Điều gì làm nên kỷ lục xuất khẩu cho ngành cà phê Việt Nam trong năm 2025?

Xuất khẩu cà phê bứt phá kỷ lục

Theo Trung tâm Thông tin Công nghiệp và Thương mại và Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương) trong tháng 9/2025, Việt Nam đã xuất khẩu 84.000 tấn cà phê, đạt kim ngạch 462 triệu USD tăng hơn 63% về lượng và 66% về trị giá so với cùng kỳ. Lũy kế 9 tháng đầu năm, Việt Nam đã xuất khẩu 1,23 triệu tấn cà phê, trị giá 6,98 tỷ USD, tăng khoảng 12% về lượng và 62% về trị giá so với cùng kỳ năm trước. Giá xuất khẩu cà phê bình quân của Việt Nam trong 9 tháng đầu năm đã vượt mốc 5.658 USD/tấn, tăng hơn 45% so với cùng kỳ năm 2024 và là mức cao nhất từng được ghi nhận.

Nông dân trồng cà phê mừng vui phấn khởi vì giá cà phê tăng cao

Ông Nguyễn Nam Hải, Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam (VICOFA), cho biết niên vụ 2024 - 2025 ghi nhận mức giá cà phê xuất khẩu cao nhất từ trước đến nay, có thời điểm lên tới 5.850 USD/tấn. Trong đó, châu Âu vẫn là thị trường tiêu thụ lớn nhất, với 710.000 tấn, kim ngạch trên 4 tỷ USD, trong đó 27 nước EU chiếm 40,1% tổng khối lượng và chiếm 39,4% tổng kim ngạch xuất khẩu cà phê Việt Nam.

Theo VICOFA, kết thúc niên vụ 2024 - 2025 xuất khẩu cà phê Việt Nam tăng 1,8% về khối lượng và tăng 55,5% về kim ngạch so với niên vụ trước. Với kết quả này, Việt Nam hiện là quốc gia xuất khẩu Robusta lớn nhất thế giới, chiếm khoảng 17% sản lượng cà phê toàn cầu, trong đó gần 95% là hạt Robusta. Nhờ những kết quả này, nhiều chuyên gia dự đoán xuất khẩu cà phê Việt Nam đạt 8 tỷ USD, mức cao nhất từ trước đến nay.

Cơ hội từ thị trường quốc tế

Đà tăng trưởng trên diễn ra trong bối cảnh giá cà phê thế giới duy trì ở mức cao do nguồn cung khan hiếm, chủ yếu từ tác động của biến đổi khí hậu, sâu bệnh lan rộng tại các quốc gia sản xuất lớn như Brazil và Colombia. Tình trạng khan hiếm đã khiến giá Arabica và Robusta lần lượt đạt kỷ lục 4.610 USD/tấn và 8.610 USD/tấn trên thị trường quốc tế trong năm nay.

Trong khi đó, thói quen tiêu dùng cà phê toàn cầu đã thay đổi rõ rệt sau dịch COVID-19. Khi đại dịch buộc nhiều người phải ở nhà trong thời gian dài, nhu cầu tìm đến các loại thức uống tiện lợi tăng mạnh, trong đó cà phê trở thành một trong những sản phẩm được tiêu thụ nhiều nhất. Vì vậy, người tiêu dùng tại các thị trường mới nổi như Ấn Độ, Trung Quốc và Đông Nam Á dần ưa chuộng các loại cà phê hòa tan, vốn sử dụng chủ yếu hạt Robusta.

Xu hướng này càng được củng cố bởi các yếu tố thuế quan, điển hình là quyết định áp thuế nhập khẩu 50% của Mỹ đối với cà phê Brazil - quốc gia vốn được biết là nguồn cung cấp cà phê Arabica lớn nhất cho thị trường Mỹ. Điều này khiến khối lượng cà phê Brazil vào Mỹ sụt giảm, tạo ra khoảng trống đáng kể trong chuỗi cung ứng. Vì vậy, các nhà nhập khẩu và rang xay buộc phải tìm kiếm nguồn thay thế hoặc cân đối chi phí. Trong bối cảnh đó, cà phê Robusta của Việt Nam trở thành lựa chọn tiềm năng nhờ nguồn cung ổn định, chất lượng cà phê cao, giúp ngành cà phê Việt tiếp tục củng cố vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu.

Song song đó, nhu cầu tiêu thụ cà phê tại các thị trường lớn như EU, Mỹ, Nhật Bản, Trung Quốc và Hàn Quốc đang phục hồi mạnh mẽ và có xu hướng tăng trưởng.

Tăng cường xúc tiến thương mại, thúc đẩy hợp tác quốc tế trong chuỗi giá trị cà phê

Bên cạnh yếu tố “thiên thời, địa lợi”, sự chủ động, tích cực của Bộ Công Thương, địa phương và doanh nghiệp trong triển khai công tác xúc tiến thương mại với những hoạt động thực chất, hiệu quả đã góp phần xây dựng thương hiệu, đưa cà phê Việt chiếm lĩnh thị phần tại các thị trường xuất khẩu.

Chỉ riêng năm 2025, Cục Xúc tiến thương mại (Bộ Công Thương) đã phối hợp với đơn vị tổ chức nhiều hội nghị, hội chợ nhằm quảng bá thương hiệu cà phê Việt, kết nối doanh nghiệp, mở rộng thị trường và thúc đẩy hợp tác quốc tế trong chuỗi giá trị cà phê.

"Hội nghị giao thương quốc tế - Kết nối, nâng tầm cà phê Việt" diễn ra ngày 11/3 trong khuôn khổ Lễ hội Cà phê Buôn Ma Thuột lần thứ 9 - năm 2025 do Bộ Công Thương, Bộ Nông nghiệp và Môi trường, UBND tỉnh Đắk Lắk và VICOFA phối hợp tổ chức đã thu hút sự tham dự của 800 khách mời, trong đó có 200 khách mời và đối tác thương mại các nước: Anh, Đức, Nhật Bản, Mỹ, Hàn Quốc, Trung Quốc, Brazil,... Tại hội nghị, các công ty chế biến, xuất khẩu cà phê của tỉnh Đắk Lắk đã ký kết 18 biên bản ghi nhớ hợp tác với các đối tác thuộc tập đoàn, công ty đa quốc gia.

Đối tác Hàn Quốc tìm hiểu các sản phẩm từ cà phê của Đắk Lắk (Nguồn: Báo Đại biểu Nhân dân)

Ngoài ra, Cục Xúc tiến thương mại và các Thương vụ Việt Nam tại nước ngoài đã tổ chức các đoàn doanh nghiệp Việt Nam tham gia những hội chợ, sự kiện kết nối cung cầu tại thị trường nước ngoài nhằm mục tiêu hỗ trợ các doanh nghiệp sản xuất, kinh doanh xuất khẩu cà phê nhân, rang xay, hòa tan, phối trộn, đặc biệt là các doanh nghiệp nhỏ có cơ hội tiếp tục gặp gỡ giới thiệu, quảng bá sản phẩm với các doanh nghiệp tiềm năng cũng như người tiêu dùng Trung Quốc. Có thể kể đến như Hội chợ SIAL Thượng Hải 2025 từ ngày 19-21/5/2025 với sự quy tụ của 5.000 doanh nghiệp đến từ 70 quốc gia.

Mới đây nhất, ngày 15/9, với sự phối hợp của Thương vụ Việt Nam tại Canada, VICOFA đã tổ chức Hội nghị kết nối chuỗi sản xuất – cung ứng cà phê Việt Nam – Canada và Ngày Cà phê Việt Nam tại Canada. Sự kiện có sự tham dự của Chủ tịch và chuyên gia thị trường của Hiệp hội Cà phê Canada, cùng 24 doanh nghiệp Canada và 18 doanh nghiệp Việt Nam, mở ra cơ hội hợp tác mới trong chuỗi giá trị cà phê giữa hai quốc gia.

Song song với đó, ngành cà phê Việt Nam cũng đang nỗ lực tận dụng hiệu quả các hiệp định thương mại tự do (FTA) để mở rộng thị trường xuất khẩu. Chủ tịch VICOFA, ông Nguyễn Nam Hải nhấn mạnh các FTA đang trở thành cánh cửa quan trọng giúp cà phê Việt Nam vươn xa hơn trên bản đồ xuất khẩu.

Các FTA như Hiệp định Đối tác Toàn diện và Tiến bộ xuyên Thái Bình Dương (CPTPP), Hiệp định Thương mại Tự do Việt Nam - EU (EVFTA) và Hiệp định Đối tác Kinh tế Toàn diện Khu vực (RCEP) đang mở ra không gian thương mại rộng lớn, tạo hành lang pháp lý minh bạch, ổn định cho doanh nghiệp. Những hiệp định này không chỉ mang lại ưu đãi thuế quan, mà còn thúc đẩy nâng cao tiêu chuẩn chất lượng, truy xuất nguồn gốc và phát triển bền vững, giúp ngành cà phê Việt Nam nâng tầm giá trị trong chuỗi cung ứng toàn cầu.

Điển hình, EVFTA có hiệu lực vào ngày 1/8/2020, thuế suất đối với cà phê xuất khẩu đã giảm từ 7 - 11% xuống 0% đối với cà phê chưa rang hoặc đã rang của Việt Nam, các sản phẩm cà phê chế biến giảm từ 9 - 12% xuống 0% ngay tại thời điểm đó.

Nhờ đó, xuất khẩu cà phê của Việt Nam sang EU hiện đã tăng trưởng gấp 5 lần giá trị so với trước khi Hiệp định EVFTA có hiệu lực. Trong đó, Đức, Italia và Tây Ban Nha hiện là ba thị trường trọng điểm, chiếm tỷ trọng lần lượt khoảng 14,5%, 7,5% và 7,4% trong tổng kim ngạch xuất khẩu cà phê Việt Nam, với giá trị xuất khẩu tăng đáng kể so với cùng kỳ năm trước.

Doanh nghiệp chủ động nâng cao giá trị gia tăng

Sản lượng Robusta ổn định và nguồn lực xuất khẩu dần mạnh lên được đánh giá là những nền tảng vững chắc, tạo điều kiện để các doanh nghiệp cà phê Việt Nam đang hướng tới mục tiêu “kép”: không chỉ xuất khẩu nhiều hơn, mà sản phẩm ngày càng có giá trị cao hơn thông qua làm chủ công nghệ chế biến, xây dựng thương hiệu và tham gia sâu hơn vào chuỗi cung ứng toàn cầu.

Theo ông Vũ Bá Phú, Cục trưởng Cục Xúc Tiến thương mại (Bộ Công Thương) cho rằng, trong bối cảnh diện tích canh tác có hạn và năng suất, sản lượng đã đạt ngưỡng tối đa, việc nâng cao giá trị xuất khẩu cà phê phải được thực hiện thông qua đẩy mạnh chế biến sâu và đặc biệt là xây dựng, định vị thương hiệu cho ngành cà phê Việt.

Thực tế, một số doanh nghiệp đã bắt đầu chuyển hướng sang đầu tư chế biến sâu để gia tăng giá trị cho sản phẩm cà phê Việt Nam. Điển hình là Công ty TNHH Vĩnh Hiệp (Gia Lai) - đơn vị tiên phong trong sản xuất cà phê hòa tan và cà phê rang xay xuất khẩu sang thị trường châu Âu.

Ông Thái Như Hiệp, Giám đốc Công ty, đồng thời là Phó Chủ tịch Hiệp hội Cà phê Ca cao Việt Nam, cho biết: "Trong 6 tháng đầu năm 2025, Vĩnh Hiệp đã đạt kim ngạch xuất khẩu khoảng 550 triệu USD, tăng 48% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này nhờ giá cà phê ở mức cao, đặc biệt là sự đóng góp đáng kể từ nhóm sản phẩm chế biến sâu mang thương hiệu L’amant Café, giúp nâng giá trị xuất khẩu của doanh nghiệp."

Lễ xuất khẩu cà phê sang châu Âu theo Hiệp định EVFTA (Nguồn: Báo Gia Lai)

Không chỉ các doanh nghiệp lớn, nhiều công ty vừa và nhỏ như Cà phê Tam Ba, Cà phê Thùy Dung, Cà phê BaKa… cũng đang mạnh dạn đầu tư dây chuyền chế biến hiện đại, hướng đến phát triển các dòng sản phẩm đặc sản như cà phê rang xay, cà phê hòa tan, cà phê phin giấy hay cà phê túi lọc nhằm mở rộng thị trường xuất khẩu.

Ông Lưu Vinh Quang, Phó Giám đốc Công ty TNHH Sản xuất và Dịch vụ Tam Ba nhấn mạnh: “Việc đi vào chế biến sâu là xu thế tất yếu, giúp nâng cao giá trị, giảm rủi ro về giá khi thị trường cà phê nhân biến động, đồng thời góp phần xây dựng thương hiệu cà phê Gia Lai trên thị trường quốc tế”.

Mặc dù giá cà phê đang có xu hướng tăng, thị trường vẫn tiềm ẩn nhiều lo ngại và biến động. Để nâng cao kim ngạch xuất khẩu, các doanh nghiệp của Việt Nam cần quan tâm đến thị hiếu và yêu cầu riêng của từng thị trường. Tại EU, ngành cà phê cần sớm đáp ứng Quy định chống phá rừng (EUDR). Trong khi đó, người tiêu dùng ở Australia có đặc biệt quan tâm cà phê hữu cơ, thân thiện với môi trường. Bên cạnh đó, thị trường Mỹ yêu cầu tiêu chuẩn chất lượng cao và chứng nhận an toàn thực phẩm, Nhật Bản đánh giá cao hương vị độc đáo, quy trình rang xay chuẩn và các chứng nhận về bền vững. Đây là những yếu tố mang tính quyết định giúp cà phê Việt Nam mở rộng thị phần bằng chất lượng và sự bền vững.

Nhìn chung, sự chủ động nâng cao giá trị gia tăng, đầu tư chế biến sâu và xây dựng thương hiệu đang giúp các doanh nghiệp cà phê Việt Nam từng bước khẳng định vị thế trên thị trường quốc tế. Triển vọng này mở ra cơ hội lớn cho các doanh nghiệp tiếp tục đổi mới, sáng tạo và khai thác tiềm năng xuất khẩu trong những năm tới.

Diệu Linh