Diều Huế hút hồn khách Tây

Nghệ nhân Ưu tú Nguyễn Đăng Hoàng (bìa phải) chụp hình cùng gia đình khách nước ngoài đến trải nghiệm làm diều

Bị hấp dẫn bởi những “cánh rối trên không”

Điều gì ở thú chơi nghệ thuật được ví như “múa rối trên không” cuốn hút những vị khách Tây ấy? Có lẽ những ai đặt chân đến căn phòng của nghệ nhân “Hoàng diều” sẽ tự trả lời được câu hỏi đó. Một không gian với đủ loại diều mang giá trị nghệ thuật truyền thống đậm đặc Huế cùng những vật dụng để tạo tác. Quanh đó còn có những cánh diều từng theo chân Hoàng đi đến nhiều nơi trên thế giới, không chỉ để phô diễn mà quảng bá giá trị văn hóa xứ Huế đến với bạn bè khắp nơi.

Chính điều đó đã hớp hồn những vị khách hải ngoại, để rồi khi có dịp đến Việt Nam, đến Huế, họ tìm gõ tận cửa nhà Hoàng với hy vọng sẽ được hiểu rõ hơn thú chơi độc đáo này. “Ban đầu, tôi chỉ hướng dẫn một vài vị khách quen từ Pháp sang. Đơn giản vì họ từng thấy tôi biểu diễn, rồi mê và tìm sang để hiểu thêm thú chơi. Nhưng rồi, nhiều vị khách khác liên hệ và đề nghị được trải nghiệm”, anh Hoàng kể và đáp lại sự mến mộ ấy, không còn cách nào khác, cứ có đoàn nào đến anh cũng đón tiếp, hướng dẫn tận tình.

Hầu hết những vị khách đến với không gian diều Huế của Hoàng từ châu Âu, đông nhất là các nước Pháp, Ý, Đức, Bỉ… Họ thường đi theo gia đình, thi thoảng có cả tour lên đến hàng chục người. Có khách từng đi trải nghiệm ở nhiều nước trên thế giới để rồi khi gặp con diều Huế phải thừa nhận không chỉ tinh xảo trong cách chế tác, mà khi “cưỡi gió tìm mây” rất có hồn, không thể lẫn lộn.

Thomas - một vị khách đến từ Đức cũng như nhiều vị khách đến từ châu Âu khác, vì mê đắm thú chơi diều nên quyết định đặt tour du lịch cho cả gia đình đến Việt Nam và lên lịch hẹn để được gặp “thầy” Hoàng. Vị khách này đã tìm hiểu khá kỹ tiểu sử của nghệ nhân Hoàng với hồ sơ nghệ thuật của người từng đại diện cho Việt Nam đến nhiều nơi trên thế giới để chế tạo và trình diễn diều.

“Tất cả những điều đó đã cuốn hút tôi thật sự. Vì thế tôi muốn đến Việt Nam với điều ước đơn giản rằng, muốn tận mắt nhìn thấy Hoàng làm diều và muốn anh ấy chỉ bày cách làm ra một con diều làm sao”, Thomas thật lòng. Trong khi vị khách này cùng vợ được hướng dẫn trải nghiệm chế tác con diều truyền thống thì hai người con cũng được đắm chìm sáng tạo cánh diều tuổi thơ.

Lan tỏa văn hóa Huế

Tất cả quy trình lý thuyết tạo tác ra con diều được nghệ nhân Hoàng chỉ bày tận tình cho khách. Có những công đoạn tìm kiếm lồ ô - một vật liệu tạo nên khung sườn con diều dù không có trong quá trình hướng dẫn cũng được nghệ nhân sơ lược một cách chi tiết, tỉ mỉ. Tiếp đó, những công đoạn vót lồ ô để làm khung sườn, tạo họa tiết, dán vải… được Hoàng thực hiện trước sự trầm trồ, hào hứng của các vị khách.

Tất cả phải được tính toán để làm sao con diều dù nặng hay nhẹ nhưng khi no gió vẫn uyển chuyển. Ngoài thẩm mỹ, còn phải đáp ứng kỹ thuật, sự cân xứng, mềm mại”, Hoàng giải thích. Với nhiều khách trải nghiệm, công đoạn trắc trở nhất đó là vót các thanh lồ ô. Dù được bắt tay chỉ việc nhưng việc cầm cán dao rồi lướt mềm mại trên thanh lồ ô vừa dài vừa nhỏ ấy thật sự là thử thách không hề đơn giản. Trải qua một vài phút bối rối, các vị khách cũng hình dung được và thao tác nhanh nhẹn hơn. Ngược lại, phần vẽ và lắp ráp các bộ phận của mỗi con diều lại là phần các vị khách tỏ ra thành thạo, thậm chí có phần chuyên nghiệp như lời nhận xét của nghệ nhân hướng dẫn.

“Nhìn một con diều bay trên trời đơn giản thật nhưng để tạo ra con diều ấy thật là gian nan. Thế rồi hôm nay tôi đã biết được nhiều thứ và tôi thích nhất công đoạn tự tay mình vẽ trang trí cho những cánh diều, rồi cùng được thả diều”, Thomas vừa nhìn vợ, vừa đưa ngón tay cái lên với ký hiệu hài lòng. Cạnh đó, những cánh diều tuổi thơ của hai người con cũng đã hoàn tất với kích thước nhỏ gọn, được trang trí theo hình các họa tiết từ tranh Đông Hồ.

Nghệ nhân Nguyễn Đăng Hoàng kể, không có giáo trình nào được chuẩn bị sẵn, thay vào đó, khách có thể yêu cầu trải nghiệm với đủ loại diều khác nhau, như diều chim, diều bướm, diều công, diều phượng, diều rồng… Trong đó, diều chim được nhiều khách chọn lựa nhất bởi phù hợp thời gian trong một buổi chiều thao tác và cũng kịp thả diều. “Con diều chim kích thước vừa phải và rất dễ dàng tháo ra, lắp vào thuận tiện để du khách có thể đóng thùng mang về nước”, anh Hoàng nói. Ngoài ra, nhiều vị khách còn mua thêm nhiều vật liệu sẵn có để đưa về nước cho con cháu mình trải nghiệm, đoạn nào trắc trở lại kết nối ứng dụng trực tuyến để được nghệ nhân hướng dẫn.

Việc đón khách nước ngoài đến trải nghiệm làm diều của Hoàng diễn ra quanh năm, nhưng đông nhất tập trung từ tháng 6 đến tháng 8. Ngoài các khách đoàn, đặt lịch qua các tour du lịch còn có các vị khách lẻ. “Có hôm mình đang bận nhưng có khách thông qua hướng dẫn viên muốn trải nghiệm mình cũng tranh thủ thu xếp. Vị khách ấy xúc động nhưng mình nghĩ rằng, đây không chỉ là niềm đam mê của khách mà hơn nữa là tình yêu với văn hóa, nghệ thuật của Huế. Và được lan tỏa nét đẹp ấy cũng là cách mình muốn đưa Huế đi xa hơn”, nghệ nhân Hoàng tâm tình.

Cứ như thế, những cánh diều Huế từ đôi bàn tay của nghệ nhân “Hoàng diều” giờ đây được tiếp nối bằng các buổi trải nghiệm. Để rồi những cánh diều ấy, theo những vị khách Tây đi muôn phương và lan tỏa thú chơi, nét đẹp của văn hóa Huế với lịch sử tồn tại từ hàng trăm năm qua…

Nhật Minh