Doanh nghiệp nhà nước cần đổi mới căn bản mô hình phát triển

Doanh nghiệp nhà nước có vai trò đặc biệt quan trọng trong những lĩnh vực xương sống của nền kinh tế khi đất nước bước vào kỷ nguyên phát triển mới.

Sự kiện quy tụ đại diện các bộ, ngành, nhà quản lý, chuyên gia kinh tế, cùng gần 50 tham luận đến từ các nhà khoa học, lãnh đạo doanh nghiệp. (Ảnh: Hương Trang)

Sự kiện quy tụ đại diện các bộ, ngành, nhà quản lý, chuyên gia kinh tế, cùng gần 50 tham luận đến từ các nhà khoa học, lãnh đạo doanh nghiệp. (Ảnh: Hương Trang)

Đây là khẳng định được đưa ra tại Hội thảo: “Vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không" được tổ chức vào chiều 14/10, tại Hà Nội, với sự phối hợp tổ chức của Tạp chí Cộng sản, Ban Chính sách, Chiến lược Trung ương và Ủy ban Kinh tế và Tài chính của Quốc hội.

Hội thảo diễn ra trong bối cảnh Việt Nam đang bước vào giai đoạn phát triển mới, yêu cầu tái cơ cấu mạnh mẽ khu vực doanh nghiệp nhà nước (DNNN) để đáp ứng vai trò nòng cốt trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa.

Phát biểu khai mạc, ông Vũ Hồng Thanh - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội khẳng định: “Qua gần 40 năm đổi mới, DNNN luôn là lực lượng chủ lực, đóng góp quan trọng cho phát triển kinh tế - xã hội, bảo đảm an ninh năng lượng, an ninh lương thực và ổn định kinh tế vĩ mô. Tuy nhiên, hiệu quả hoạt động của một số doanh nghiệp vẫn chưa tương xứng với nguồn lực được giao, đòi hỏi sự đổi mới căn bản trong quản trị và mô hình phát triển.”

 Ông Vũ Hồng Thanh - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội (Ảnh: Hương Trang)

Ông Vũ Hồng Thanh - Ủy viên Trung ương Đảng, Phó Chủ tịch Quốc hội (Ảnh: Hương Trang)

Theo số liệu cập nhật, đến năm 2024, cả nước có 671 doanh nghiệp nhà nước, trong đó 473 doanh nghiệp 100% vốn nhà nước, còn lại là doanh nghiệp Nhà nước nắm cổ phần chi phối. Tổng tài sản đạt hơn 5,6 triệu tỷ đồng, vốn chủ sở hữu gần 3 triệu tỷ đồng, doanh thu 3,3 triệu tỷ đồng, lợi nhuận trước thuế hơn 227 nghìn tỷ đồng, đóng góp khoảng 29% GDP. Đây là nguồn lực kinh tế quan trọng giúp Nhà nước giữ vai trò chủ đạo trong những ngành xương sống như năng lượng, viễn thông, ngân hàng, hàng không...

Tại hội thảo, các đại biểu tập trung thảo luận ba nhóm nội dung lớn: Khẳng định vai trò, vị trí của DNNN trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa, đặc biệt ở những lĩnh vực trọng yếu, có ảnh hưởng tới ổn định kinh tế vĩ mô và an ninh quốc gia. Thứ hai, tập trung đánh giá thực trạng hoạt động của DNNN qua thực tiễn ngành hàng không, mà điển hình là Tổng Công ty Hàng không Việt Nam (Vietnam Airlines). Sau cùng, các tham luận đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả và năng lực cạnh tranh của DNNN trong bối cảnh đất nước đẩy mạnh chuyển đổi số, phát triển xanh và hội nhập sâu vào chuỗi giá trị toàn cầu.

Phát biểu tham luận, ông Phùng Quốc Hiển - Nguyên Phó chủ tịch Quốc hội, chuyên gia tư vấn cao cấp Hội đồng Lý luận Trung ương đưa ra nhận định, cần tiếp tục đổi mới tư duy về thể chế, cơ chế quản lý doanh nghiệp trong bối cảnh hiện nay. Bởi bốn lý do: Thể chế, cơ chế quản lý doanh nghiệp nhà nước trong những năm qua đã bộc lộ những bất cập cần phải tiếp tục hoàn thiện sửa đổi; Bối cảnh quốc tế, khu vực có những diễn biến cần phải đổi mới tư duy về thể chế, cơ chế quản lý doang nghiệp; Tình hình trong nước và dự báo trong tương lai đòi hỏi doanh nghiệp nhà nước phải đổi mới; Nội tại doanh nghiệp nhà nước có những khiếm khuyết, hạn chế đòi hỏi phải đổi mới toàn diện.

 Ông Phùng Quốc Hiển - Nguyên Phó chủ tịch Quốc hội, chuyên gia tư vấn cao cấp Hội đồng Lý luận Trung ương (Ảnh: Hương Trang)

Ông Phùng Quốc Hiển - Nguyên Phó chủ tịch Quốc hội, chuyên gia tư vấn cao cấp Hội đồng Lý luận Trung ương (Ảnh: Hương Trang)

Là doanh nghiệp nòng cốt trong lĩnh vực hàng không, Vietnam Airlines được xem là ví dụ tiêu biểu cho vai trò của DNNN trong phát triển kinh tế quốc gia. Sau hơn 30 năm hình thành và phát triển, hãng đã vận chuyển hơn 350 triệu lượt hành khách, 4,5 triệu tấn hàng hóa, thực hiện 1,6 triệu chuyến bay, với tổng doanh thu vượt 1,1 triệu tỷ đồng. Không chỉ góp phần đáng kể vào ngân sách, Vietnam Airlines còn đóng vai trò cầu nối giao thương, du lịch và văn hóa giữa Việt Nam với thế giới, góp phần lan tỏa hình ảnh quốc gia trên trường quốc tế.

Ông Đặng Ngọc Hòa, Chủ tịch HĐQT Tổng công ty Hàng không Việt Nam Vietnam Airlines khẳng định vai trò trụ cột của doanh nghiệp nhà nước trong ngành hàng không, được thể hiện qua "định hướng và dẫn dắt thị trường; Đầu tư chiến lược vào hạ tầng và công nghệ; Bảo đảm an ninh, chủ quyền, lợi ích quốc gia; Thúc đẩy liên kết ngành và lan tỏa giá trị".

Các chuyên gia tại hội thảo nhận định, trong bối cảnh cạnh tranh toàn cầu ngày càng gay gắt, DNNN cần chuyển đổi mạnh mẽ theo hướng tự chủ, minh bạch, đổi mới sáng tạo và quản trị hiện đại. Cùng với đó, cơ chế, chính sách cần được hoàn thiện để DNNN thực sự hoạt động theo nguyên tắc thị trường, vừa bảo đảm vai trò điều tiết kinh tế, vừa phát huy năng lực cạnh tranh quốc tế.

 Phiên "Thảo luận bàn tròn" trong khuôn khổ Hội thảo. (Ảnh: Hương Trang)

Phiên "Thảo luận bàn tròn" trong khuôn khổ Hội thảo. (Ảnh: Hương Trang)

Hiện Bộ Nội vụ đang hoàn thiện hồ sơ và phương án tổng thể sắp xếp lại hệ thống doanh nghiệp nhà nước, theo tinh thần chỉ đạo của Bộ Chính trị và Ban Chỉ đạo Trung ương tổng kết Nghị quyết số 18-NQ/TW. Dự kiến, trong quý IV/2025, việc sắp xếp sẽ hoàn tất, hướng đến mô hình tinh gọn, hiệu quả, tập trung nguồn lực cho các ngành kinh tế trụ cột.

Có thể nói rằng, hội thảo “Vai trò của doanh nghiệp nhà nước trong các ngành trọng yếu của nền kinh tế: Góc nhìn từ ngành hàng không” đã góp phần làm rõ nhận thức, tạo cơ sở lý luận và thực tiễn cho việc hoạch định chính sách phát triển khu vực DNNN trong giai đoạn mới - nơi doanh nghiệp không chỉ là công cụ điều tiết kinh tế, mà còn là động lực thúc đẩy tăng trưởng xanh, chuyển đổi số và hội nhập quốc tế bền vững của Việt Nam.

Hương Trang

Nguồn GD&TĐ: https://giaoducthoidai.vn/doanh-nghiep-nha-nuoc-can-doi-moi-can-ban-mo-hinh-phat-trien-post752428.html