Đoàn giám sát của Quốc hội làm việc với UBND tỉnh Khánh Hòa

Ủy viên Trung ương Đảng, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy - Phó Trưởng Đoàn Thường trực Đoàn giám sát của Quốc hội, chủ trì cuộc làm việc.

Tham dự có: Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi - Tổ trưởng Tổ giúp việc của Đoàn giám sát; ĐBQH hoạt động chuyên trách tại Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Vương Quốc Thắng; Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trịnh Minh Hoàng; các thành viên Đoàn giám sát; đại diện lãnh đạo sở, ngành của địa phương.

Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy phát biểu tại cuộc làm việc

Đoàn giám sát đã khảo sát thực tế tại khu vực xây dựng dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận; mặt bằng khu vực tái định canh dự án Nhà máy Điện hạt Ninh Thuận 2...

Báo cáo với Đoàn giám sát, UBND tỉnh Khánh Hòa cho biết, ngay sau khi Nghị quyết 189/2025/QH15 được ban hành, tỉnh đã ban hành kế hoạch hành động cụ thể, phân công nhiệm vụ cho từng sở, ngành, địa phương liên quan. Công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư đã được triển khai tại các khu vực dự kiến xây dựng nhà máy, với diện tích thu hồi khoảng 1.279 ha, ảnh hưởng đến gần 5.000 nhân khẩu.

Quang cảnh cuộc làm việc

Cùng với đó, Khánh Hòa chú trọng xây dựng các khu tái định cư mới tại 2 xã Phước Dinh và Vĩnh Hải, bảo đảm đồng bộ hạ tầng thiết yếu về giao thông, trường học, y tế, nước sinh hoạt, nghĩa trang… nhằm ổn định đời sống lâu dài cho người dân di dời. Nhiều hạng mục đã hoàn thành kiểm kê, áp giá và công khai minh bạch.

Vướng mắc lớn về vốn và giải phóng mặt bằng

Tuy vậy, theo UBND tỉnh, tiến độ triển khai còn chậm so với yêu cầu. Công tác giải phóng mặt bằng gặp nhiều khó khăn do sự phức tạp về nguồn gốc đất đai, nhiều loại đất xen kẽ, việc xác định chủ sử dụng còn vướng mắc. Trong khi đó, tổng mức đầu tư dự án tái định cư, di dân hơn 3.200 tỷ đồng, nhưng đến nay mới giải ngân được khoảng hơn 96 tỷ đồng, chưa đáp ứng nhu cầu thực tế.

Việc thực thi một số cơ chế đặc thù theo Nghị quyết 189/2025/QH15 cũng gặp trở ngại, như huy động vốn ODA, vay ưu đãi nước ngoài vượt trần ngân sách địa phương; thủ tục chuyển đổi đất rừng; hay cơ chế hỗ trợ chi phí di dời cho người dân.

Phó Chủ tịch UBND tỉnh Khánh Hòa Trịnh Minh Hoàng phát biểu

Trước thực tế đó, UBND tỉnh Khánh Hòa kiến nghị Quốc hội, Chính phủ cho phép tách riêng dự án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và giải phóng mặt bằng thành dự án độc lập để có cơ sở pháp lý triển khai nhanh chóng, đồng thời sớm ban hành hướng dẫn cụ thể cho các cơ chế đặc thù trong Nghị quyết 189/2025/QH15.

Địa phương cũng đề xuất bổ sung vốn từ ngân sách trung ương, cho phép áp dụng thủ tục rút gọn trong giải ngân nguồn vốn vay nước ngoài, đồng thời có chính sách hỗ trợ sinh kế bền vững để người dân di dời yên tâm ổn định cuộc sống.

Phó Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Tạ Đình Thi phát biểu

Một vấn đề khác được tỉnh đặc biệt lưu ý là khoảng cách an toàn khi xây dựng và vận hành nhà máy điện hạt nhân. Theo quy định quốc tế và khuyến nghị của Cơ quan Năng lượng nguyên tử quốc tế (IAEA), khoảng cách an toàn cần được xác định rõ để bảo đảm phòng ngừa, ứng phó sự cố bức xạ, đồng thời tránh xung đột trong quy hoạch dân cư, du lịch và các hoạt động phát triển kinh tế ven biển.

Khánh Hòa kiến nghị Quốc hội, Chính phủ sớm ban hành quy định cụ thể về hành lang bảo vệ, bán kính an toàn và cơ chế kiểm soát chặt chẽ việc xây dựng, sử dụng đất trong phạm vi này.

Báo cáo tại cuộc làm việc, Tập đoàn Điện lực Việt Nam (EVN) cho biết sau khi Quốc hội ban hành Nghị quyết 189/2025/QH15, đơn vị đã ký hợp đồng tư vấn lập báo cáo nghiên cứu tiền khả thi (Pre-FS) điều chỉnh Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1. Hồ sơ đã hoàn thành thẩm tra, dự kiến trình các cấp thẩm quyền trong tháng 9.2025.

Song song với đó, EVN tham gia đàm phán Hiệp định liên Chính phủ với phía Nga và Hiệp định tín dụng cho dự án. Theo kế hoạch, Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 sẽ khởi công vào quý I/2029 và đưa vào vận hành thương mại cuối năm 2025.

EVN kiến nghị UBND tỉnh Khánh Hòa sớm bàn giao mặt bằng dự án nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1 cho EVN vào cuối năm 2025, tạo điều kiện thuận lợi cho đơn vị tư vấn thực hiện khảo sát, cập nhật, hoàn thiện hồ sơ FS, SAD của dự án.

Phó Tổng Giám đốc Tập đoàn Điện lực Việt Nam Nguyễn Tài Anh phát biểu

Về phía Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (PVN), đơn vị đã kiện toàn bộ máy tổ chức, chuẩn bị nhân lực với hơn 1.500 kỹ sư, cán bộ kỹ thuật; đồng thời ký kết nhiều thỏa thuận hợp tác quốc tế để lựa chọn công nghệ phù hợp cho Dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 2. PVN cũng đã tiếp nhận hồ sơ dự án từ EVN, tham gia làm việc với địa phương về công tác giải phóng mặt bằng, xúc tiến đàm phán các hợp tác đào tạo nhân lực với IAEA và các tổ chức quốc tế.

Đại diện Tập đoàn Công nghiệp - Năng lượng quốc gia Việt Nam (PVN) phát biểu

PVN cũng kiến nghị Đoàn giám sát xem xét ý kiến của Ban Tuyên giáo và Dân vận Trung ương đề xuất giao cho địa phương làm chủ đầu tư dự án thành phần Trung tâm quan hệ công chúng về điện hạt nhân phục vụ chung cho cả hai dự án điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2 để tránh lãng phí, tiết kiệm nguồn lực và thuận tiện cho việc tuyên truyền, thông tin đến người dân cũng như các đối tác và bạn bè quốc tế. EVN và PVN có trách nhiệm cung cấp cho địa phương hồ sơ, tài liệu, vật phẩm, mẫu công nghệ phục vụ cho việc trưng bày và truyền thông công chúng.

Phó Trưởng Đoàn ĐBQH tỉnh Khánh Hòa Đàng Thị Mỹ Hương phát biểu

Tại cuộc làm việc, các thành viên Đoàn giám sát nhấn mạnh, những nội dung thuộc thẩm quyền của tỉnh cần được triển khai nhanh chóng, quyết liệt, không để kéo dài. Đối với các quy định chuyên ngành, đặc biệt trong lĩnh vực năng lượng và điện hạt nhân, đề nghị Bộ Công Thương cùng với Bộ Khoa học và Công nghệ tiếp cận trên cơ sở các quy định đã và đang được luật hóa, bảo đảm kiến nghị, đề xuất đồng bộ, thống nhất, tránh tình trạng chồng chéo, gây khó khăn cho quá trình tổ chức thực hiện tại địa phương.

Phát biểu kết luận cuộc làm việc, Chủ nhiệm Ủy ban Khoa học, Công nghệ và Môi trường Lê Quang Huy đánh giá cao tinh thần chuẩn bị báo cáo nghiêm túc, đầy đủ, bảo đảm thông tin, số liệu rõ ràng của tỉnh Khánh Hòa cũng như EVN và PVN.

Trên cơ sở ý kiến của các thành viên Đoàn giám sát, Chủ nhiệm Ủy ban Lê Quang Huy đề nghị UBND tỉnh Khánh Hòa khẩn trương triển khai các nhiệm vụ thuộc thẩm quyền của tỉnh; tiếp tục rà soát, bổ sung, làm rõ, hoàn thiện thông tin, số liệu, đánh giá về các dự án trên cơ sở phối hợp cùng với các cơ quan, ban ngành và chủ đầu tư cùng những kiến nghị cụ thể mà các ĐBQH quan tâm; hoàn thiện báo cáo gửi Đoàn giám sát trước ngày 20/9 tới đây. Trong đó, lưu ý có kiến nghị rõ ràng về những điều khoản cụ thể, nhằm tháo gỡ khó khăn, vướng mắc, góp phần thực hiện hiệu quả Nghị quyết 189/2025/QH15 của Quốc hội.

Chủ nhiệm Ủy ban đề nghị Bộ Công thương, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Tài chính chủ động phối hợp chặt chẽ UBND tỉnh Khánh Hòa và EVN, PVN có cơ chế, chính sách, ý kiến, tham vấn thống nhất bảo đảm thực hiện hiệu quả các dự án điện hạt nhân.

+ Trước đó, Đoàn giám sát của Quốc hội đã khảo sát thực tế tại khu vực xây dựng dự án Nhà máy Điện hạt nhân Ninh Thuận 1 và Ninh Thuận 2.

Đoàn giám sát của Quốc hội khảo sát thực địa tại khu vực xây dựng dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 1

Đoàn giám sát của Quốc hội khảo sát thực địa tại khu vực xây dựng dự án Nhà máy điện hạt nhân Ninh Thuận 2

Thu Hường - Đức Hưng