Doanh nghiệp gỗ 'nín thở' trước biến số thuế quan

Gam màu sáng bao phủ ngành gỗ trong năm 2024

Năm 2024 đánh dấu sự phục hồi mạnh mẽ của ngành gỗ Việt Nam sau giai đoạn chạm đáy năm 2023. Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, kim ngạch xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ đạt 16,3 tỷ USD, tăng 20,9% so với năm trước, vượt xa mục tiêu 15,2 tỷ USD đề ra. Đây cũng là con số cao kỷ lục, vượt mức 15,8 tỷ USD năm 2022.

Trao đổi với phóng viên, đại diện Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam (VIFOREST) cho biết, 2023 là năm các nhà nhập khẩu tại Hoa Kỳ (thị trường chiếm tới 56% tổng kim ngạch xuất khẩu của Việt Nam) “giải phóng” hàng tồn kho, do đó lượng hàng nhập trong năm 2024 tăng trưởng đáng kể. Các doanh nghiệp cũng tận dụng cơ hội này để tăng lượng hàng xuất khẩu.

Sự phục hồi của ngành đã tác động tích cực đến kết quả kinh doanh của các doanh nghiệp ngành gỗ trong năm 2024.

Thống kê của phóng viên, tổng doanh thu của các doanh nghiệp chế biến và xuất khẩu gỗ trên các sàn HOSE, HNX và UPCoM đạt hơn 16.000 tỷ đồng, tăng 8% so với năm 2023. Lãi ròng tăng mạnh 58%, đạt 1.300 tỷ đồng. Biên lãi gộp trung bình của đạt trên 18%.

Kết quả kinh doanh một số doanh nghiệp xuất khẩu gỗ trong năm 2024. Ảnh: Mai Trang tổng hợp.

Đứng đầu trong số các doanh nghiệp có tăng trưởng ấn tượng là Phú Tài (mã: PTB) với doanh thu tăng 15% và lợi nhuận lên tới 46% nhờ sản lượng tiêu thụ đá và gỗ tăng, chi phí tài chính giảm và hưởng lợi từ chênh lệch tỷ giá.

Mảng gỗ của Phú Tài chiếm 60% tổng doanh thu với hơn 3.600 tỷ đồng, tăng 30%. Biên lãi gộp mảng này cải thiện 2,4 điểm % lên 24,2% trong năm 2024. Trong quý IV/2024, PTB đã không còn phải trích lập dự phòng công nợ khó đòi của khách hàng Noble House Home Furnishings LLC (Mỹ), do đó tác động tích cực lên kết quả kinh doanh cả năm.

Tại BCTC của Gỗ An Cường (mã: ACG) cho thấy, đơn vị này sụt giảm lợi nhuận tới hơn 44% trong quý IV/2024, xuống chỉ còn 90 tỷ mặc dù lợi nhuận tăng nhẹ 6%. Nguyên nhân chính đến từ sự sụt giảm 32% của doanh thu tài chính (chỉ đạt 34 tỷ đồng), trong khi chi phí quản lý doanh nghiệp tăng gấp 3 lần, chạm mức 164 tỷ đồng. Đồng thời, chi phí bán hàng tiếp tục ở mức cao, khiến lợi nhuận bị bào mòn đáng kể. Doanh nghiệp lý giải sự sụt giảm này chủ yếu do chi phí dự phòng tăng và các khoản chi liên quan đến nhân sự.

Dù quý IV gặp khó khăn, kết quả cả năm của ACG vẫn tăng trưởng nhẹ. Tổng doanh thu đạt gần 4.000 tỷ đồng, tăng 6% so với năm trước, trong khi lợi nhuận ròng đạt 420 tỷ đồng, nhích nhẹ 2%. So với kế hoạch đề ra, công ty đã vượt 5% mục tiêu doanh thu và gần hoàn thành chỉ tiêu lợi nhuận (đạt 96%).

Tại Vinafor (mã: VIF), doanh thu giảm nhẹ 5% nhưng lợi nhuận sau thuế lại tăng đến 30%, chủ yếu nhờ lợi nhuận từ hoạt động tài chính và đặc biệt là lãi từ công ty liên doanh, liên kết. Tuy nhiên khoản này không được doanh nghiệp thuyết minh cụ thể.

Gỗ Đức Thành (mã: GDT) có biên lãi gộp năm 2024 cao nhất ngành với 40%, tăng tới 11 điểm % so với cùng kỳ. Doanh thu đạt 336 tỷ đồng, tăng 8%, giúp lãi ròng tăng 49%, lên 37 tỷ đồng. Đơn vị này cho biết, lợi nhuận tăng mạnh nhờ việc tối ưu hóa chi phí quản lý khi dồn 3 nhà máy thành 1, tiết kiệm được quỹ lương do tinh gọn nhân sự, tiết kiệm chi phí vận chuyển, quản lý, đồng thời có thêm lợi nhuận từ cho thuê nhà xưởng của 2 nhà máy đã dời đi.

Trở lại sau thua lỗ, Savimex (mã: SAV) đã có lãi ròng năm 2024 lên tới 54 tỷ đồng. Năm 2024, công ty không còn thực hiện dự phòng do đánh giá lại cổ phiếu TCM của CTCP Dệt may - Đầu tư - Thương mại Thành Công, thay vào đó là trích lập dự phòng khoản đầu tư vào công ty liên doanh Champa-Savi nên đã giảm lỗ trong hoạt động tài chính. Cùng với đó là kiểm soát tốt chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp đã tác động tích cực đến lợi nhuận năm.

Gỗ Trường Thành (mã: TTF) đã tìm được ánh sáng khi lãi hơn 11 tỷ đồng, cải thiện đáng kể so với mức lỗ 144 tỷ trong năm 2023. Tuy nhiên do thua lỗ kéo dài trong nhiều năm, doanh nghiệp này vẫn còn lỗ lũy kế hơn 3.234 tỷ đồng. TTF cho biết vẫn đang trong quá trình tái cấu trúc và tìm kiếm đơn hàng mới tại EU, Hoa Kỳ và châu Á. Công ty cũng bắt đầu tham gia các dự án bất động sản của các chủ đầu tư lớn.

Còn Gỗ MDF VRG - Quảng Trị (mã: MDF) lãi đã có lãi 3,4 tỷ đồng, trong khi năm 2023 lỗ gần 26 tỷ đồng. Sự phục hồi này cho thấy tín hiệu tích cực, nhưng vẫn cần thêm thời gian để đạt mức tăng trưởng ổn định.

Chậm lại so với bức tranh tăng trưởng chung, Gỗ Thuận An (mã: GTA) có lợi nhuận giảm 10%, chủ yếu do giá cước vận tải biến động, gây khó khăn trong sắp xếp kế hoạch xuất hàng.

Nhận định về tình hình kinh doanh năm 2024, ngay từ đầu năm, ban lãnh đạo đánh giá GTA đã đánh giá 2024 vẫn là một năm tiếp tục khó khăn cho ngành chế biến gỗ nói chung và Gỗ Thuận An nói riêng. Mặc dù đơn hàng có dấu hiệu quay trở lại và cải thiện hơn so với thời gian trước nhưng mức tăng còn thấp, do vậy tình hình thiếu đơn hàng sẽ vẫn còn tiếp diễn.

Mặt khác, do tình trạng thiếu đơn hàng kéo dài, nên các doanh nghiệp cạnh tranh về giá bán sản phẩm để lấy đơn hàng sản xuất, làm mặt bằng chung giá bán sản phẩm đầu ra càng thấp gây khó cho công ty trong việc tìm kiếm đơn hàng sản xuất, ảnh hưởng tới việc làm của người lao động và sản xuất kinh doanh của công ty.

Nhìn chung, mặc dù bức tranh lợi nhuận ngành gỗ vẫn còn phân hóa, gam màu sáng là gam màu chủ đạo trong năm qua. Tuy vậy bước sang 2025, các chuyên gia đánh giá mối quan ngại thuế quan sẽ là thách thức lớn với nhiều doanh nghiệp gỗ.

Đơn hàng có xu hướng chững lại trước các áp lực thuế quan mới

Đánh giá triển vọng năm 2025, Chứng khoán MB (MBS) nhận định thị trường nhà ở Hoa Kỳ phục hồi sẽ tiếp tục là động lực chính giúp xuất khẩu gỗ Việt Nam duy trì đà tăng trưởng trong năm 2025.

MBS kỳ vọng các chính sách thuế của nhiệm kỳ Tổng thống Trump về trung và dài hạn sẽ giúp các sản phẩm gỗ của Việt Nam giành thêm thị phần từ xu hướng chuyển dịch của người tiêu dùng tại Hoa Kỳ. Ngoài ra, giá cước vận chuyển giảm kết hợp với nhu cầu tăng cao dự kiến sẽ giúp cải thiện lượng đơn hàng của các doanh nghiệp xuất khẩu gỗ và sản phẩm gỗ.

Đồng quan điểm, chứng khoán FPT (FTS) dự báo kim ngạch xuất khẩu ngành gỗ năm 2025 có thể đạt 18,3 tỷ USD, tăng 13,5% so với cùng kỳ, tương đương mức 91,5% kế hoạch kim ngạch 20 tỷ USD theo đề án phát triển ngành tại quyết định số 327/QĐ-TTg ngày 10/3/2022.

Điểm rơi tăng trưởng về kim ngạch xuất khẩu dự kiến trong quý II và quý III dưới kịch bản các chính sách áp thuế của Hoa Kỳ với Trung Quốc được triển khai trong thời gian này cùng với xu hướng gia tăng đơn đặt hàng để chuẩn bị cho mùa mua sắm cuối năm.

Liên quan đến các diễn biến về thuế, mới đây nhất, theo Hãng tin Reuters, ngày 1/3 (giờ địa phương), Tổng thống Mỹ Donald Trump đã ký văn bản lệnh cho Bộ trưởng Thương mại Howard Lutnick mở cuộc điều tra an ninh quốc gia về hoạt động nhập khẩu gỗ xẻ của Hoa Kỳ. Theo đó, sản phẩm gỗ có thể bị đánh thuế lên tới 25%. Thông tin này ngay lập tức nhận được rất nhiều quan tâm từ phía doanh nghiệp xuất khẩu gỗ của Việt Nam.

Tại Diễn đàn ngành gỗ và nội thất Việt Nam hôm 5/3, ông Nguyễn Tuấn Hưng, Trưởng phòng Chế biến và Thương mại Lâm sản, Cục Lâm nghiệp, Bộ Nông nghiệp và Môi trường chỉ ra tình hình chênh lệch thương mại lớn trong ngành này. Năm ngoái, Việt Nam xuất 9,4 tỷ USD gỗ nội thất sang Mỹ trong khi nhập 380 triệu USD, tức xuất siêu hơn 9 tỷ USD.

Ngoài ra, gỗ nội thất Việt Nam xuất sang nước này cơ bản hưởng thuế 0%, chỉ tỷ lệ nhỏ ván gỗ có thuế đến 8%. Ngược lại, hàng Mỹ bán qua có loại chịu thuế đến 25%. Theo ông Đỗ Ngọc Hưng, Tham tán Thương mại, Trưởng Cơ quan Thương vụ Việt Nam tại Mỹ, mức thuế của Việt Nam với gỗ và đồ gỗ Mỹ khá cao.

"Nếu Mỹ đưa ra mức thuế đối ứng tương đương sẽ rất bất lợi, khiến sản phẩm chúng ta kém cạnh tranh và nhà mua hàng chuyển sang các nguồn khác", ông nhận định.

Trao đổi với phóng viên, đại diện Hiệp Hội Gỗ Và Lâm Sản Việt Nam cho biết, lượng đơn hàng từ đầu năm đến nay khá ổn định, đặc biệt là ở thị trường Hoa Kỳ. Tuy nhiên, vẫn còn những rủi ro nhất định do chính sách thương mại khiến các nhà nhập khẩu có vẻ dè dặt hơn. Ngược lại, các thị trường khác như Nhật, Trung Quốc, EU... đang được đánh giá là ổn định hơn.

Nhận định về năm 2025, ông Phí Mạnh Cường, Chủ tịch HĐQT Vinafor cho rằng, về xu hướng trong nước, khu vực doanh nghiệp dự báo sẽ khởi sắc do các đơn hàng trong năm 2025 sẽ tốt hơn so với năm 2024. Tuy nhiên, diễn biến địa chính trị thế giới không ổn định có thể sẽ ảnh hưởng rất lớn đến xuất, nhập khẩu cũng như làm tăng chi phí vận tải đường biển, phòng vệ thương mại của các nước.

Về thị trường chế biến gỗ xuất khẩu của Việt Nam, năm 2025, dự báo có sự tăng trưởng tốt hơn so với năm 2024 do ảnh hưởng từ việc Hoa Kỳ có Tổng thống mới có thể thay đổi nhiều chính sách về kinh tế chính trị xã hội với xu hướng ngăn chặn xung đột chiến tranh, tăng trưởng kinh tế thương mại và nhu cầu tiêu dùng toàn cầu. Tuy nhiên, cạnh tranh địa chính trị và phòng vệ thương mại của các nước lớn cũng tiềm ẩn nhiều rủi ro.

Trang Mai