Doanh nghiệp, kiều bào đóng góp sức xây dựng nông thôn mới: Sức mạnh từ đồng hành

Trong bối cảnh ngân sách Nhà nước có hạn, việc huy động hiệu quả các nguồn lực xã hội – đặc biệt là doanh nghiệp, kiều bào và người dân – đang trở thành yếu tố quyết định giúp chương trình NTM tiếp tục phát huy hiệu quả.

Ảnh minh họa.

Sức mạnh cộng đồng trong tiến trình đổi mới nông thôn

Vai trò của doanh nghiệp trong xây dựng NTM đã chuyển từ hỗ trợ hạ tầng sang đồng hành kiến tạo hệ sinh thái kinh tế nông thôn. Tại nhiều địa phương, doanh nghiệp không chỉ đóng góp nguồn lực tài chính mà còn tham gia tổ chức sản xuất, chế biến, thương mại hóa sản phẩm, đưa nông thôn vào chuỗi giá trị hiện đại.

Tại huyện Đông Anh (Hà Nội), doanh nghiệp trở thành lực lượng đóng góp chính trong các hoạt động xây dựng NTM. Theo ông Đặng Minh Thắng, Chủ tịch Ủy ban MTTQ huyện, giai đoạn 2019–2024, Đông Anh huy động được hơn 17,1 tỷ đồng, trong đó trên 15 tỷ đồng đến từ khối doanh nghiệp, chủ yếu dành cho các công trình hạ tầng thiết yếu. Người dân ủng hộ hơn 2 tỷ đồng, hiến 15.514 m² đất và đóng góp hơn 11.000 ngày công cho mở đường, kiên cố hóa kênh mương, chỉnh trang cảnh quan.

“Sự chung sức đồng lòng của doanh nghiệp và nhân dân đã giúp Đông Anh hoàn thành đúng tiến độ các tiêu chí NTM và tạo chuyển biến rõ nét trong diện mạo nông thôn,” ông Thắng khẳng định.

Cùng với đó, doanh nghiệp cũng đang giữ vai trò “nhạc trưởng” trong phát triển sản phẩm OCOP khi tham gia đầu tư công nghệ, tiêu chuẩn hóa sản xuất và xây dựng thương hiệu. Đây là hướng đi giúp nông sản, làng nghề, đặc sản vùng miền đến được các thị trường lớn và nâng cao giá trị gia tăng.

Theo ông Nguyễn Sinh Tiến, Phó Giám đốc Sở Nông nghiệp và Môi trường Ninh Bình:“Tỉnh Ninh Bình luôn nằm trong nhóm dẫn đầu cả nước về xây dựng NTM với nhiều thành tựu vượt trội. Từ năm 2020 trở lại đây, quá trình này có bước chuyển mạnh về chất: xây dựng NTM thực sự là của người dân, xuất phát từ lợi ích chính đáng và nhu cầu tự thân của mỗi cư dân nông thôn.”

Đến nay, Ninh Bình đã đạt được những con số ấn tượng: 97/97 xã đạt chuẩn NTM (100%).65 xã đạt chuẩn NTM nâng cao (67%).4 xã đạt NTM kiểu mẫu (4,1%).980 sản phẩm OCOP đạt từ 3 sao trở lên, trong đó 3 sản phẩm 5 sao và 152 sản phẩm 4 sao.

Điểm đặc biệt, theo ông Tiến, là Ninh Bình không dựa hoàn toàn vào ngân sách Nhà nước, mà hình thành được mô hình huy động sức dân bài bản và sáng tạo.

Giai đoạn 2020–2025, người dân toàn tỉnh đã: Hiến hơn 1,5 triệu m² đất cho các dự án.Di dời 650 nhà dân, tương đương 57 tỷ đồng.Tháo dỡ hơn 2.400 công trình (tường rào, cổng, sân…), trị giá 90 tỷ đồng.Quyên góp hơn 640 tỷ đồng và 590.000 ngày công lao động, tương đương 202 tỷ đồng.

Nhờ đó, hàng loạt công trình công cộng, hạ tầng giao thông, hệ thống tường bao – mương thoát nước – đường nội đồng đã được xây dựng theo hướng hiện đại, đồng bộ.

Ông Hoàng Đăng Dũng, Trưởng phòng Phát triển nông thôn, Sở Nông nghiệp và Môi trường tỉnh Lạng Sơn cho biết: Trong những năm qua, các cấp, ngành trên địa bàn đã đẩy mạnh công tác tuyên truyền, vận động đến người dân, doanh nghiệp bằng nhiều hình thức như: tuyên truyền lồng ghép qua các cuộc hội nghị, sinh hoạt từ tỉnh đến cơ sở; gửi thư ngỏ về chung sức xây dựng NTM đến các cơ quan, đơn vị, tổ chức, cá nhân; phối hợp tuyên truyền trên các phương tiện thông tin đại chúng, mạng xã hội về mục đích, ý nghĩa của chương trình đến người dân, doanh nghiệp... Ngoài tuyên truyền, vận động chung, UBND tỉnh ban hành quyết định giao nhiệm vụ cụ thể cho các sở, ngành, doanh nghiệp để hỗ trợ các xã xây dựng NTM, NTM nâng cao. Đồng thời một số đơn vị tổ chức phát động ủng hộ xây dựng NTM để huy động sự chung sức của các đơn vị, doanh nghiệp.

Từ những giải pháp được các cấp, ngành thực hiện giúp các doanh nghiệp hiểu rõ hơn mục đích, ý nghĩa của chương trình, từ đó tích cực chung tay, góp sức xây dựng NTM.

Ông Huỳnh Văn Long, Giám đốc Công ty TNHH Bảo Long, phường Kỳ Lừa cho biết: Thông qua công tác tuyên truyền, vận động của các cấp, ngành, doanh nghiệp hiểu rõ hơn mục đích ý nghĩa của chương trình xây dựng NTM. Những năm gần đây, bình quân mỗi năm đơn vị hỗ trợ các xã trên địa bàn tỉnh khoảng 500 triệu đồng để xây dựng công trình cơ sở hạ tầng, nhà ở...Từ đó góp phần thực hiện các tiêu chí NTM ở các xã.

Tương tự công ty TNHH Bảo Long, Công ty Than Na Dương, xã Na Dương cũng tích cực chung tay góp sức thực hiện chương trình xây dựng NTM. Ông Nguyễn Văn Kiên, Kế toán trưởng Công ty Than Na Dương cho biết: Với vai trò là thành viên trong nhóm hỗ trợ các xã xây dựng NTM, NTM nâng cao thuộc huyện Lộc Bình cũ, năm 2023, đơn vị đã đóng góp 200 triệu đồng. Ngoài ra hằng năm, đơn vị cũng thường xuyên đóng góp thông qua các chương trình để hỗ trợ thêm một phần kinh phí giúp các thực hiện các tiêu chí NTM.

Còn Công ty Cổ phần Vật liệu xây dựng và kinh doanh tổng hợp-VVMI, xã Hoàng Văn Thụ hỗ trợ các xã nguồn vật liệu do đơn vị tự sản xuất. Cụ thể từ năm 2024 đến nay, đơn vị đã hỗ trợ các xã trên địa bàn huyện Văn Lãng cũ trên 131 m3 đá mạt để các xã làm đường, làm sân...

Cùng với các doanh nghiệp kể trên, trong những năm qua, nhiều doanh nghiệp khác trên địa bàn tỉnh cũng tích cực chung sức để xây dựng NTM. Trong đó, các doanh nghiệp hỗ trợ các xã xây dựng NTM bằng nhiều hình thức như hỗ trợ bằng tiền, hỗ trợ vật liệu, ca máy, ngày công... Cụ thể giai đoạn 2021-2025, các doanh nghiệp, tổ chức đã đóng góp trên 111 tỷ đồng để hỗ trợ các xã trên địa bàn tỉnh thực hiện các tiêu chí NTM, NTM nâng cao, NTM kiểu mẫu.

Kiều bào – nguồn lực lớn còn nhiều dư địa khai thác

Hiện có hơn 6 triệu người Việt Nam ở hơn 130 quốc gia, với lượng kiều hối mỗi năm đạt khoảng 19 tỷ USD. Đây là nguồn lực quan trọng cho phát triển kinh tế – xã hội, trong đó nông thôn là khu vực còn nhiều tiềm năng khai thác.

Những năm gần đây, nhiều doanh nhân kiều bào đã trở về đầu tư các mô hình nông nghiệp hữu cơ, trang trại thông minh, chế biến nông sản theo tiêu chuẩn quốc tế. Kiều bào cũng giữ vai trò kết nối thị trường, mở đường cho sản phẩm OCOP, nông sản Việt Nam thâm nhập hệ thống phân phối ở Mỹ, EU, Nhật Bản…

Đặc biệt, các hội đoàn kiều bào tại châu Âu, Hàn Quốc, Australia, Mỹ… đang trở thành “đại sứ thương hiệu” của sản phẩm nông thôn Việt Nam thông qua các sự kiện xúc tiến thương mại, ngày hội văn hóa Việt, hội chợ OCOP quốc tế.

Tuy nhiên, các chuyên gia cho rằng nguồn lực kiều bào vẫn chưa được khai thác bài bản. Việt Nam vẫn thiếu những chương trình quốc gia chuyên biệt kết nối kiều bào với hoạt động đầu tư, OCOP, du lịch nông thôn và phát triển xanh.

Ở nhiều địa phương, sự thay đổi tạo nên một nhịp điệu mới: doanh nghiệp tài trợ con đường, kiều bào mang sản phẩm vào thị trường quốc tế, nông dân nuôi dưỡng chất lượng sản phẩm từ gốc. Ba lực đẩy ấy không tách rời nhau, mà bổ sung, đan cài như những mảng màu dịu dàng trong bức tranh nông thôn mới.

Có thể nói rằng, nông thôn Việt Nam bước vào giai đoạn phát triển mới không chỉ bằng vốn ngân sách, mà bằng một mạng lưới phối hợp mềm mại: niềm tin của người dân, trách nhiệm của doanh nghiệp, tình cảm hướng về quê nhà của kiều bào.

Đó là lý do nhiều chuyên gia khẳng định: Nếu đô thị là động cơ, thì nông thôn là nền tảng. Một nền tảng đang thay đổi từng ngày nhờ những năng lượng tích cực đến từ nhiều phía.

Gia Linh