Điều gì xảy ra khi Mỹ rút khỏi tiến trình hòa bình giữa Nga và Ukraine?
Tổng thống Trump có thể từ bỏ tiến trình hòa bình cho cuộc xung đột Nga - Ukraine, khiến Kiev đứng trước ngã rẽ quan trọng.
Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) đón Tổng thống Ukraine Volodymyr Zelensky tại Washington, D.C. ngày 28/2/2025. Ảnh: THX/TTXVN
Những động thái gần đây từ chính quyền Trump đang báo hiệu một bước ngoặt quan trọng trong chính sách của Mỹ đối với xung đột Nga-Ukraine. Theo nhiều nguồn tin, Washington đang chuẩn bị từ bỏ vai trò trung gian hòa bình nếu các nỗ lực hiện tại không mang lại kết quả, điều này có thể định hình lại hoàn toàn tương lai của Ukraine và cán cân quyền lực ở châu Âu.
Theo thông tin từ tờ The Telegraph mà Hans Petter Midttun, nghiên cứu viên tại Trung tâm Chiến lược Quốc phòng thuộc Học viện Quốc phòng Na Uy trích dẫn ngày 21/4, các quan chức Nhà Trắng đang ngày càng thất vọng với sự trì hoãn liên quan đến hòa đàm Nga - Ukraine. Họ thừa nhận rằng Tổng thống Trump sẽ không thể đảm bảo lệnh ngừng bắn ở Ukraine trong thời gian ngắn sắp tới.
Trước đó ngày 18/4, Ngoại trưởng Mỹ Marco Rubio đã tuyên bố rõ ràng: Washington sẵn sàng từ bỏ các nỗ lực hòa bình nếu nhận thấy đây là mục tiêu không thể đạt được. Ông còn cho biết thời điểm quyết định chỉ còn vài ngày nữa. Tổng thống Trump cũng lặp lại quan điểm này, khẳng định Washington sẽ "từ chối" làm trung gian hòa bình nếu một trong hai bên "gây khó khăn lớn".
Ba lựa chọn của Mỹ
Nếu tiến trình đàm phán hòa bình nguy cơ đổ vỡ, theo chuyên gia Midttun, Washington đối mặt với ba phương án chính:
Lựa chọn 1: Duy trì "chiến lược Biden". Chiến lược này không đặt mục tiêu giúp Ukraine giành chiến thắng, mà chỉ nhằm tránh thất bại hoàn toàn cho quốc gia này. Tuy nhiên, khả năng Tổng thống Trump theo đuổi con đường này rất thấp vì ông và đảng Cộng hòa đã chỉ trích mạnh mẽ chiến lược của chính quyền Biden trước đây.
Lựa chọn 2: Tăng viện trợ quân sự cho Ukraine. Báo cáo "Nước Mỹ trên hết, Nga và Ukraine" của Tướng Keith Kellogg, đặc phái viên của Tổng thống Trump đề xuất kết hợp giữa động lực và áp lực để thúc đẩy ngừng bắn và đàm phán hòa bình. Theo phương án này, việc Nga từ chối đàm phán sẽ dẫn đến việc Mỹ tăng cường hỗ trợ quân sự cho Ukraine.
Lựa chọn 3: Dừng mọi viện trợ quốc phòng cho Ukraine. Đây không phải là tình huống giả định - viện trợ đã từng bị gián đoạn hai lần trước đó: từ tháng 10/2023 đến tháng 4/2024, và khi Tổng thống Trump tạm dừng viện trợ quốc phòng cùng chia sẻ thông tin tình báo vào tháng 3/2025.
Tổng thống Trump có thể chọn phương án nào?
Nhiều dấu hiệu cho thấy chính quyền Trump có khả năng cao sẽ chọn phương án thứ ba - dừng hoàn toàn viện trợ quân sự cho Ukraine, với ba lý do chính:
Thứ nhất, Tổng thống Trump và đảng Cộng hòa đã chỉ trích mạnh mẽ chiến lược của chính quyền Biden và sẽ không quay lại con đường mà họ đã lên án trước đó.
Thứ hai, kể từ khi nhậm chức, Tổng thống Trump chưa phê duyệt bất kỳ gói viện trợ quân sự nào cho Ukraine. Ngay cả khi ông thay đổi quyết định và sử dụng quyền hạn còn lại, số tiền hiện có cũng không đủ để duy trì sự hỗ trợ lâu dài. Quốc hội Mỹ sẽ cần phê duyệt thêm nguồn tài trợ, điều dường như không khả thi trong tình hình hiện tại.
Thứ ba, các quan chức trong chính quyền Trump được cho là đang "chán ngấy" với những nỗ lực của châu Âu nhằm hỗ trợ Ukraine. Điều này cho thấy rằng nếu không thể khiến Ukraine chấp nhận các điều khoản của Mỹ và Nga về "hòa bình", Tổng thống Trump có thể ngừng hỗ trợ cho Kiev.
Ông Midttun lưu ý, phân tích từ các chuyên gia cho thấy Tổng thống Trump coi việc thiết lập lại mối quan hệ Mỹ-Nga quan trọng hơn trong vấn đề Ukraine. Đáng chú ý hơn, chính quyền Trump không chỉ đặt quan hệ Mỹ với Nga cao hơn so với Ukraine, mà còn coi trọng nó hơn cả mối quan hệ của Mỹ với châu Âu và NATO. Dù với lý do gì, rõ ràng châu Âu cần phải chủ động hơn trong việc giải quyết cuộc khủng hoảng này khi Mỹ có khả năng rút lui khỏi vai trò trung gian hòa bình.
