Điều hành chính sách tài khóa đúng hướng hỗ trợ hiệu quả cho tăng trưởng

Nguồn: Tổng cục Thống kê. Đồ họa: Phương Anh

PV: Quan sát bức tranh kinh tế từ đầu năm 2024 đến nay, ông có bình luận gì về tăng trưởng của kinh tế Việt Nam?

Ông Nguyễn Bá Hùng: Có thể thấy, dù tình hình thế giới và trong nước còn nhiều khó khăn nhưng tăng trưởng của Việt Nam từ đầu năm 2024 đến nay là khá tích cực khi tăng trưởng trung bình của 3 quý đã đạt 6,8%. Hai yếu tố tăng trưởng tích cực là đầu tư nước ngoài và xuất khẩu.

Tuy vậy, kinh tế thế giới vẫn tiếp tục khó khăn, cộng với tác động của bầu cử Mỹ với kết quả ông Trump sẽ lên làm Tổng thống nhiệm kỳ tiếp theo sẽ khiến khó khăn thương mại tăng lên. Vì vậy, phần tăng trưởng xuất khẩu đột biến như đầu năm sẽ khó duy trì được. Cùng với đó, tiêu dùng nội địa tăng trưởng nhưng chưa cao, giải ngân đầu tư công và chi ngân sách tăng so với cùng kỳ năm trước nhưng so với kế hoạch năm vẫn chưa cao. Do đó, cần chú ý kích cầu nội địa trong những tháng cuối năm.

PV: Ông đánh giá như thế nào về công tác điều hành chính sách tài khóa từ đầu năm tới nay, cũng như vai trò của chính sách tài khóa trong hỗ trợ tăng trưởng?

Ông Nguyễn Bá Hùng: Trong bối cảnh không gian chính sách tiền tệ hạn chế, chi tiêu tài khóa và đầu tư là chìa khóa tăng trưởng trong năm 2024. Có thể thấy, công tác điều hành chính sách tài khóa từ đầu năm tới nay nhìn chung là đúng hướng khi tập trung tăng cường giải ngân, chống lãng phí và điều này đã thúc đẩy hỗ trợ tăng trưởng từ đầu năm tới nay.

Các yếu tố ổn định vĩ mô vẫn được duy trì tốt. Lạm phát ở mức dưới 4%, dưới mục tiêu đặt ra, các dấu hiệu về chính sách tiền tệ, tỷ giá cũng ổn định. Cho đến hết tháng 10/2024, ngân sách vẫn thặng dư, nghĩa là nợ công đang giảm, trong khi nợ công/GDP đang ở mức thấp 37%, ở trạng thái lành mạnh. Nợ công/GDP thấp tạo ra dư địa để Chính phủ có thể tăng chi hơn nữa.

Tuy nhiên, dù công tác điều hành là đúng hướng nhưng phần thực thi, thực hiện vẫn chưa thực sự hiệu quả khi số liệu về giải ngân 10 tháng năm 2024 mới đạt 64%, vẫn chưa được như mong muốn. Đây là điều cần tiếp tục cải thiện.

PV: Hiện kinh tế Việt Nam đang bước vào quý cuối cùng của năm 2024. Từ những diễn biến của kinh tế Việt Nam từ đầu năm tới nay, ông có bình luận gì về triển vọng của kinh tế Việt Nam?

Ông Nguyễn Bá Hùng: Triển vọng của kinh tế Việt Nam là tích cực. Trong báo cáo Triển vọng Phát triển châu Á (ADO) của ADB công bố hồi tháng 9, chúng tôi nhận định, nền kinh tế Việt Nam vẫn vững vàng trước những bất ổn của môi trường bên ngoài. ADB đưa ra dự báo tăng trưởng kinh tế tích cực cho Việt Nam, với mức tăng trưởng GDP ước đạt 6% trong năm 2024 và 6,2% trong năm 2025. Lạm phát được dự báo sẽ ổn định ở mức 4% trong hai năm 2024 và 2025.

Diễn biến của kinh tế Việt Nam từ đầu năm tới nay cho thấy, động lực của tăng trưởng từ nay tới cuối năm và thời gian tới chính là ổn định vĩ mô, các động lực nội địa bao gồm tiêu dùng và đầu tư trong nước, chi tiêu chính phủ cần phải được đẩy mạnh có hiệu quả hơn, trong bối cảnh xuất khẩu sẽ gặp nhiều khó khăn.

Xuất khẩu thời gian vừa qua mạnh nhưng sắp tới sẽ suy yếu do nhiều yếu tố bất định của thương mại và cầu thế giới, cầu tiêu dùng trong và đầu tư trong nước chưa cao nên động lực chính của tăng trưởng sẽ là chi tiêu chính phủ. Chính phủ đã đề ra nhiều giải pháp thúc đẩy mạnh mẽ giải ngân đầu tư công. Cùng với đó, việc sửa Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách Nhà nước tạo tín hiệu tích cực trong phần còn lại của năm nay, đặc biệt trong năm tới, thúc đẩy kết quả giải ngân và chi ngân sách tốt hơn. Qua đó, sẽ kích cầu trong nước, kích tiêu dùng và đầu tư trong nước tăng lên.

Thêm vào đó, ổn định vĩ mô được tiếp tục duy trì, lạm phát và tỷ giá ổn định, nợ công/GDP thấp tạo dư địa tài khóa cho Chính phủ có thể tiếp tục thực hiện các chính sách hỗ trợ tăng trưởng tốt hơn. Nhìn chung, triển vọng tăng trưởng của kinh tế Việt Nam trong trung và dài hạn là rất tích cực.

PV: Ông có khuyến nghị gì cho công tác điều hành chính sách tài khóa để đảm bảo các mục tiêu vĩ mô và tăng trưởng, thưa ông?

Ông Nguyễn Bá Hùng: Như tôi đã nói ở trên, chính sách đã đúng hướng, chỉ có thực hiện còn chưa hiệu quả. Vì vậy, ưu tiên trước mắt vẫn là thực hiện tốt các chính sách hiện có.

Trong thời gian tới, chính sách tài khóa vẫn tiếp tục đóng vai trò tích cực trong hỗ trợ tăng trưởng, trong đó đầu tư công là động lực chính và giữ vai trò chủ đạo trong thực hiện chính sách tài khóa. Chính phủ đã thực hiện nhiều chính sách khác nhau để đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công và nâng cao hiệu quả thực thi. Tuy nhiên, để duy trì tiến độ, cần có các biện pháp mang tính hệ thống hơn nhằm cải thiện các quy trình pháp lý và quy định để có thể thực hiện thành công. Việc sửa đổi Luật Đầu tư công, Luật Ngân sách Nhà nước tại kỳ họp Quốc hội lần này được kỳ vọng sẽ tháo gỡ được những khó khăn, điểm nghẽn trước đây trong vấn đề giải ngân, thúc đẩy việc chi ngân sách nhanh hơn, hiệu quả hơn.

Tôi cho rằng đối với chính sách tài khóa thì bây giờ chưa phải lúc thắt chặt. Về định hướng, chủ trương của Chính phủ cũng thể hiện tương đối rõ là vẫn áp dụng chính sách tài khóa linh hoạt, mở rộng. Động lực tăng trưởng của thị trường trong nước đang yếu, cộng thêm triển vọng khó lường của kinh tế thế giới nên bây giờ chính là lúc cần sử dụng chính sách tài khóa nới lỏng mở rộng để kích cầu nội địa. Tuy nhiên, các biện pháp nới lỏng cần tập trung vào triển khai có hiệu quả để thúc đẩy tăng trưởng.

PV: Xin cảm ơn ông!

Hà My