'Đỏ mắt' chờ sửa thuế thu nhập cá nhân

Đừng để thuế là gánh nặng của người dân

Vừa có tin nhắn báo nhận lương, chị Phùng Thị Quyên (phường Mỹ Đình, quận Nam Từ Liêm) ngay lập tức thanh toán các khoản chi cố định hàng tháng như tiền học của 2 con, tiền điện, nước, phí dịch vụ, internet, di động trả sau… Sau 15 phút chuyển khoản thanh toán các chi phí, số lương 16 triệu của chị chỉ còn vỏn vẹn được chưa được 1 triệu đồng.

Theo chia sẻ của chị Quyên, thu nhập của gia đình, ngoài lương của chị còn có lương của chồng 18 triệu, nhưng chỉ đến gần cuối tháng là đã không còn đồng nào, bởi chi phí đều tăng giá. “Như gia đình tôi, chỉ tính chi riêng cho 2 con tiền học và tiền sữa, tiền ăn… đã hết khoảng 12 triệu đồng. Trong khi mức giảm trừ gia cảnh mỗi người phụ thuộc là 4,4 triệu đồng. Lương không đủ sinh hoạt cơ bản mà vẫn phải đóng thuế TNCN, thực sự là một gánh nặng với người lao động” – chị Quyên than thở.

Người tiêu dùng mua hàng tại siêu thị Go!Big C. Ảnh: Hoài Nam

Cũng cân đo đong đếm từng đồng để tiết kiệm, chị Nguyễn Mỹ Hạnh (Hà Đông) cho biết, ở Hà Nội nếu thu nhập được 15,4 triệu mà có 1 con đi học trường công, thì gia đình không đủ sống với hàng trăm khoản chi tiêu đắt đỏ. “Nếu như trước đây cầm 200.000 đồng đi chợ là có thể mua đủ loại thực phẩm cho gia đình ăn 2 bữa, nhưng bây giờ phải tăng gấp đôi, vì cái gì cũng đắt” – chị Hạnh cho biết.

Dù lương không cao so với nhu cầu cuộc sống nhưng nhiều người lao động vẫn đang phải đóng thuế TNCN. Trong khi, ý nghĩa của loại thuế này nhằm thực hiện việc điều tiết thu nhập giữa các tầng lớp dân cư, góp phần thực hiện công bằng xã hội.

Theo quy định, hiện mức giảm trừ gia cảnh là 15,4 triệu đồng/tháng (gồm giảm trừ cá nhân 11 triệu và giảm trừ người phụ thuộc 4,4 triệu). Mức giảm trừ này được duy trì từ tháng 7/2020. Trong đó, 11 triệu đồng được cơ quan thuế xác định bằng mức chi tiêu đáp ứng nhu cầu sống tối thiểu của một người, còn 4,4 đồng triệu xác định bằng 40% so với giảm trừ của ban thân người nộp thuế.

Trong khi hầu hết mặt hàng tiêu dùng, dịch vụ đều tăng khoảng 20-30% từ sau dịch Covid-19, khiến chi phí sinh hoạt của người dân đội lên. Với mức sống của hàng triệu người dân thành thị hiện nay thì mức giảm trừ gia cảnh trên không đủ trang trải cho những chi phí sinh hoạt hàng ngày.

Luật sư Nguyễn Văn Tuấn- Giám đốc Hãng Luật TGS cho biết, mức giảm trừ gia cảnh hiện nay là không đủ để người lao động đảm bảo cuộc sống, nhất là tại các thành phố lớn như Hà Nội, TP Hồ Chí Minh… khi họ vừa nuôi con ăn học, vừa thuê nhà, chi tiêu sinh hoạt hàng ngày từ ăn uống, tiền điện nước, khám chữa bệnh… Thêm vào nữa, 3 năm vừa qua, trải qua đại dịch Covid-19 khiến nền kinh tế khó khăn, rất nhiều người lao động bị ảnh hưởng, việc duy trì mức thuế TNCN hiện tại đã trở thành gánh nặng với người nộp thuế.

Hóa giải những vô lý hiện hành thế nào?

Đồng tình với kiến nghị cần sửa Thuế TNCN, PGS.TS Đinh Trọng Thịnh (Học viện Tài chính) nêu quan điểm, bất cập hiện nay là mức giảm trừ gia cảnh không dựa vào mức sống tối thiểu, thu nhập bình quân đầu người, cũng không căn cứ vào mức lương tối thiểu chung và mức lương tối thiểu theo vùng. Điều vô lý nữa là mức lương tối thiểu theo 4 vùng chênh nhau gần 1,5 lần, nhưng mức thu nhập khởi điểm đóng thuế và giảm trừ gia cảnh lại bằng nhau.

Chia sẻ thêm về cách tính thuế TNCN ở một số nước phát triển, Luật sư Nguyễn Văn Tuấn dẫn chứng, ở các nước có nền kinh tế phát triển như Đức, Mỹ, Thụy Sĩ… cho phép người nộp thuế được khấu trừ thuế từ các chi phí phát sinh theo định mức để tồn tại và phát triển bản thân, bao gồm: chi phí ăn, ở, học hành, chữa bệnh, đào tạo nâng cao kiến thức… Bởi đây được xem là thông lệ quốc tế nhằm bảo đảm nguyên tắc công bằng về thuế. Để theo kịp xu thế chung của thế giới, đảm bảo thu đúng, thu đủ các khoản thuế cần thu mà vẫn khoan sức dân thì các chính sách về thuế phải bao quát được các yếu tố như điều kiện sống theo vùng miền; yếu tố kinh tế phát triển theo từng giai đoạn… đảm bảo thu thuế đúng đối tượng, không bỏ lọt và linh hoạt trong từng thời điểm thay đổi của nền kinh tế.

Thừa nhận mức giảm trừ gia cảnh đang thấp so với mặt bằng chi tiêu của người dân, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, Bộ đã kiến nghị cấp có thẩm quyền xem xét đưa Luật TNCN vào chương trình sửa đổi, để điều chỉnh các quy định tính thế thu nhập.

Về dự kiến sửa Luật, người đứng đầu Bộ Tài chính cho biết, cùng với cải cách tiền lương vào 1/7/2024, ngành tài chính sẽ tính thu nhập gốc, bình quân tăng lương mỗi năm (7-8% mỗi năm) để làm căn cứ tính thu nhập bình quân. Đây sẽ là cơ sở phân loại đối tượng theo các mức thu nhập,vùng miền và căn cứ để nâng giảm trừ gia cảnh tính thuế cho phù hợp thực tế.

Phương Nga