Điều gì đặc biệt giúp nông dân Ninh Bình giàu lên nhanh chóng trên những cánh đồng lớn?

Anh Phan Văn Nho, thành viên HTX Trực Liêm, là một trong những hộ điển hình áp dụng dịch vụ phun thuốc trừ sâu sinh học bằng drone. Trên diện tích hơn 12ha lúa của mình, anh đã ký hợp đồng với doanh nghiệp cung ứng dịch vụ, vừa tiết kiệm chi phí, vừa bảo đảm hiệu quả.

Làm giàu nhờ công nghệ

Anh Ngo chia sẻ, trước đây, việc thuê nhân công phun thuốc rất khó khăn vì lao động nông nghiệp ngày càng khan hiếm, nhiều người chuyển sang làm công nhân trong các khu công nghiệp.

Những năm gần đây, với cuộc cách mạng khoa học kỹ thuật, nhờ cơ giới hóa, chi phí sản xuất giảm 20–30%, sâu bệnh được phòng trừ tốt hơn, lại an toàn cho sức khỏe. Quan trọng hơn, sản xuất thuận lợi đã giúp anh và nhiều nông dân yên tâm gắn bó với đồng ruộng, vươn lên thoát nghèo, làm giàu, thay vì bỏ ruộng đi tìm nghề khác.

Ứng dụng khoa học kỹ thuật là chìa khóa thành công của nông dân, HTX.

Câu chuyện của anh Nho chỉ là một trong hàng nghìn minh chứng về bước chuyển mình của nông nghiệp Ninh Bình nhờ cơ giới hóa. Những năm qua, tỉnh đã đẩy mạnh áp dụng máy móc hiện đại vào hầu hết các khâu sản xuất.

Từ khâu làm đất, gieo cấy, phun thuốc, thu hoạch cho đến khâu sấy, bảo quản và chế biến, sự xuất hiện của máy cày, máy gặt, máy cấy, máy sấy và cả drone đã thay đổi tập quán canh tác vốn phụ thuộc nhiều vào lao động thủ công.

Thực tế cho thấy, năng suất lao động tăng rõ rệt, chi phí được tiết giảm, sản phẩm đồng đều và an toàn hơn. Đây chính là nền tảng quan trọng để nông nghiệp Ninh Bình tiến tới sản xuất hàng hóa quy mô lớn, đồng thời mở ra con đường thoát nghèo, làm giàu cho người nông dân.

Trong tiến trình ấy, vai trò của các HTX nông nghiệp ngày càng được khẳng định. HTX không chỉ tổ chức dịch vụ cơ giới hóa cho thành viên mà còn làm cầu nối liên kết nông dân với doanh nghiệp.

Nhờ HTX, các hộ sản xuất nhỏ lẻ có thể cùng tiếp cận dịch vụ máy móc hiện đại, đồng thời tham gia vào chuỗi liên kết giá trị. Điển hình như Công ty TNHH Toản Xuân, một doanh nghiệp ở xã Vạn Thắng, đã liên kết với hàng trăm HTX và hộ nông dân trên diện tích khoảng 1.000ha lúa mỗi năm. Chuỗi liên kết của doanh nghiệp cùng HTX trải dài từ gieo cấy, chăm sóc, thu hoạch bằng máy gặt, sấy khô đến chế biến, đóng gói và tiêu thụ gạo thương hiệu Toản Xuân.

Đòn bẩy từ chuỗi liên kết

Sự đồng hành giữa doanh nghiệp và HTX đã giúp nông dân không còn đơn độc trên đồng ruộng. Thay vì sản xuất manh mún, rời rạc, nay bà con được hưởng lợi từ một quy trình sản xuất khép kín, có dịch vụ cơ giới hóa, có liên kết tiêu thụ, có thương hiệu rõ ràng.

Nhờ vậy, nhiều hộ trước đây thuộc diện nghèo nay đã có của ăn, của để, con cái được học hành đầy đủ. Những mô hình liên kết sản xuất gắn với cơ giới hóa đã và đang chứng minh rằng HTX chính là “hạt nhân” của quá trình phát triển nông nghiệp hiện đại ở Ninh Bình.

Để thúc đẩy tiến trình này, UBND tỉnh Ninh Bình đã ban hành Đề án đẩy mạnh cơ giới hóa trong sản xuất nông nghiệp từ năm 2021. Hàng loạt chính sách ưu đãi đã được triển khai, như hỗ trợ 50% giá mua máy cấy (tối đa 40 triệu đồng/máy), hỗ trợ 50% giá mua hệ thống sấy và kho lạnh bảo quản nông sản.

Trong giai đoạn 2021–2025, toàn tỉnh đã hỗ trợ trên 1.500 máy gặt đập liên hợp và khoảng 1.000 máy làm đất. Đây là trợ giúp quan trọng giúp hàng nghìn hộ nông dân và HTX có điều kiện đầu tư máy móc hiện đại, thay đổi phương thức sản xuất.

Thực tế chứng minh việc đưa máy móc hiện đại vào đồng ruộng không chỉ giúp tiết kiệm thời gian và chi phí mà còn góp phần chuyển dịch cơ cấu lao động, giải phóng sức lao động nặng nhọc, nâng cao năng suất và chất lượng nông sản. Đó là bước đi tất yếu để nông dân có thể thoát nghèo, làm giàu từ đồng ruộng.

Tuy nhiên, để cơ giới hóa phát huy tối đa hiệu quả, không thể thiếu vai trò đồng hành của Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Ninh Bình.

Các HTX góp phần tích cực thúc đẩy cơ giới hóa, nâng cao hiệu quả sản xuất cho nông dân.

Trong những năm qua, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Ninh Bình đã triển khai nhiều chương trình hỗ trợ thiết thực. Hàng nghìn lượt cán bộ, thành viên HTX được tham gia tập huấn, đào tạo về vận hành, bảo dưỡng và sử dụng máy nông nghiệp. Các HTX được kết nối nguồn vốn vay ưu đãi từ Quỹ Hỗ trợ phát triển HTX để đầu tư máy cấy, máy gặt, hệ thống sấy.

Những hội thảo, triển lãm máy móc nông nghiệp thường xuyên được Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Ninh Bình tổ chức, giúp nông dân tiếp cận công nghệ mới. Bên cạnh đó, Liên minh HTX Việt Nam và Liên minh HTX tỉnh Ninh Bình còn xúc tiến thương mại, đưa gạo, rau quả, thủy sản của Ninh Bình tham gia hội chợ trong và ngoài nước, mở rộng thị trường tiêu thụ, nâng cao giá trị sản phẩm.

Phát triển cánh đồng lớn

Lãnh đạo Liên minh HTX tỉnh Ninh Bình khẳng định nếu chỉ cơ giới hóa mà không gắn với liên kết chuỗi giá trị thì nông dân vẫn khó thoát nghèo. HTX chính là trung tâm kết nối nông dân với doanh nghiệp và thị trường. Liên minh HTX Việt Nam luôn đồng hành trong đào tạo, hỗ trợ vốn, xúc tiến thương mại để HTX phát huy vai trò hạt nhân.

Dẫu đạt nhiều kết quả tích cực, cơ giới hóa ở Ninh Bình vẫn còn những hạn chế. Tỷ lệ gieo cấy bằng máy mới đạt khoảng 15% do giá máy cấy cao, trong khi diện tích sản xuất còn manh mún. Một số hộ chăn nuôi, nuôi trồng thủy sản nhỏ lẻ chưa có điều kiện tiếp cận công nghệ.

Thời gian tới, tỉnh Ninh Bình định hướng đẩy mạnh tích tụ ruộng đất để hình thành cánh đồng lớn, thuận lợi cho việc áp dụng cơ giới hóa. Bên cạnh đó, tỉnh khuyến khích đầu tư máy cấy hiện đại có thêm tính năng bón phân, phun thuốc tự động; tăng cường đào tạo nguồn nhân lực, nhất là thanh niên nông thôn, để họ trở thành những “kỹ sư nông dân” làm chủ máy móc. Quan trọng hơn, cơ giới hóa phải gắn với liên kết chuỗi giá trị, chế biến sâu và xuất khẩu nông sản để nâng cao hiệu quả bền vững.

Có thể khẳng định, cơ giới hóa không chỉ là câu chuyện đưa máy móc ra đồng ruộng mà còn là chìa khóa giúp nông dân Ninh Bình thoát nghèo và làm giàu.

Từ việc giảm chi phí, nâng cao năng suất, tạo ra sản phẩm đồng đều, an toàn, cho đến việc hình thành các chuỗi liên kết do HTX làm trung tâm, tất cả đang tạo nên diện mạo mới cho nông nghiệp, nông thôn Ninh Bình.

Với sự chỉ đạo quyết liệt của tỉnh, sự năng động của doanh nghiệp, vai trò hạt nhân của các HTX và sự đồng hành của hệ thống Liên minh HTX Việt Nam, nông nghiệp Ninh Bình đang từng bước hiện đại hóa, nâng cao giá trị nông sản, cải thiện đời sống và thu nhập cho nông dân.

Những cánh đồng cơ giới hóa hôm nay chính là nền tảng để tỉnh hiện thực hóa mục tiêu xây dựng nền nông nghiệp hiện đại, bền vững, nơi nông dân không chỉ thoát nghèo mà còn có thể làm giàu chính đáng trên đồng đất quê hương.

An Chi