Dinh dưỡng học đường: Lấp 'khoảng trống' từ gia đình đến nhà trường

Khi hiểu sai về "ăn nhiều là khỏe"

Một thực tế được các chuyên gia dinh dưỡng chỉ ra là nhiều phụ huynh vẫn cho rằng trẻ càng mập mạp thì càng khỏe mạnh. Quan niệm này dẫn đến xu hướng ép trẻ ăn nhiều hơn nhu cầu thực tế, sử dụng thường xuyên thực phẩm giàu năng lượng, ít quan tâm đến sự cân đối của khẩu phần.

Trong không ít gia đình, bữa ăn được ưu tiên quá mức cho thịt, thực phẩm chiên rán, trong khi rau xanh, trái cây, sữa và thực phẩm giàu chất xơ lại bị xem nhẹ. Điều này tạo ra nền tảng sai lệch về dinh dưỡng ngay từ những năm đầu đời.

Dinh dưỡng học đường là một chuỗi liên tục, bắt đầu từ gia đình, được củng cố tại nhà trường và duy trì trong cộng đồng.

Theo các chuyên gia Viện Dinh dưỡng, nhiều người vẫn nghĩ rằng dinh dưỡng học đường chỉ gắn với bữa ăn tại trường. Trên thực tế, phần lớn thời gian ăn uống của học sinh diễn ra tại gia đình.

Bữa sáng tại nhà, bữa tối tại nhà và những bữa ăn cuối tuần đóng vai trò không kém bữa trưa bán trú. Nếu các bữa ăn tại gia đình không được đảm bảo cân đối, mọi nỗ lực tại trường học đều khó đạt hiệu quả bền vững.

Các chuyên gia nhấn mạnh, dinh dưỡng học đường là một chuỗi liên tục, bắt đầu từ gia đình, được củng cố tại nhà trường và duy trì trong cộng đồng.

Khi "khoảng trống" xuất hiện

"Khoảng trống dinh dưỡng" xuất hiện khi nhà trường và gia đình thiếu sự phối hợp. Nhà trường tuyên truyền hạn chế đồ ăn nhanh, nhưng phụ huynh vẫn mua bánh kẹo, nước ngọt cho trẻ. Trường tổ chức giờ vận động, nhưng về nhà trẻ lại ngồi nhiều giờ trước màn hình. Sự lệch pha này khiến các nỗ lực giáo dục dinh dưỡng bị giảm hiệu quả.

Do vậy, gia đình chính là "lớp học dinh dưỡng" đầu tiên. Trẻ học cách ăn uống thông qua việc quan sát cha mẹ mỗi ngày.

Khi gia đình duy trì bữa ăn đa dạng, ít dầu mỡ, nhiều rau xanh, trẻ sẽ hình thành thói quen lành mạnh một cách tự nhiên. Ngược lại, nếu gia đình thường xuyên sử dụng đồ ăn nhanh, đồ ăn chế biến sẵn, trẻ sẽ coi đó là điều bình thường.

Các chuyên gia khuyến nghị phụ huynh cần giúp trẻ hình thành các hành vi tích cực như ăn đủ bữa, không bỏ bữa sáng, hạn chế ăn vặt, uống đủ nước

Nhà trường đóng vai trò quan trọng trong việc giáo dục kiến thức dinh dưỡng cho học sinh. Thông qua các môn học, hoạt động ngoại khóa, buổi tuyên truyền sức khỏe, học sinh được tiếp cận kiến thức về tháp dinh dưỡng, thực phẩm lành mạnh, tác hại của đồ ăn không lành mạnh.

Ngoài ra, công tác quản lý căng tin trường học cũng là yếu tố quan trọng. Việc hạn chế bán đồ ăn nhanh, nước ngọt có gas trong khuôn viên trường là một bước quan trọng để tạo môi trường thực hành lành mạnh cho học sinh.

Các chuyên gia khuyến nghị phụ huynh cần giúp trẻ hình thành các hành vi tích cực như ăn đủ bữa, không bỏ bữa sáng, hạn chế ăn vặt, uống đủ nước.

Bên cạnh gia đình và nhà trường, yếu tố cộng đồng cũng giữ vai trò quan trọng. Hàng quán trước cổng trường, quảng cáo thực phẩm trên mạng xã hội, các chương trình giải trí dành cho trẻ… đều ảnh hưởng đến lựa chọn ăn uống của học sinh. Các chuyên gia cho rằng sự cần thiết của việc xây dựng môi trường thực phẩm an toàn, lành mạnh xung quanh trường học

Một hạn chế được các chuyên gia chỉ rõ là nội dung truyền thông về dinh dưỡng chưa luôn phù hợp với lứa tuổi học sinh. Nhiều thông điệp còn khô khan, khó nhớ, thiếu tính trực quan. Việc đổi mới hình thức truyền thông, sử dụng tranh ảnh, trò chơi, thảo luận nhóm được xem là hướng đi hiệu quả hơn trong giáo dục dinh dưỡng học đường.

Để lấp đầy "khoảng trống", cần có sự phối hợp chặt chẽ giữa gia đình – nhà trường – ngành y tế và chính quyền địa phương. Gia đình điều chỉnh bữa ăn tại nhà. Nhà trường tăng cường giáo dục dinh dưỡng. Ngành y tế hỗ trợ chuyên môn. Cộng đồng tạo môi trường thực phẩm an toàn. Chỉ khi các mắt xích này vận hành đồng bộ, dinh dưỡng học đường mới đạt hiệu quả bền vững.

Dinh dưỡng học đường không phải là nhiệm vụ của riêng ai. Đó là trách nhiệm chung của cả gia đình, nhà trường và xã hội. Lấp đầy "khoảng trống" dinh dưỡng hôm nay chính là bảo vệ sức khỏe của thế hệ tương lai.

Lan Tường