh nhỏ lẻ đang đứng trước yêu cầu mới về đổi mới sáng tạo và tiếp cận thị trường.

Đối với lĩnh vực năng lượng - trụ cột trong chiến lược tăng trưởng xanh của ngành Công Thương, Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số (DTSI) Lê Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh vai trò trung tâm của dữ liệu và tự động hóa trong vận hành hệ thống. Theo đại diện DTSI, chuyển đổi số không chỉ là quá trình áp dụng công nghệ mà là một cuộc cách mạng về tư duy phát triển, hướng tới mô hình tổ chức xã hội mới, nơi công nghệ là động lực, xã hội số là nền tảng chuyển động và dữ liệu trở thành một dạng “vốn” mới - vốn dữ liệu (data-capital), có vai trò như tư bản, năng lượng, ngôn ngữ và phương tiện của sự tạo lập giá trị. Với cách tiếp cận này, dữ liệu được ví như “đầu vào”, tạo nên chu trình giá trị mới của doanh nghiệp.

Viện trưởng Viện Chiến lược chuyển đổi số (DTSI) Lê Nguyễn Trường Giang nhấn mạnh vai trò trung tâm của dữ liệu và tự động hóa trong vận hành hệ thống năng lượng hiện đại

Ông Lê Nguyễn Trường Giang phân tích, việc ứng dụng các công nghệ tiên tiến từ phân tích dữ liệu lớn, IoT đến hệ thống điều khiển tự động đang mở ra cơ hội lớn để tối ưu hóa toàn bộ chuỗi sản xuất và phân phối năng lượng. Các định hướng quan trọng bao gồm phát triển lưới điện thông minh, mô hình đo đếm và quản lý năng lượng theo thời gian thực, mở rộng hệ thống quản lý năng lượng thông minh trong công nghiệp, giao thông và xây dựng. Qua đó không chỉ nâng cao hiệu quả kinh tế mà còn tạo nền tảng thiết yếu để thực hiện mục tiêu giảm phát thải.

Đại diện DTSI cũng nhấn mạnh, chuyển đổi xanh chính là giai đoạn phát triển kế tiếp của tiến trình chuyển đổi số, bởi không thể tiến hành chuyển đổi xanh nếu chưa đạt được một cấp độ số hóa nhất định đủ để tạo ra sự “chuyển hóa về chất”.

Tại phiên toàn thể, các chuyên gia, diễn giả cũng tập trung phân tích vai trò của nền tảng số như một công cụ thiết yếu hỗ trợ các địa phương phát triển kinh tế số. Các nền tảng này được xem là chìa khóa để kiến tạo hệ sinh thái đa dịch vụ, không chỉ đáp ứng các nhu cầu sinh hoạt thường nhật của người dân mà còn đẩy mạnh chuyển đổi số trong các lĩnh vực như du lịch, quảng bá di sản, văn hóa và ẩm thực.

Tuy nhiên, việc số hóa trên quy mô toàn diện cũng đặt ra nhiều rủi ro và thách thức lớn. Chuyên gia đặc biệt cảnh báo về nguy cơ từ các cuộc tấn công mạng và gian lận sử dụng công nghệ AI, đồng thời đưa ra nhiều đề xuất, giải pháp cụ thể nhằm tăng cường khả năng bảo vệ cho cộng đồng doanh nghiệp.

Cũng trong khuôn khổ Diễn đàn, Tọa đàm “Thúc đẩy chuyển đổi số ngành Công Thương” đã được tổ chức với sự tham gia của đại diện cơ quan quản lý, chuyên gia và cộng đồng doanh nghiệp nhằm trao đổi và tìm kiếm giải pháp đẩy mạnh Chính phủ số, kinh tế số và phát triển mô hình sản xuất thông minh trong giai đoạn mới.

Tại Tọa đàm, các đại biểu đã cùng phân tích những yêu cầu ngày càng cao đang đặt ra cho cộng đồng doanh nghiệp. Nổi bật là việc tiêu chuẩn xanh đang trở thành xu thế phát triển tất yếu, kéo theo đó là nhu cầu về một chuỗi cung ứng với mức độ minh bạch cao hơn. Song song với những đòi hỏi mới về phát triển bền vững, các nguy cơ gian lận trực tuyến cũng được cảnh báo đang gia tăng mạnh mẽ, đặc biệt trong bối cảnh công nghệ AI được ứng dụng rộng rãi.

Các chuyên gia cùng thống nhất, chuyển đổi số chỉ có thể mang lại hiệu quả thực chất khi được triển khai đồng bộ từ trung ương đến địa phương, đồng thời cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa doanh nghiệp và cơ quan quản lý, cũng như giữa nền tảng công nghệ và hoạt động sản xuất - kinh doanh thực tiễn.

Một số hình ảnh tại phiên toàn thể Diễn đàn Chuyển đổi số ngành Công Thương năm 2025

Ngọc Châm