Điều ít biết về Bí thư Thành ủy đầu tiên của Hà Nội

Tôn vinh chiến sĩ cách mạng Nguyễn Ngọc Vũ

Lửa từ đất là vở nhạc kịch đặc biệt về cuộc đời và sự nghiệp cách mạng của ông Nguyễn Ngọc Vũ - Bí thư Thành ủy chính thức đầu tiên của Đảng bộ thành phố Hà Nội (1908-1932). Ban Tuyên giáo Thành ủy Hà Nội, Sở Văn hóa và Thể thao Hà Nội, Sở Thông tin và Truyền thông Hà Nội chỉ đạo, Nhà hát Tuổi trẻ dàn dựng.

Sao mai Lê Việt Anh - thủ vai Nguyễn Ngọc Vũ - kể, dù nhà ở gần phố Nguyễn Ngọc Vũ nhưng cũng không biết về thân thế và sự nghiệp của ông, mãi tới khi nhận vai mới có dịp tìm hiểu cặn kẽ. Việt Anh cũng giống nhiều người dân Hà Nội thường nghe nhiều tới Chủ tịch UBND TP Hà Nội Trần Duy Hưng hơn, nhưng ít nghe về Bí thư Thành ủy chính thức đầu tiên của Thủ đô.

Từ thực tế này, nhà viết kịch Lê Quý Hiền nhận lời viết kịch bản, dù rằng nhạc kịch không phải sở trường của anh. Anh mong muốn công chúng biết đến các chân dung chiến sĩ cách mạng như ông Nguyễn Ngọc Vũ nhiều hơn.

Sao mai Lê Việt Anh vào vai chiến sĩ cách mạng Nguyễn Ngọc Vũ.

Nhạc kịch Lửa từ đất ra mắt 15 và 16/3 tại Cung Văn hóa Hữu nghị, chào mừng 95 năm thành lập Đảng bộ thành phố Hà Nội (17/3/1930-17/3/2025). Tác phẩm khai thác câu chuyện từ những nhân vật có thật, đặc biệt là nhà cách mạng Nguyễn Ngọc Vũ trong bối cảnh năm 1930 khi Đảng Cộng sản Việt Nam vừa ra đời.

Tổng đạo diễn NSƯT Cao Ngọc Ánh cho biết, ê-kíp tập trung khắc họa chủ đề tư tưởng cũng như nhân vật chính để khán giả có thể cảm nhận được hình tượng lòng dân - ý Đảng từ những ngày đầu mới thành lập.

“Với lòng yêu nước nồng nàn, sự giác ngộ cách mạng sâu sắc, nhà cách mạng Nguyễn Ngọc Vũ cùng gia đình và bạn bè cũng như rất nhiều giai tầng người Hà Nội trong đó có tầng lớp trí thức thành thị tham gia cách mạng với niềm tin sắt đá vào lý tưởng cách mạng của Đảng”, NSƯT Cao Ngọc Ánh nói.

NSƯT Nguyễn Sĩ Tiến, Giám đốc Nhà hát Tuổi trẻ chia sẻ, nhạc kịch Lửa từ đất mong muốn tái hiện cuộc đời và sự nghiệp Bí thư Thành ủy chính thức đầu tiên của Đảng bộ thành phố Hà Nội khi ấy còn rất trẻ nhưng không hề bị khuất phục trước kẻ thù bạo tàn.

Bối cảnh Hà Nội trong những năm đấu tranh gian khổ chống thực dân Pháp đô hộ.

“Chúng tôi hy vọng tác phẩm nghệ thuật này góp phần tuyên truyền, giáo dục truyền thống cách mạng cho thế hệ trẻ, hướng tới kỷ niệm 95 năm thành lập Đảng bộ thành phố Hà Nội, các kỳ đại hội đảng bộ các cấp, tiến tới Đại hội lần thứ XIV của Đảng. Phong cách nhạc kịch này phù hợp với xu thế sân khấu hiện nay, đáp ứng nhu cầu thưởng thức nghệ thuật đa dạng của công chúng trong thời kỳ mới”, NSƯT Sĩ Tiến nói.

Nhiều câu chuyện xúc động

NSƯT Cao Ngọc Ánh cho biết, vở nhạc kịch được dàn dựng từ tình yêu là niềm tự hào về đất và người Hà Nội của cả ê-kíp, đặc biệt là xuất phát từ lời hứa của chị ấp ủ tác phẩm đặc sắc về mảnh đất ngàn năm văn hiến. Cao Ngọc Ánh tiếp cận được cuốn nhật ký của gia đình, ghi lại nhiều tư liệu quý. Ông ngoại của nữ nghệ sĩ là em ruột của ông Nguyễn Ngọc Vũ.

Những trang tư liệu về cuộc đời, về quá trình hoạt động cách mạng và đặc biệt là quãng thời gian ông Vũ bị giam cầm, bị tra tấn ở Nhà tù Hỏa Lò đã tiếp thêm cảm hứng và cơ sở để Cao Ngọc Ánh xây dựng nhạc kịch.

Đạo diễn NSƯT Cao Ngọc Ánh (giữa) nghẹn ngào nhớ lại những dòng nhật ký kể về quá trình ông Nguyễn Ngọc Vũ chịu cảnh tù đày.

Lửa từ đất là tác phẩm là một bản anh hùng ca lãng mạn được thể hiện đúng chuẩn một vở nhạc kịch. Hơn 20 tác phẩm âm nhạc đều được sáng tác mới, mang nhiều màu sắc và kết hợp nhiều thể loại và hình thức âm nhạc dành riêng cho vở nhạc kịch. Kể cả những cảnh địch tra tấn ông Nguyễn Ngọc Vũ, ê-kíp chọn cách thể hiện đầy ước lệ thay vì tả thực.

Dàn nghệ sĩ của Lửa từ đất đã được đào tạo bài bản, tham gia nhiều vở nhạc kịch thành công như Sao mai Lê Việt Anh, Trần Việt, Trung Hiếu, Dương Minh Anh, Phạm Văn Thọ. Đặc biệt, vở diễn có sự tham gia của NSƯT Thanh Tâm trong nhân vật bà Đàm Thị Liên - mẹ của chiến sĩ Nguyễn Ngọc Vũ.

Nữ nghệ sĩ không giấu được xúc động khi diễn những trường đoạn giằng xé. Diễn viên đảm bảo kiểm soát tốt các kỹ năng vừa diễn, vừa hát. Chị kể có cảnh vừa bị quân địch đẩy ngã sõng soài nhưng ngay lập tức phải bật dậy để tiếp tục hát và diễn, không được phép khóc.

Nguyên Khánh