Điều gì xảy ra nếu Meta cấm các đường liên kết tin tức ở Australia?
Australia đang đứng trước thế khó khi Meta (công ty sở hữu nền tảng mạng xã hội Facebook và Instagram) có ý định loại bỏ các kênh tin tức Australia trên nền tảng của mình.
Mạng xã hội Facebook và Instagram có ý định loại bỏ các kênh tin tức Australia trên nền tảng của mình. Ảnh: AFP/TTXVN
Theo Tạp chí The Conversation, tại phiên điều trần trước Quốc hội Australia mới đây, Meta một lần nữa nhắc đến ý định cấm các liên kết từ Facebook và Instagram dẫn đến các trang tin tức tại Australia.
Lệnh cấm trên của Meta được coi là sẽ lặp lại lệnh cấm bất ngờ mà Facebook áp dụng trong hơn một tuần vào tháng 2/2021, trong đó người dùng ở Australia không thể xem hoặc chia sẻ tin tức trên nền tảng của công ty này.
Lệnh cấm này là nhằm đáp trả việc Australia ban hành Bộ luật Thương lượng truyền thông tin tức, một bộ luật được thiết kế để buộc các nền tảng kỹ thuật số phải chuyển một phần thu nhập từ quảng cáo của họ cho các nhà xuất bản tin tức.
Một luật tương tự - dựa trên bộ luật của Australia - đã được Canada thông qua vào năm ngoái. Kết quả là tin tức của Canada đã bị chặn khỏi các nền tảng của Meta kể từ tháng 8/2023.
Điều này dẫn đến những kết quả tiêu cực cho các hãng truyền thông Canada. Luật của Canada không chỉ không giúp tạo ra dòng doanh thu thông qua Meta cho các nhà sản xuất tin tức của nước này mà còn làm giảm trầm trọng lượng truy cập của người dùng vào trang web của các hãng tin.
Điều gì xảy ra sau lệnh cấm của Meta ở Canada?
Lệnh cấm của Meta đối với các hãng tin tức ở Canada
đã gây ra một số tác động chính. Đầu tiên, việc xóa các liên kết trực tiếp đến các bài báo đồng nghĩa với việc lượng người dùng truy cập đến các trang tin tức giảm mạnh. Những người dùng trước đây từng nhấp vào các đường link trên bảng thông tin (bảng Feed) của họ trên các nền tảng của Meta giờ đây không thể làm điều này được nữa.
Việc này đặc biệt ảnh hưởng đến các trang tin tức địa phương, nơi Facebook thường là nguồn truy cập chính của độc giả. Ở thời điểm mà các khu vực nông thôn và vùng ngoại ô của cả Canada và Australia có nguy cơ trở thành nơi “khô hạn tin tức”, điều này đặc biệt đáng lo ngại.
Các kênh tin tức và độc giả đã tìm cách lách lệnh cấm ở một mức độ nào đó. Họ đã tìm ra các thủ thuật lách luật, chẳng hạn như đăng nội dung bài viết mà không có kèm đường liên kết hoặc chỉ đăng ảnh chụp màn hình bài viết.
Tuy nhiên, những thủ thuật như vậy không bao giờ có thể thay thế hoàn toàn được những tổn thất về mức độ quan tâm của độc giả đã bị mất đi. Chúng cũng không giúp các hãng tin tạo ra doanh thu từ nội dung của họ (chẳng hạn như thu nhập nhờ quảng cáo thông qua lượng truy cập vào trang web).
Thay vào đó, tin tức chính thống trên Facebook bị thay thế bởi những nội dung thảo luận hoặc thông tin không trực tiếp tham chiếu hoặc không được liên kết với nguồn tin tức cơ sở. Việc ngắt kết nối này cũng mở ra cánh cửa cho việc lưu hành thông tin sai lệch một cách cố tình hay vô ý.
Cuối cùng, nhóm những người dùng của Meta chịu thiệt hại nhiều nhất là những người ít quan tâm đọc tin tức nhất và tin rằng “tin tức sẽ tự tìm đến họ”. Trong khi đó, những độc giả quan tâm thường xuyên đến tin tức sẽ luôn tìm thấy tin tức ở những nơi khác. Những người chỉ đọc tin tức khi những người khác chia sẻ bài viết với họ sẽ bị bỏ lỡ, và thậm chí có thể không nhận ra những gì họ đang bỏ lỡ.
Biểu tượng của Facebook và biểu tượng của công ty sở hữu Meta. Ảnh: The Verge
Tin tức xuất hiện ít hơn trên mạng xã hội
Người dùng mạng xã hội sử dụng các nền tảng của Meta vì nhiều mục đích khác, ngoài việc theo dõi tin tức. Thực ra hầu hết người Australia không quan tâm nhiều đến tin tức ngay từ đầu.
Theo Báo cáo Tin tức Kỹ thuật số Australia năm 2024 do Trung tâm nghiên cứu tin tức và truyền thông, Đại học Canberra công bố, 68% người Australia chủ động né tránh tin tức, trong khi 41% cảm thấy mệt mỏi vì tin tức. Điều này không có gì đáng ngạc nhiên sau nhiều năm Australia tràn ngập tin tức liên quan đến đại dịch, hệ sinh thái, bạo lực gia đình, tài chính và khủng hoảng quân sự.
Bộ luật thương lượng truyền thông tin tức của Australia được xây dựng dựa trên giả định sai lầm rằng mạng xã hội đóng vai trò trung tâm như một phương tiện truyền tải tin tức và Facebook sẽ không thực hiện lời đe dọa cấm các đường dẫn tin tức.
Nhưng công ty mẹ của Facebook là Meta đã làm chính xác như vậy và không có dấu hiệu nào cho thấy họ sẽ thay đổi cách tiếp cận đó. Thật vậy, ngay cả khi không chủ động cấm hoàn toàn nội dung tin tức, thì hiện tại, công ty này đang giảm đáng kể khả năng hiển thị tin tức trong bảng Feed của người dùng.
Điều này là do từ lâu tin tức đã có xu hướng “gây rắc rối” cho Meta nhiều hơn những gì mà nó mang lại. Tin tức không chỉ là một phần nhỏ trong tất cả nội dung trên Facebook mà còn gây ra một lượng lớn bất bình và tranh cãi đòi hỏi phải kiểm duyệt tốn kém.
Meta cũng biết rằng việc giảm khả năng hiển thị tin tức trên nền tảng của mình không ảnh hưởng đáng kể đến trải nghiệm của người dùng. Theo tính toán của riêng công ty này, chỉ có khoảng 3% bài đăng mà người dùng Facebook thấy trong bảng Feed của họ chứa các đường link thuộc bất kỳ loại nào.
Australia nên làm gì?
Vào năm 2021, lệnh cấm tin tức đã được giải quyết tạm thời khi Meta đồng ý tự nguyện thanh toán một vài khoản tiền cho một số ít cơ quan tin tức của Australia. Đổi lại, Chính phủ Thủ tướng Scott Morrison khi đó đã quyết định không đưa Meta vào tầm ngắm của Bộ luật Thương lượng truyền thông tin tức, nghĩa là các điều khoản không áp dụng cho các nền tảng của Meta. Các thỏa thuận này hiện đang kết thúc và Meta đã tuyên bố rằng họ không quan tâm đến việc gia hạn chúng.
Điều này khiến Chính phủ của Thủ tướng Anthony Albanese phải lựa chọn giữa việc phải áp dụng luật mới đối với Meta, hoặc để các thỏa thuận tự hết hạn mà không có sự đền bù nào. Lựa chọn thứ hai sẽ thực sự “phá hủy” Bộ luật Thương lượng truyền thông tin tức với tư cách là một văn bản luật có ý nghĩa.
Việc chính thức "chỉ định" Meta phải trả tiền cho các nhà xuất bản tin tức có khả năng phản tác dụng. Meta đang xây dựng một lập luận rõ ràng ở đây: Nếu nền tảng của họ chỉ chứa một lượng tin tức hạn chế của Australia, tại sao họ lại bị buộc phải chia sẻ doanh thu với các nhà xuất bản tin tức của Australia? Trong cả “tòa án dư luận” và trong bất kỳ thủ tục pháp lý nào mà tòa án tiến hành, lập luận như vậy có khả năng là rất thuyết phục.
