Điều chỉnh chủ trương đầu tư cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu

Tăng tổng mức đầu tư để đáp ứng thực tế triển khai

Tờ trình của Chính phủ nêu rõ, Dự án cao tốc Biên Hòa - Vũng Tàu giai đoạn 1, với chiều dài 53,7 km, được chia thành ba dự án thành phần: Dự án thành phần 1 (16 km, tỉnh Đồng Nai, 6.693 tỷ đồng), Dự án thành phần 2 (18,2 km, tỉnh Đồng Nai, 7.642 tỷ đồng) và Dự án thành phần 3 (19,5 km, tỉnh Bà Rịa - Vũng Tàu, 7.216 tỷ đồng). Tổng mức đầu tư điều chỉnh là 21.551 tỷ đồng, tăng 3.714 tỷ đồng so với Nghị quyết 59/2022/QH15, trong đó chi phí GPMB tăng 3.227 tỷ đồng (lên 9.856 tỷ đồng) và chi phí đầu tư xây dựng tăng 487 tỷ đồng (lên 11.695 tỷ đồng).

Nguyên nhân chính dẫn đến tăng chi phí GPMB bao gồm việc chuẩn xác khối lượng và cơ cấu diện tích đất bị ảnh hưởng sau khi đo đạc, kiểm đếm, biến động đơn giá bồi thường tại Đồng Nai và Bà Rịa - Vũng Tàu, bổ sung chi phí di dời hạ tầng kỹ thuật và đầu tư nút giao khác mức với đường Mỹ Xuân - Ngãi Giao (ĐT.991). Cụ thể, chi phí GPMB tại Đồng Nai tăng 539 tỷ đồng, trong đó Dự án thành phần 1 giảm 108 tỷ đồng nhưng Dự án thành phần 2 tăng 647 tỷ đồng, còn tại Bà Rịa - Vũng Tàu tăng 2.688 tỷ đồng, chủ yếu do bổ sung nút giao ĐT.991 (813 tỷ đồng). Về chi phí xây dựng, sự gia tăng xuất phát từ khảo sát chi tiết địa hình, địa chất, thủy văn, cập nhật giải pháp thiết kế, biến động đơn giá vật liệu và nhân công năm 2023, cùng việc bổ sung trạm kiểm tra tải trọng xe và hệ thống giao thông thông minh (ITS).

Nguồn vốn điều chỉnh được đề xuất gồm ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2025 là 17.124 tỷ đồng (tăng 2.854 tỷ đồng), với ngân sách trung ương 12.144 tỷ đồng (tăng 1.144 tỷ đồng) và ngân sách địa phương 4.980 tỷ đồng (tăng 1.710 tỷ đồng, trong đó Đồng Nai tăng 369 tỷ đồng, Bà Rịa - Vũng Tàu tăng 1.341 tỷ đồng). Giai đoạn 2026-2030, ngân sách trung ương bổ sung 4.427 tỷ đồng (tăng 860 tỷ đồng). Chính phủ khẳng định khả năng cân đối vốn, với Bộ Xây dựng cam kết bố trí 1.144 tỷ đồng từ kế hoạch đầu tư trung hạn 2021-2025 và các tỉnh Đồng Nai, Bà Rịa - Vũng Tàu cam kết bổ sung vốn địa phương theo tỷ lệ 50% chi phí GPMB tăng thêm.

Tình hình triển khai dự án cho thấy tiến độ khả quan. Công tác GPMB đạt 94,41% diện tích (430,18/455,63 ha), với Bà Rịa - Vũng Tàu hoàn thành 100% và Đồng Nai đạt 90-93,68%. Các gói thầu xây lắp đã khởi công từ tháng 6/2023, với giá trị sản lượng đến tháng 3/2025 đạt 3.764 tỷ đồng. Giải ngân vốn ngân sách trung ương đạt 69,69% (7.791,13/11.821 tỷ đồng) và ngân sách địa phương đạt 81,54% (3.355,09/4.114,68 tỷ đồng). Dự án dự kiến cơ bản hoàn thành năm 2025 và khai thác đồng bộ năm 2026, phù hợp với mục tiêu kết nối Cảng hàng không Long Thành và cảng biển Cái Mép - Thị Vải.

Cụ thể hóa điều chỉnh, đảm bảo tính pháp lý

Dự thảo Nghị quyết của Quốc hội về nội dung này cụ thể hóa các nội dung điều chỉnh từ Tờ trình, tập trung vào việc cập nhật tổng mức đầu tư và nguồn vốn tại khoản 5 Điều 2 Nghị quyết 59/2022/QH15. Theo đó, tổng mức đầu tư được xác định là 21.551 tỷ đồng, với nguồn vốn ngân sách nhà nước giai đoạn 2021-2025 là 17.124 tỷ đồng (ngân sách trung ương 12.144 tỷ đồng, ngân sách địa phương 4.980 tỷ đồng) và giai đoạn 2026-2030 là 4.427 tỷ đồng từ ngân sách trung ương. Các chi tiết về chi phí GPMB và tổng mức đầu tư của ba dự án thành phần được cập nhật trong phụ lục, với Dự án thành phần 1 (6.693 tỷ đồng, GPMB 3.481 tỷ đồng), Dự án thành phần 2 (7.642 tỷ đồng, GPMB 2.354 tỷ đồng) và Dự án thành phần 3 (7.216 tỷ đồng, GPMB 4.021 tỷ đồng).

Nghị quyết giữ nguyên các nội dung khác của Nghị quyết 59/2022/QH15, bao gồm mục tiêu kết nối vùng Đông Nam Bộ, quy mô 53,7 km với 4-6 làn xe, hình thức đầu tư công và các cơ chế đặc thù như chỉ định thầu, phân cấp cho địa phương và ủy quyền Ủy ban Thường vụ Quốc hội xem xét điều chỉnh khi Quốc hội không họp. Nghị quyết cũng giao Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Ủy ban KTTC và các cơ quan liên quan giám sát việc thực hiện, đảm bảo tính minh bạch và hiệu quả. Việc điều chỉnh này phù hợp với khoản 2 Điều 37 và khoản 4 Điều 103 Luật Đầu tư công số 58/2024/QH15, đáp ứng yêu cầu pháp lý khi tổng mức đầu tư tăng vượt mức đã phê duyệt.

Dự thảo Nghị quyết nhấn mạnh trách nhiệm của các địa phương trong việc cân đối ngân sách địa phương để đáp ứng chi phí GPMB tăng thêm, đồng thời khẳng định khả năng cân đối vốn từ trung ương và địa phương. Các nguyên nhân tăng chi phí được phân tích chi tiết, từ yếu tố khách quan như biến động giá đất và cơ cấu diện tích đất, đến yếu tố chủ quan như tính toán sơ bộ chưa lường hết tốc độ đô thị hóa. Những nội dung này không chỉ đảm bảo tính pháp lý mà còn tạo cơ sở để dự án tiếp tục triển khai đúng tiến độ, đáp ứng mục tiêu chiến lược phát triển kinh tế - xã hội vùng Đông Nam Bộ.

Dương Công Chiến