Doanh nghiệp kiến nghị cơ chế đặc thù phát triển nhà ở xã hội
Để đạt mục tiêu xây dựng 1 triệu căn nhà ở xã hội đến năm 2030, các doanh nghiệp bất động sản đề xuất hàng loạt giải pháp 'cởi trói' về chính sách, bao gồm giao đất không đấu thầu, chỉ định thầu và rút ngắn thủ tục phê duyệt.
Thị trường nhà ở xã hội đang gặp nhiều "nút thắt" về quỹ đất, thủ tục và cơ chế ưu đãi
Sớm ban hành chính sách thí điểm giao đất không qua đấu thầu
Trong bối cảnh nhu cầu nhà ở xã hội (NƠXH) ngày càng tăng cao, việc đẩy nhanh tiến độ xây dựng và giảm thiểu các rào cản pháp lý đang trở thành yêu cầu cấp thiết. Đại diện Tổng Công ty Đầu tư Phát triển Hạ tầng Đô thị (UDIC) cho biết, cuối năm 2024, UDIC đã khởi công các dự án NƠXH như Khu đô thị mới Hạ Đình, Thanh Trì, Hà Nội với tiến độ rút ngắn còn 24 tháng thay vì 36 tháng theo kế hoạch. Tuy nhiên, qua thực tiễn triển khai, UDIC nhận thấy nhiều vướng mắc cần được tháo gỡ, đặc biệt là vấn đề quỹ đất và thủ tục phê duyệt dự án.
Theo UDIC, vấn đề đầu tiên và lớn nhất là quỹ đất dành cho NƠXH còn thiếu và chưa đồng bộ về hạ tầng kỹ thuật. Hiện nay, việc bố trí quỹ đất cho các dự án NƠXH không chỉ ít ỏi mà còn phân bố không đồng đều, dẫn đến khó khăn trong việc triển khai các dự án quy mô lớn. Thêm vào đó, thủ tục và quy trình phê duyệt dự án còn kéo dài, gây chậm trễ tiến độ và tăng chi phí đầu tư.
Vấn đề thứ hai liên quan đến cơ chế ưu đãi cho nhà đầu tư. Hiện tại, lợi nhuận của chủ đầu tư NƠXH bị khống chế không quá 10%. Trong khi đó, giá vật tư, nguyên liệu và nhân công liên tục biến động, cùng với thời gian phê duyệt kéo dài, khiến chi phí dự án tăng cao. Điều này dẫn đến lợi nhuận của nhà đầu tư không được đảm bảo, giảm động lực tham gia vào lĩnh vực NƠXH.
Để giải quyết những khó khăn trên, đại diện UDIC kiến nghị sớm ban hành chính sách thí điểm giao đất không qua đấu thầu cho các doanh nghiệp, đặc biệt là các doanh nghiệp nhà nước có kinh nghiệm trong lĩnh vực NƠXH. Điều này được nêu rõ trong Quyết định 92, 37, 38 của Thủ tướng Chính phủ, đồng thời phù hợp với Chỉ thị 07 ngày 22/12/2024 về vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong thực hiện chính sách an sinh xã hội.
Theo đại diện UDIC, việc giao đất trực tiếp sẽ giúp rút ngắn thời gian triển khai dự án, giảm thiểu chi phí phát sinh do thủ tục kéo dài. Đồng thời, cơ chế này cũng thể hiện sứ mệnh của doanh nghiệp nhà nước trong việc đảm bảo an sinh xã hội, đáp ứng nhu cầu nhà ở cho người dân.
Đại diện UDIC cũng đề nghị các địa phương xây dựng báo cáo và đề xuất Chính phủ cho phép áp dụng các chính sách đặc thù như cơ chế giao đất không qua đấu thầu, ưu đãi tài chính cho doanh nghiệp phát triển NƠXH, và hỗ trợ tài chính cho người mua nhà. Các mô hình hợp tác công - tư, đổi đất lấy hạ tầng, và tăng quỹ đất phát triển NƠXH cũng được khuyến nghị nhằm thu hút nhà đầu tư.
Bên cạnh đó, đại diện UDIC đề xuất áp dụng cơ chế mở cửa liên thông để rút ngắn thời gian phê duyệt dự án, ưu tiên NƠXH vào danh mục đầu tư trọng điểm, và xây dựng hạ tầng khung sớm để tạo điều kiện thuận lợi cho nhà đầu tư.
Cho phép các địa phương được chỉ định thầu
Đại diện Tập đoàn Vingroup cho biết, tập đoàn này đã đăng ký xây dựng 500.000 căn hộ NƠXH từ nay đến năm 2030. Để đạt được mục tiêu này, Vingroup kiến nghị Thủ tướng cho phép các địa phương được chỉ định thầu và rút ngắn thủ tục phê duyệt. Ví dụ, việc quy hoạch và thủ tục đầu tư có thể được thực hiện song song thay vì tuần tự, giúp tiết kiệm thời gian và giảm thiểu thủ tục hành chính.
Vingroup cũng đề xuất cho phép các địa phương được chỉ định thầu, chỉ định nhà đầu tư, và rút ngắn thủ tục hoặc cho làm song song. Điều này sẽ giúp giảm bớt thời gian và chi phí không cần thiết, đồng thời nâng cao hiệu quả triển khai dự án.
Thứ trưởng Bộ Xây dựng Nguyễn Văn Sinh kiến nghị Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Xây dựng nghiên cứu, chủ trì xây dựng Nghị quyết thí điểm về cơ chế, chính sách đặc thù phát triển NƠXH, bao gồm chính sách lựa chọn chủ đầu tư dự án không thông qua đấu thầu và một số chính sách tháo gỡ vướng mắc trong phát triển NƠXH.
Đại diện Tổng Công ty Đầu tư Phát triển Nhà và Đô thị (HUD) cũng đề xuất áp dụng phương thức chỉ định thầu đối với các dự án đã có nhà đầu tư đáp ứng đủ điều kiện. HUD cho rằng việc rút ngắn quy trình đấu thầu sẽ giúp giảm bớt thời gian và chi phí không cần thiết, đồng thời nâng cao trách nhiệm của bên mời thầu.
HUD cũng đề nghị Chính phủ xem xét việc đánh giá hồ sơ năng lực và kinh nghiệm của nhà đầu tư ở bước mời quan tâm, thay vì phải trải qua quy trình đấu thầu kéo dài. Điều này sẽ giúp lựa chọn được nhà đầu tư phù hợp và đẩy nhanh tiến độ triển khai dự án.
Viglacera, đơn vị đang triển khai 10 dự án NƠXH với 17.200 căn hộ, cũng đưa ra hai đề xuất quan trọng. Thứ nhất, đề nghị giao thẳng chủ đầu tư cho các đơn vị đủ năng lực mà không cần đấu thầu, giúp tiết kiệm thời gian và chi phí. Thứ hai, Viglacera mong muốn tháo gỡ quy định hiện hành để các chủ khu công nghiệp có thể thuê lại nhà ở xã hội và cung cấp miễn phí cho công nhân, một giải pháp thiết thực để cải thiện đời sống người lao động.
Viglacera cũng sẵn sàng phối hợp với các tổ chức để triển khai các biện pháp khoa học công nghệ, sản xuất ra những bộ sản phẩm đồng bộ, giúp giảm thời gian thi công và đảm bảo chất lượng công trình. Điều này sẽ đẩy mạnh tốc độ đầu tư xây dựng, đáp ứng nhu cầu thị trường.
Việc sớm ban hành chính sách thí điểm giao đất không qua đấu thầu và các cơ chế ưu đãi đặc thù là những giải pháp cấp thiết để thúc đẩy phát triển NƠXH. Những kiến nghị từ UDIC, Vingroup, HUD, và Viglacera không chỉ phản ánh thực trạng khó khăn mà còn đưa ra các giải pháp khả thi, góp phần đảm bảo an sinh xã hội và phát triển bền vững.
