Điều mong mỏi của cộng đồng LGBT tại Nhật Bản

Khi Yuji Takei (không phải tên thật) thú nhận tình cảm với một người bạn cùng lớp vào mùa xuân năm 2015, nam sinh viên ngành luật của một trường đại học top đầu Nhật Bản không biết mình nên chờ đợi điều gì.

Tuy nhiên, Takei không ngờ rằng người được anh tỏ tình lại tự ý lan truyền thông tin anh là người đồng tính cho các sinh viên khác. Đây là điều Takei giữ kín, thậm chí với cả gia đình, chỉ tiết lộ cho vài người bạn thân, theo South China Morning Post.

Bị tổn thương, sức khỏe tinh thần của Takei suy giảm nhanh chóng. Khi dần hồi phục, anh trở nên thu mình và bắt đầu có dấu hiệu trầm cảm. Đôi khi ở chung một phòng với bạn cùng lớp cũng khiến anh lo lắng đến phát nôn.

Cuối cùng, Takei tự kết liễu cuộc đời tại một tòa nhà của Đại học Hitotsubashi vào một ngày hè 2 tháng sau đó, không kịp chứng kiến những thay đổi đang diễn ra nhanh chóng về quyền LGBT ở Nhật Bản.

Nhiều người thuộc cộng đồng LGBT tại xứ anh đào vẫn chưa dám công khai về bản thân. Ảnh: Xinhua.

Sự thay đổi

Nhật Bản hiện là một quốc gia khá bảo thủ khi đề cập đến các vấn đề LGBT, song lịch sử cho thấy không phải lúc nào cũng vậy.

Trước khi các giá trị phương Tây du nhập vào thế kỷ 19, đã có bằng chứng về đồng tính trong xã hội Nhật Bản.

Trong thời đại Samurai cách đây ít nhất 8 thế kỷ, có một hệ thống các mối quan hệ đồng tính được gọi là shudo, thường giữa một chiến binh kinh nghiệm với người trẻ hơn. Ngoại trừ một thời gian ngắn vào khoảng những năm 1860 đầu thời Minh Trị, quan hệ đồng tính nam chưa bị hình sự hóa ở Nhật Bản.

Sau đó, thái độ đối với đồng tính luyến ái ở xứ anh đào có nhiều thay đổi. Từ những năm 1910, đồng tính bắt đầu bị coi là một ham muốn tình dục biến thái. Trong thời đại chủ nghĩa quân phiệt sau đó, các cuốn sách liên quan đến tình dục giữa nam giới bị coi là "phản yêu nước".

Một cặp đồng tính nữ Nhật Bản nhận giấy chứng nhận "quan hệ đối tác đồng giới" vào tháng 11/2015. Ảnh: AFP.

Quan niệm này đã giảm bớt sau khi Thế chiến thứ hai kết thúc, các quán bar đồng tính nam và hattenba - nơi gặp gỡ, tìm kiếm cơ hội tình dục - mọc lên.

Trong những năm gần đây, dù nhiều người trẻ cho biết đã nhận thấy sự cải thiện trong xã hội, thái độ xa lánh đối với cộng đồng LGBT ở Nhật Bản vẫn còn tồn tại.

Tính đến tháng 9/2021, 31 quốc gia và vùng lãnh thổ đã chấp thuận hôn nhân đồng giới, theo tổ chức phi lợi nhuận EMA Japan. Thái độ chấp nhận người thiểu số tính dục ở Nhật Bản cũng đã cải thiện hơn so với những năm 2000 và ở mức trung bình của OECD vào năm 2014.

Shota Kimura (không phải tên thật), 26 tuổi, đang theo học bằng thạc sĩ tại Tokyo, cho biết anh có thể cảm nhận được quan điểm của giới trẻ đã thay đổi nhanh chóng trong vài năm qua. Khi còn là một cậu bé sống ở tỉnh Gunma, Kimura ghét đến trường vì hay bị gọi là okama - từ lóng mang ý nghĩa nặng nề chỉ người đồng tính. Tình trạng bắt nạt tồi tệ đến mức anh đã nghĩ đến việc tự tử.

Năm 2014, khi tham gia một đội bóng ở Mỹ lúc còn là sinh viên năm nhất, Kimura chứng kiến cảnh các cầu thủ bắt nạt một thành viên đồng tính, buộc anh ta phải cài đặt một ứng dụng hẹn hò đồng tính.

"Ngày nay, những hành động này hiếm khi xảy ra. Thật ngạc nhiên khi thấy một thành viên mới, trẻ hơn tôi 2 tuổi, công khai là người song tính".

Kimura cho biết những bạn trẻ chào đời ngay sau thế hệ Millennial may mắn khi sinh ra ở độ tuổi dễ chấp nhận hơn, có khả năng tiếp cận thông tin tốt hơn, có các chương trình truyền hình như Glee để bình thường hóa các nhân vật LGBT trên màn ảnh.

Theo một đại diện của Dentsu Inc’s Diversity Lab, việc sử dụng thuật ngữ "LGBT" đã tăng nhanh trong những năm gần đây. Kết quả cuộc khảo sát trang web này thực hiện với những người từ độ tuổi 20 đến 50 cho thấy mức độ nhận biết cụm từ này đã tăng gần gấp đôi, 37,6% lên 68,5%, trong giai đoạn 2015-2018 và lên tới 80,1% vào năm 2020.

"Có thể nói rằng thuật ngữ này đã trở thành kiến thức phổ biến. Những người trẻ tuổi nhận thức rõ hơn về LGBT và quan tâm nhiều hơn đến việc hiểu và ủng hộ cộng đồng này".

Tháng 11/2015, quận Shibuya (Tokyo) đã chấp thuận "quan hệ đối tác đồng giới", công nhận mối quan hệ tương đương hôn nhân giữa các cặp đồng tính. Một cuộc khảo sát cũng cho thấy có tổng cộng 131 địa phương trên khắp Nhật Bản có chính sách tương tự tính đến giữa tháng 10/2021, chiếm 41,1% tổng dân số cả nước.

Hy vọng

Kazama, chuyên gia về giới, cho rằng dự luật LGBT và việc hợp pháp hóa hôn nhân đồng giới ở Nhật Bản sẽ khó đạt được do đảng Dân chủ Tự do vẫn nắm đa số ghế tại Hạ viện.

Song, ông hy vọng quyền của các cặp LGBT sẽ ngày càng được coi trọng, số người sống ở các địa phương chấp thuận quan hệ đối tác đồng giới vượt mốc 50%.

Việc đạt được ngưỡng này chỉ là vấn đề thời gian. Tháng 12/2021, thị trưởng Tokyo Yuriko Koike cho biết bà dự định chấp thuận hệ thống này cho toàn bộ khu vực Tokyo vào năm 2022. Với dân số 14 triệu người, khu vực này chiếm hơn 10% tổng dân số của Nhật Bản.

Quan điểm của công chúng Nhật Bản về cộng đồng LGBT ngày càng có chuyển biến tích cực. Ảnh: AP.

Nhưng ít nhất là đối với một người, những sự thay đổi này là quá muộn. Em gái Yuji Takei cho biết gia đình vẫn chưa hoàn toàn chấp nhận cái chết của anh.

Chia sẻ về người anh quá cố, cô cho biết Takei dành phần lớn thời gian ở trường luật, bao gồm cả việc làm tình nguyện viên cứu trợ thiên tai.

"Tôi nghĩ tầm nhìn của anh ấy về con đường trở thành một luật sư đã bắt đầu thành hình".

Trong đoạn cuối cùng bản di chúc của Takei được tìm thấy trên máy tính của anh, nam sinh viên luật ước rằng có thể để mẹ được ôm những đứa cháu của mình.

"Tôi ước mình có thể trở thành một luật sư và giúp đỡ những người gặp khó khăn", anh viết.

Mai An