Đình Hồng Thái - nơi dừng chân đầu tiên khi Bác Hồ từ Pác Bó về Tân Trào

Đình Hồng Thái, thuộc thôn Cả, xã Tân Trào, tỉnh Tuyên Quang. Đình được xây dựng cuối thế kỷ XVIII và được phục dựng lại năm Kỷ Mùi (1919), gồm 3 gian 2 chái, là nơi hội họp, sinh hoạt tín ngưỡng truyền thống của đồng bào Tày ở địa phương. Đình nắm ở hữu ngạn sông Phó Đáy, hướng đông - nam. Làng ở phía sau đình.

Đình Hồng Thái - nơi dừng chân đầu tiên khi Bác Hồ từ Pác Bó về Tân Trào - ngày 21-5-1945. Ảnh: Hải Anh

Di tích Đình Hồng Thái, là một trong những điểm di tích quan trọng trong hành trình đến với Khu di tích Quốc gia đặc biệt Tân Trào của tỉnh Tuyên Quang. Đình Hồng Thái là nơi dừng chân đầu tiên của Người khi từ Pác Bó về tới Tân Trào. Đây cũng là nơi đón tiếp các đại biểu về dự Quốc dân Đại hội (16 và 17-8-1945).

Khu du lịch Tân Trào, cách TP Tuyên Quang 45 km, cách thủ đô Hà Nội khoảng 150 km. Tân Trào là một địa chỉ thu hút nhiều du khách, nơi đây được biết đến là vùng đất cách mạng của cả nước, nơi bác Hồ kính yêu đã ở và lãnh đạo cả nước tiến hành cuộc Tổng khởi nghĩa Cách mạng tháng Tám năm 1945.

Đình Hồng Thái - nơi dừng chân đầu tiên khi Bác Hồ từ Pác Bó về Tân Trào - ngày 21-5-1945. Video: Hải Anh

Chị Lò Thị Tâm, hướng dẫn viên Khu di tích lịch quốc gia đặc biệt Tân Trào cho biết, trước năm 1945, Đình Hồng Thái có tên là đình Kim Trận.

Tháng 3-1945, dưới sự lãnh đạo của Đảng, trực tiếp là đồng chí Chu Quý Lương, nhân dân Kim Trận đứng lên khởi nghĩa vũ trang giành chính quyền. Sau khi giành được chính quyền, nhân dân họp bàn và quyết định đổi tên làng. Đồng bào đã lấy tên liệt sĩ Phạm Hồng Thái đặt làm tên xã mình và đình Kim Trận cũng mang tên đình Hồng Thái từ đó.

Nhìn về tổng thể, đình Hồng Thái có dáng dấp một ngôi nhà sàn miền núi, gồm có ba gian, hai chái. Hai gian hai bên dùng làm nơi hội họp và ăn uống, 3 gian chính giữa dùng làm nơi cúng tế. Phía trên gian giữa có một sàn lửng, chia làm hai phần: Phần thượng cung dùng để đồ cúng tế, phía trong là vọng cung là nơi để đồ tế khí. Ảnh: Hải Anh

Đình Hồng Thái được dựng theo thuật phong thủy từ ngàn xưa để lại, đó là thế "đất tụ thủy, nước tụ hội". Trên thực tế, đình được đặt theo hướng nam lấy núi Thia làm án đình, phía trước là dòng sông Phó Đáy, trước cửa đình có một khoảng sân rộng có nhiều cây cổ thụ như: Cây đa, cây gạo…

Tại đình Hồng Thái, Bác đã gặp và nói chuyện với các lãnh đạo Phân khu Nguyễn Huệ, gồm các đồng chí: Song Hào, Tạ Xuân Thu, Lê Trung Đình. Ảnh: Hải Anh

Ngày 4-5-1945, Bác Hồ bắt đầu cuộc hành trình từ Pắc Bó (Cao Bằng) về Tân Trào. Sau 18 ngày đêm, chiều ngày 21-5-1945 Bác đến Tân Trào, dừng chân tại đình Hồng Thái. Đồng chí Võ Nguyên Giáp đi đón từ trước, lúc này về cùng với Bác. Tại đình Hồng Thái, Bác đã gặp và nói chuyện với các lãnh đạo Phân khu Nguyễn Huệ, gồm các đồng chí: Song Hào, Tạ Xuân Thu, Lê Trung Đình.

Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (1946-1954), đình Hồng Thái trở thành trụ sở của Ban bảo vệ an toàn khu (ATK). Ảnh: Hải Anh

Trong thời kỳ kháng chiến chống thực dân Pháp (1946-1954), đình Hồng Thái trở thành trụ sở của Ban bảo vệ an toàn khu (ATK), được coi như phòng thường trực của các cơ quan Trung ương đóng quanh vùng. Đình còn là trụ sở làm việc của bộ phận Tiếp tế ATK. Sau khi bộ phận này chuyển đi, nhiều đơn vị bộ đội đã về đóng quân tại đình để huấn luyện và làm nhiệm vụ bảo vệ các cơ quan Trung ương.

Ngày 16 và 17-8-1945, Quốc dân Đại hội được tổ chức tại Đình Tân Trào. Đình Hồng Thái được chọn làm nơi đón tiếp đại biểu. Tất cả các đại biểu về dự Đại hội đều qua đình Hồng Thái xuất trình giấy tờ, sau đó được đưa vào làng Tân Lập.

Năm 1975, Di tích đình Hồng Thái đã được Bộ Văn hóa - Thông tin cấp bằng xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa quốc gia.

Văn Duẩn - Hải Anh