Điều trị mất ngủ, cần phải xác định rõ gốc bệnh
Mất ngủ là tình trạng khá phổ biến hiện nay không chỉ ở người già mà còn gặp ở những người trẻ tuổi, do nhiều nguyên nhân khác nhau. Việc điều trị mất ngủ không hề đơn giản, cần phối kết hợp nhiều biện pháp...
1. Mất ngủ - nguyên nhân và hậu quả
Giấc ngủ đóng vai trò quan trọng trong đời sống của mỗi con người, giúp cơ thể được nghỉ ngơi sau những khoảng thời gian làm việc và học tập.
Mất ngủ là một rối loạn giấc ngủ phổ biến có thể bao gồm ngủ không sâu giấc, khó đi vào giấc ngủ, thức dậy quá sớm và không thể quay lại giấc ngủ và vẫn có thể cảm thấy mệt mỏi khi thức dậy.
Mất ngủ có thể gây tình trạng mệt mỏi, khó chịu ảnh hưởng nghiêm trọng đến hiệu suất làm việc và chất lượng cuộc sống.
Trung bình một người bình thường ngủ từ 7- 8 giờ/ngày, trong đó giấc ngủ phải đảm bảo đủ về thời gian, đủ sâu và cảm thấy thoải mái, khỏe khoắn sau khi thức dậy.
Địa hoàng phối hợp với các vị thuốc khác trị mất ngủ.
Mất ngủ bao gồm:
Mất ngủ cấp tính là mất ngủ kéo dài dưới 1 tháng.
Mất ngủ mạn tính là tình trạng mất ngủ kéo dài trong vòng ít nhất 1 tháng.
Theo Y học cổ truyền, mất ngủ thuộc chứng thất miên hay bất mị, do nhiều nguyên nhân gây nên: Có thể do suy giảm chức năng tạng phủ như tâm, can, tỳ, phế, thận... làm cho tinh khí và thần trí không được yên ổn mà dẫn đến chứng mất ngủ...
Ngoài nguyên nhân liên quan đến tạng phủ, mất ngủ còn do tinh huyết không đầy đủ hoặc ngoại cảm nhiễu động làm thần chí không yên.
Đây là một dạng rối loạn giấc ngủ xảy ra vào ban đêm, khi bệnh nhân muốn ngủ nhưng không ngủ được hoặc ngủ không sâu giấc, không đảm bảo chất lượng của giấc ngủ.
Mất ngủ kéo dài không chỉ ảnh hưởng đến sức khỏe mà còn làm giảm chất lượng cuộc sống cũng như công việc của người bệnh. Một giấc ngủ chập chờn sẽ khiến mắt thâm quầng, đầu óc thiếu tỉnh táo, làm việc không tập trung, cơ thể luôn trong trạng thái thèm ngủ, mệt mỏi.
Bá tử nhân trong bài Dưỡng tâm thang trị mất ngủ.
2. Điều trị mất ngủ
Điều trị mất ngủ cần dưỡng tâm huyết, bổ đều ba tạng tâm, thận, tỳ. Ngoài việc điều trị triệu chứng, cần phải xác định rõ đâu là gốc bệnh để điều trị tận gốc.
2.1. Bài thuốc - Thiên vương bổ tâm đan
- Thành phần bài thuốc: Sinh địa hoàng 12g, nhân sâm 8g, đan sâm 8g, huyền sâm 12g, phục linh 10g, nNgũ vị tử 8g, viễn chí 8g, cát cánh 8g, đương quy thân 12g, thiên môn đông 12g, mạch môn đông 12g, bá tử nhân 8g, táo nhân 12g.
- Tác dụng: Tư âm thanh nhiệt, bổ âm an thần.
- Cách sử dụng: Uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
2.2. Bài thuốc - Dưỡng tâm thang
- Thành phần bài thuốc: Bá tử nhân 8g, bạch phục linh 8g, bán hạ (chế) 8g, chích thảo 4g, đương quy 12g, hoàng kỳ 12g, ngũ vị tử 8g, nhân sâm 8g, nhục quế 8g, phục thần 8g, táo nhân 12g, viễn chí 8g, xuyên khung 8g.
- Tác dụng: Dưỡng tâm, thanh nhiệt, trị mất ngủ, hoảng sợ, hồi hộp.
- Cách sử dụng: Uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
Toan táo nhân dưỡng tâm an thần trị mất ngủ.
2.3. Bài thuốc - Toan táo nhân thang
- Thành phần bài thuốc: Toan táo nhân 12g, xuyên khung 8g, phục linh 12g, tri mẫu 10g, cam thảo 4g.
- Công năng: Dưỡng tâm an thần, thanh nhiệt trừ phiền.
- Chủ trị: Dinh huyết bất túc, âm hư dương cang, hư phiền không ngủ được.
- Cách sử dụng: Uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
2.4. Bài thuốc - Quy tỳ thang
- Thành phần gồm: Phục thần 8g, đương quy 12g, bạch truật 12g, hoàng kỳ 12g, nhân sâm 8g, long nhãn 12g; hắc táo nhân 12g, viễn chí 8g; mộc hương 8g, cam thảo (chích) 4g, nhục quế 8g.
- Bài thuốc có tác dụng: Bổ khí sinh huyết, kiện tỳ. Điều trị chứng tâm và tỳ đều hư, hồi hộp, mất ngủ, hay quên, ăn kém, mệt mỏi, kinh nguyệt không đều, cơ thể suy nhược, thần kinh suy nhược.
- Cách sử dụng: Uống ngày 1 thang, chia 2-3 lần. Uống khi thuốc còn ấm.
Phục thần trong bài Quy tỳ thang chữa mất ngủ.
Để điều trị mất ngủ, Y học cổ truyền dùng điển hình 4 bài thuốc bổ trên, không dùng thuốc hoạt huyết. Nếu dùng thuốc hoạt huyết để chữa mất ngủ thì bệnh không những không khỏi mà thậm chí có thể gặp các biến chứng nguy hiểm.
Ngoài việc dùng thuốc theo chỉ định của thầy thuốc y học cổ truyền, người bệnh cần kết hợp thêm các biện pháp không dùng thuốc như xoa bóp, bấm huyệt, dinh dưỡng, tập luyện, dưỡng sinh… giúp cải thiện giấc ngủ.
Các bài thuốc trên chỉ mang tính tham khảo. Khi bị mất ngủ người bệnh cần được khám và tư vấn bởi bác sĩ chuyên khoa, tránh tự ý dùng thuốc khiến bệnh không đạt hiệu quả mà còn gây tốn kém hoặc tai biến do thuốc.
