DN 'mù mờ' về tài sản trí tuệ có thể mất thương hiệu như nước mắm Phú Quốc

Bài học từ "nước mắm Phú Quốc"

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau) cho biết phần lớn doanh nghiệp nhỏ và vừa của Việt Nam chưa coi tài sản trí tuệ là tài sản kinh doanh thực sự. Do đó, cần bổ sung quy định riêng về SHTT trong hoạt động đổi mới sáng tạo và phát triển doanh nghiệp.

Ông Thanh cũng kiến nghị thành lập quỹ bảo lãnh tín dụng cho tài sản trí tuệ, cho phép doanh nghiệp dùng sáng chế, nhãn hiệu làm tài sản thế chấp; hình thành trung tâm thẩm định giá trị tài sản trí tuệ quốc gia để hỗ trợ doanh nghiệp định giá, chuyển giao công nghệ minh bạch.

Dẫn chứng trường hợp “nước mắm Phú Quốc” bị đăng ký thương hiệu ở nước ngoài, ông Thanh cảnh báo: thiếu hiểu biết về SHTT có thể khiến sản phẩm Việt mất thương hiệu trên thị trường quốc tế. Từ đó, ông Thanh đề xuất luật cần có chính sách hỗ trợ vốn và hướng dẫn đăng ký bảo hộ cho người dân, doanh nghiệp nhỏ.

Đại biểu Nguyễn Duy Thanh (Cà Mau)

Góp ý đối với quy định về đối tượng quyền SHTT, Đại biểu Tô Ái Vang (TP.Cần Thơ) kiến nghị bổ sung 2 đối tượng là: công nghệ số, trí tuệ nhân tạo và phóng viên, các tổ chức báo chí.

Theo đại biểu, hiện nay, AI đã tạo ra các tác phẩm như âm nhạc, văn học, nghệ thuật… Vì thế, cần có quy định rõ ràng về quyền tác giả đối với các tác phẩm được làm ra và xác định chủ sở hữu; về quyền và trách nhiệm của người lập trình, của các nhà cung cấp dịch vụ trung gian; và cơ chế phối hợp liên ngành trong xử lý tranh chấp khi có tình huống vi phạm bản quyền xảy ra.

Đại biểu cũng cho rằng các cơ quan báo chí và phóng viên cần một hành lang pháp lý để bảo vệ quyền và lợi ích chính đáng, giúp họ có thêm động lực, để đầu tư vào nội dung gốc, có chất lượng cao.

“Việt Nam đã tham gia các hiệp định thương mại tự do thế hệ mới, đòi hỏi hệ thống pháp luật về SHTT phải được sửa đổi để phù hợp với các tiêu chuẩn quốc tế, trong đó, đối tượng là các tổ chức, phóng viên báo chí phải được nội luật hóa. Các cam kết này là điều rất cần thiết”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Tô Ái Vang, Đoàn ĐBQH TP.Cần Thơ

Theo đại biểu Tô Ái Vang, trong nền kinh tế dữ liệu, dữ liệu lớn là tài sản quan trọng, rất cần có các quy định pháp lý rõ ràng về quyền sở hữu, khai thác và bảo vệ dữ liệu, tránh việc độc chiếm hoặc lạm dụng dữ liệu trái phép.

Lo ngại rủi ro thổi phồng giá trị tài sản SHTT

ĐBQH Nguyễn Tuấn Anh (TP.Cần Thơ) cho biết, tại Khoản 4, Điều 1 dự thảo luật quy định cho phép chủ sở hữu tự xác định giá trị và lập danh mục quản trị riêng đối với các quyền SHTT chưa đáp ứng điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán.

Đại biểu nhất trí với việc ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán phải tuân thủ nghiêm ngặt các chuẩn mực kế toán và tài chính. Tuy nhiên, dự thảo luật hiện chưa làm rõ hoặc chưa dẫn chiếu đến quy định pháp luật nào về nội dung điều kiện để ghi nhận giá trị tài sản trong sổ kế toán.

“Nếu không có cách hiểu thống nhất sẽ dẫn đến việc áp dụng khác nhau trong thực tế, ảnh hưởng đến giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn”, ông Tuấn Anh nói. Ông đặt ra câu hỏi quy định về việc cho phép tự xác định giá trị khi góp vốn/huy động vốn có chứa đựng rủi ro về tính minh bạch và khách quan hay không? Liệu có thể dẫn đến tình trạng lách luật, thổi phồng giá trị tài sản, dẫn đến gây thiệt hại cho các cổ đông, nhà đầu tư khác?

ĐBQH Nguyễn Tuấn Anh (TP.Cần Thơ)

Phân tích kỹ hơn, đại biểu Nguyễn Tuấn Anh lo ngại, việc yêu cầu chủ sở hữu tự xác định giá trị có thể hạn chế vai trò của bên thứ ba. Nếu mình tự xác định, mình muốn đạt được giá trị do mình định đoạt rồi, bên thứ hai góp vốn với mình, hai bên cũng đồng thuận; vậy câu hỏi đặt ra là bên thứ ba sẽ làm gì, khi tham gia vào định giá liệu có khách quan hơn không?

“Tôi cho rằng cần có thêm các quy định chi tiết, minh bạch mang tính khách quan trong việc xác định giá trị quyền SHTT để tránh tạo ra rủi ro pháp lý sau này cũng như việc quản lý tài sản”, đại biểu nhấn mạnh.

Đại biểu Lò Thị Luyến (Điện Biên)

Cùng mối quan tâm, đại biểu Lò Thị Luyến (Điện Biên) cho rằng việc cho phép chủ sở hữu quyền SHTT tự xác định giá trị có thể dẫn đến không trung thực khi định giá, hoặc định giá không chính xác (thấp quá hoặc cao quá). Chủ sở hữu có thể gặp khó khăn khi dùng quyền SHTT để thực hiện các giao dịch thương mại, góp vốn, huy động vốn theo quy định tại khoản này, hoặc khi xảy ra tranh chấp thì các cơ quan có thẩm quyền xử lý cũng sẽ gặp khó khăn.

Do đó bà Luyến đề nghị, cần giao cho Chính phủ quy định chi tiết hồ sơ, trình tự thủ tục tự xác định giá trị quyền SHTT.

Lam Thanh