Điều gì khiến xe máy điện bùng nổ ở Ấn Độ?

Cứ 90 giây lại có một xe điện mới

Tại nhà máy của hãng sản xuất xe máy điện Ather Energy ở thành phố Hosur, miền Nam Ấn Độ, trung bình công nhân chỉ mất khoảng 90 giây để hoàn tất công đoạn lắp ráp một chiếc xe mới. Công ty này ghi nhận doanh số tăng mạnh những năm gần đây.

Ông Tarun Mehta, Giám đốc điều hành Công ty Ather Energy cho biết, ba năm trước, doanh nghiệp chỉ bán được khoảng 200 xe/tháng nhưng giờ đây con số này đã tăng lên 15.000 xe/tháng.

Một nhà máy sản xuất xe máy điện tại Ấn Độ.

Ví dụ trên cho thấy thị trường phương tiện cá nhân tại Ấn Độ đang có tốc độ điện hóa rất nhanh. Ước tính năm 2030 thị trường xe điện tại quốc gia này có thể lên tới quy mô 100 tỷ USD.

Tốc độ điện hóa phương tiện cá nhân thể hiện rất rõ tại các thành phố lớn ở Ấn Độ như New Delhi hay Bangalore. Tại đây, những chiếc xe máy điện có giá bán khoảng 1.000 USD xuất hiện trên khắp những con phố đông đúc, tắc nghẽn. Trong ba năm trở lại đây, số lượng đăng ký phương tiện loại này tăng hơn 10 lần.

Tại thủ đô New Delhi, nhiều xe ba bánh - vốn hoạt động nhờ sức người, thì nay chở hành khách trên khắp các tuyến phố nhờ năng lượng pin.

Không chỉ những công ty khởi nghiệp như Ather Energy mà những tập đoàn thâm niên như Hero MotoCorp - nhà sản xuất phương tiện hai bánh lớn nhất thế giới cũng đẩy mạnh đầu tư vào sản xuất xe điện trong thời gian qua.

Cú hích từ chính phủ

Giống với nhiều quốc gia khác, Ấn Độ đang đẩy mạnh "xanh hóa" hoạt động giao thông vận tải, với mục tiêu xe điện chiếm 1/3 doanh số bán ô tô cá nhân và chiếm 80% doanh số bán phương tiện hai, ba bánh tại quốc gia này vào cuối thập kỷ.

Để thực hiện mục tiêu trên, chính phủ Ấn Độ đã áp dụng nhiều chính sách hỗ trợ các nhà sản xuất xe điện và khuyến khích người dân chuyển đổi phương tiện. Trong đó, phải kể đến chương trình sản xuất và sử dụng xe điện bắt đầu từ năm 2019, chi hơn 100 tỷ rupee (1,2 tỷ USD) trợ giá cho người tiêu dùng, xây dựng hàng nghìn trạm sạc xe điện trên khắp cả nước.

Hãng tin CNN nhận định, các chính sách hỗ trợ đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy người dân Ấn Độ chuyển sang sử dụng xe điện.

Nhờ chương trình trợ cấp của các bang và liên bang, xe điện hai bánh tốc độ cao ở Delhi chỉ có giá cao hơn phương tiện tương đương chạy bằng dầu diesel từ 15-20%. Nếu không được trợ giá, xe điện sẽ có mức giá cao hơn khoảng 30%.

Hàng chục công ty khởi nghiệp tại Ấn Độ đã chớp lấy cơ hội này để đầu tư vào sản xuất xe điện và thu được lợi nhuận cao. Ather Energy cùng ít nhất 55 hãng sản xuất xe điện khác phải tăng cường sản xuất nhằm đáp ứng nhu cầu.

Còn nhiều dư địa

Giới chuyên gia nhận định, thị trường phương tiện cá nhân chạy bằng điện tại Ấn Độ vẫn còn rất nhiều dư địa để phát triển.

Theo Diễn đàn Kinh tế thế giới (WEF), con số một triệu xe điện hai bánh bán ra vào năm ngoái chỉ là một phần rất nhỏ so với tổng số 250 triệu phương tiện hai bánh, ba bánh hiện vận hành tại Ấn Độ.

Một người đàn ông dùng điện thoại trong lúc chờ sạc xe máy điện. Ảnh: Reuters.

Ngoài ra, do vận tải công cộng tại Ấn Độ chưa đáp ứng được nhu cầu nên những loại phương tiện như xe tay ga, xe máy, xe ba bánh đóng vai trò rất quan trọng trong hoạt động vận tải, chiếm 80% tổng doanh số tất cả các loại phương tiện bán ra tại quốc gia này.

Trong khi đó, các loại phương tiện trên thường được sử dụng trong quá trình di chuyển ngắn trong nội đô nên quá trình chuyển đổi sang xe điện càng thuận lợi hơn.

Trong báo cáo vào tháng 12/2022, công ty tư vấn Bain của Mỹ dự báo xe hai, ba bánh sẽ là loại phương tiện đi đầu trong quá trình chuyển đổi sang xe điện, khi người tiêu dùng bớt lo ngại về quãng đường di chuyển của xe điện, ít phụ thuộc vào cơ sở hạ tầng sạc công cộng.

Bên cạnh đó, ngày càng nhiều công ty vận chuyển và logistics tại Ấn Độ chuyển sang sử dụng xe điện bởi chi phí vận hành thấp hơn và phát thải ít hơn. Một số tập đoàn như công ty thương mại điện tử Flipkart và hãng giao đồ ăn Zomato đã cam kết chuyển hoàn toàn sang sử dụng xe điện vào năm 2030.

Cần đầu tư 285 tỷ USD để điện hóa

Dù có nhiều điều kiện thuận lợi, quá trình chuyển đổi sang xe điện tại Ấn Độ vẫn vấp phải những thách thức.

Giống với nhiều quốc gia khác, cơ sở hạ tầng trạm sạc tại Ấn Độ vẫn chưa đáp ứng kịp nhu cầu phát triển. Để khắc phục tình trạng này, giới chức Ấn Độ đang lên kế hoạch đưa vào vận hành mạng lưới trạm sạc mới tại 68 thành phố ở 25 bang cùng hàng chục tuyến cao tốc.

Tuy nhiên, để phủ sóng trạm sạc không phải chuyện dễ bởi đây là quốc gia có diện tích lớn, với hàng nghìn thành phố và nhiều khu vực nông thôn. Điều đó đồng nghĩa chính phủ Ấn Độ cần đầu tư thêm nhiều ngân sách để xây dựng mạng lưới trạm sạc. Diễn đàn WEF ước tính Ấn Độ cần đầu tư 285 tỷ USD để điện khí hóa hoàn toàn thị trường xe hai, ba bánh.

Ông Anmol Singh Jaggi, Giám đốc điều hành công ty chia sẻ xe BluSmart của Ấn Độ (hiện vận hành đội xe toàn bộ đều là xe điện) cho biết thách thức lớn nhất đối với công ty là thiếu trạm sạc. Vì thế, bên cạnh chính sách trợ cấp cho người tiêu dùng, chính phủ cần đầu tư mở rộng hệ thống trạm sạc.

Ngoài ra, các chuyên gia cho rằng cần nâng cao nhận thức của người tiêu dùng bởi nhiều người vẫn nghi ngại về độ an toàn của xe điện, cũng như cho rằng mức giá hiện quá cao.

Theo ông Brajesh Chhibber, nhân viên công ty tư vấn McKinsey tại Ấn Độ, cần có thời gian để người tiêu dùng trải nghiệm và thấy được lợi ích kinh tế từ sử dụng xe điện, bao gồm tiết kiệm nhiên liệu, phí bảo trì.

Các nhà sản xuất xe hai bánh tại Ấn Độ nhận định, với mức giá nhiên liệu khá cao tại quốc gia này, chỉ cần chưa tới một năm để chủ sở hữu xe điện thấy được lợi ích kinh tế nhờ mua xe tay ga, xe máy điện so với chi phí vận hành phương tiện chạy bằng động cơ đốt trong.

Ông Chhibber cũng cho rằng trong tương lai, giá thành xe điện sẽ giảm khi giá pin giảm và các hãng sản xuất tăng quy mô vận hành.

Hoàng Hương